مدرسه علمیه حضرت ولی عصر (عج) تهران

غایت خلقت هر انسانی رسیدن به کمال وجودیست که خداوند آن را  بالقوه در نهاد آدمی قرار داده است تا در بستر دنیا بالفعل شود. هدایت، همان ایصال مطلوب و ضلالت، انحراف از مسیر حقیقت و کمال آدمی ست.

خدای متعال انسان را بر فطرتی خلق کرد و ابزار و امکانات درونی در اختیار او قرار داد تا در بستر آن به شناخت رسیده و بر مبنای آن عمل کند. چرا که معیار بر هدایت بودن و یا ضلالت آدمی در قرآن کریم بر مبنای اعتقاد حق و عمل صالح، معرفی شده است. و ساختار وجودی انسان، همان سیر علم و ادراک آدمی تا رسیدن به عمل و به بروز رسیدن باور اوست.  لکن از سویی هر انسانی به جز بعد فردی خود، دارای بعد اجتماعی نیز می باشد. و به ذات، اجتماعی خلق شده است. تا در دامن اجتماع و تعامل با دیگران، توانایی های فطری اش شکوفا شده و به فعلیت برسد.  بنابراین بی­تردید او در معرض تاثیر پذیری از جامعه­اش قرار دارد . 

پژوهش حاضر بر مبنای ساختار وجودی انسانی و با تکیه بر قرآن کریم، با استفاده از روش استقراء منطقی تمام حالات متصور فرد و جامعه را از قرآن کریم احصاء کرده و در انتها روشن گشت که مؤلفه­ی اصلی و تعیین کننده در هدایت آدمی همان ساختار وجودی انسانی اوست. لکن اقتصا و بستر آن را جامعه خواهد ساخت. از طرفی هر انسانی از طریق نقش­ها و روابطی که در جامعه ایفا می­کند. در شکل گیری و هویت جامعه نقش دارد. و از برآیند شاکله و شخصیت افراد است که شاکله جامعه ساخته خواهد شد. از آنجایی که جامعه، بستر و اقتضاء هدایت و ضلالت را برای آدمی فراهم می­کند.

لزوم جامعه­ ای سالم و هدایت­مند از ضروریات برای هدایت حداکثری افراد محسوب شده و این مهم به دست نخواهد آمد. مگر با تشکیل حکومت اسلامی به دست ولی الهی و حاکمیت او بر جامعه، تا در پی آن انسان به نهایت کمال غایی خود برسد.

کلید واژه ­ها : تأثیر، تأثر، انسان، جامعه، هدایت، ضلالت

یکی از مواردی که بسیاری از بزرگان و عالمان و متفکران برای رسیدن به پاسخ آن تلاش می‌کنند و ذهن آن‌ها را به خود مشغول کرده است چگونگی رابطه و نسبت میان ایمان و عقل است. از متفکران مسلمان که در این موضوع نقش مهمی دارند آیت‌الله جوادی آملی می‌باشد. در این پژوهش ارتباط میان ایمان و عقل بررسی شده است و سوالی که این پژوهش در تلاش است به آن پاسخ دهد این است که آیا ارتباطی میان ایمان و عقل وجود دارد؟

با توجه به نظر آیت‌الله جوادی آملی، ارتباط تنگاتنگی میان ایمان و عقل وجود دارد. از نظر این اندیشمند گرانقدر عقل نظری و عقل عملی از ارزش زیادی برخوردار است که می‎تواند انسان را برای رسیدن به سعادت و تقرب به خداوند متعال یاری نماید. این دو، ارکان و پایه‌های اساسی ایمان هستند و ایشان عقل و ایمان را به صورت امری ارادی بیان فرموده اند

که همانند ضیائی است که اسباب شناخت و پرستش ایزد متعال و درنهایت بهشتی شدن انسان را فراهم می‌نماید و حقیقت ایمان چیزی است که هم عقل آنرا می‌پذیرد و هم نفس به آن متخلّق است و هم اعضاء و جوارج به آن عمل می‌کند. و این ایمان حقیقتی است که باعث آرامش انسان می‌شود. او سعی کرده است با این نظریه به عظمت و ارزش ایمان و عق بپردازد و نیاز همه انسان‌های عاقل به دین را بیان کند. روش تحقیق در این پایان نامه، به صورت توصیفی و جمع‌آوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای است.

کلیدواژه: ایمان، عقل، ارتباط ایمان و عقل، آیت‌الله جوادی آملی.

درجهت گرامیداشت هفته پژوهش، در مدرسه حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه برنامه‌هایی به قرار زیر برگزار می‌گردد:

1.      برگزاری کرسی آزاداندیشی؛ شنبه 97/09/24 با موضوع مردم سالاری دینی با محوریت ولایت فقیه با حضور استاد بزرگوار خانم شربتدار و طلاب گرامی خانم‌ها افراسیابی و جوانبخت.

2.      برگزاری کارگاه مقاله نویسی با نرم افزار؛ دوشنبه 97/09/26 توسط آقای رحمانی.

3.      تجلیل از پژوهشگران برتر مدرسه علمیه حضرت ولیعصر عجل الله تعالی فرجه.

4.      برگزاری نمایشگاه آثار پژوهشی طلاب.

5.      برگزاری نمایشگاه محصولات نرم افزار نور.

6.      برگزاری مسابقه خلاصه نویسی کتابخوانی از کتاب «انسان 250 ساله» مقام معظم رهبری.

مریم علیپور معاون پژوهش

 علیرغم ادعای برخی مبنی بر اینکه در سیره اهل‌بیت(ع) مواجهه با بدحجابی یافت نمی‌شود، این نوشتار به صورت تخصصی اولا به اثبات اصل مواجهه و عکس‌العمل حضرات معصومین(ع) در مقابل این منکر و ثانیا به تبیین انواع مواجهه ائمه هدی(ع) با آن پرداخته است.  مفاهیمی نظیر پوشش، بدپوششی، مواجهه، سیره، روش اجتهادی تجمیع ظنون و موضوع روش‏ شناسی تعیین شیوه برخورد معصومین(ع) با مقوله پوشش تحلیل و تبیین می‌‎شود.

«پوشش» یکی از شاخص‏های وجودی آدمی، و وجه ممیز او از دیگر موجودات بوده، جزو نیازهای فطری انسان به شمار می‏رود. این مهم در منطق الهی از چنان جایگاه رفیعی برخوردار است که قرآن كريم ضمن نعمت و هديه الهی خواندن پوشش، به كاركردهاى مختلف آن‌اشاره کرده، مى‏فرمايد: «اى فرزندان آدم، براى شما لباسى فرو فرستاديم كه اندام شما را مى‏پوشاند و مايه زينت شما است… اين از آيات خداوند است؛ باشد كه متذكر شده، پند گيريد» (اعراف ـ 27)

نشانه دیگر اهمیت «پوشش» در حیات انسانی- اسلامی آدمی، تلاش شیطان و اولیای او برای برکَندن پوشش از تن آدمی و سوق دادن او به سوی عریانی و برهنگی در بیشینه، و یا ایجاد انحراف در مقدار و نحوه پوشش در کمینه آن است. چنانکه قرآن کریم تلاش شیطان برای برکَندن پوشش از تن آدم و حوا و اخراج آن دو از بهشت بَرین را این‌گونه به تصویر می‏کشد: «اى فرزندان آدم! مبادا شيطان شما را بفريبد، آن‏چنان كه پدر و مادر شما را از بهشت بيرون راند و لباس‏شان را از تن‏شان بيرون آورد» (اعراف: 27)

بر همین اساس خدای متعال انسان را بر اساس جنسیت به پوشش مناسبِ شأن، ترغیب و توصیه کرده و عدم پوشش و عاری بودن از لباس مناسب را نوعی ناهنجاری و از علائم بدویت و جاهلیت برشمرده است. (ن.ک. طباطبائی، المیزان (ترجمه)، ج8، ص 108)

اهمیت مقوله پوشش در بیان فوق، حاصلِ «رهیافت وحیانی» به آن است. کندوکاو از طریق «رهیافت تجربی» نیز بیانگر آثار انسان‏پرور و جامعه‏ساز «پوشش» از سویی، و عواقب انسان‏سوز و جامعه‏براندازِ «بی‏پوششی» و «بدپوششی» از سوی دیگر است.
بدیهی است مقوله‏ای با این درجه از اهمیت و تاثیرگذاری در حیات انسانی، از نگاه مکتبی که داعیه جامعیت، جاودانگی و جهان‏شمولی دارد، بایسته و شایسته غفلت و یا کم‏توجهی نیست؛ چونانکه سیری اجمالی در بیان و بنان (قول و فعل) شارع مقدس و مبیّنان معصوم شریعت(ع)، در حوزة تکوین و تشریع، بیانگر اهتمام و توجه وافر ایشان به مقوله «پوشش» است.
آفریدگار آدمی در مرحله تکوین، نیاز به پوشش را در درون آدمی به صورت نیازی فطری به ودیعت نهاده (ن.ک. اعراف: 22)، در مقام تشریع نیز او را ملزم به رعایت پوشش انسانی- الهی نموده است (ن.ک. نور: 30-33؛ احزاب: 33، 35، 53، 55، 59 و…)، و حتی فواید پوشش، منابع تهیه و شیوه‏های ساخت ابزار پوشش و در نهایت حدود آن را مورد توجه و تأکید قرار داده است. (ن.ک. نحل: 5، 14، 80-81؛ فاطر: 12 و…)

خداوند متعال زندگی دنیا را چنان مقرر فرموده است که لذت آن همواره با رنج و کوشش همراه باشد. در این دنیا کامیابی بدون رنج، سلامتی بدون بیماری، شادمانی بدون اندوه، رفاه بدون دردسر، دیدار بدون فراق، وصل بدون هجران و آرامش بدون هراس وجود ندارد. اگر جز این باشد، با طبیعت زندگی دنیا و نقش انسان در جهان ناسازگار است. جالب این که واژه «شدت» با تمام مشتقاتش 102 بار و به همین تعداد واژه صبر و مشتقاتش در قرآن آمده است. می توان این طور برداشت کرد که خداوند به همان اندازه که شدت می دهد، صبرش را هم می دهد.

تعریف صبر
زندگی انسان در دنیا آمیخته با مشکلات عجیبی است که اگر در مقابل آن بایستد و شکیبایی و مقاومت به خرج دهد، به یقین پیروز خواهد شد و اگر ناشکیبایی کند و در برابر حوادث زانو زند، هیچ گاه به مقصد نخواهد رسید.

منظور از صبر همان استقامت در برابر مشکلات و حوادث گوناگون است که نقطه مقابل آن «جزع» و بی تابی است که به معنای از دست دادن مقاومت و تسلیم شدن در برابر مشکلات است.

در قرآن نزدیک صد آیه از صبر سخن به میان آمده، در حالی که هیچ یک از فضایل انسانی به این اندازه مورد تأکید قرار نگرفته است. این نشان می دهد که قرآن برای صبر اهمیت ویژه و برای صابران اجر فراوانی قائل شده است و می فرماید:

إِنَّما یوَفَّی الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَیرِ حِسابٍ[1]

و کلید ورود به بهشت صبر و استقامت شمرده شده است؛ آنجا که می فرماید: فرشتگان بر در بهشت به استقبال صابران می آیند و به آنها می گویند:

سَلامٌ عَلَیکمْ بِما صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَی الدَّارِ[2]

سلام بر شما به خاطر صبر و استقامتتان، که سرانجام چه نیکو منزلگاهی یافتید.

از مؤمنان خواسته است که صبر پیشه کنند و یکدیگر را به صبر دعوت کنند[3] و از صبر کمک بجویند.[4]

انسان بدون صبر و استقامت، هم در جهت مثبت به جایی نمی رسد و هم در برابر عوامل منفی، مصائب و آفات، قادر به ایستادگی نیست. به همین دلیل، کلید اصلی پیروزی ها، صبر و شکیبایی است. علی علیه السلام می فرماید:

الصبر الظفر[5]

صبر، پیروزی است.

در سخنی دیگر می فرماید:

لایعدم الصبور الظفر و ان طال به الزمان[6]

انسان شکیبا و مقاوم هرگز از دست یافتن به مقصد و آرمان خود محروم نخواهد ماند اگرچه پس از گذشت دورانی طولانی باشد.

صبر نیرویی است که یک نفر را توانایی مقابله با بیست نفر و بیست نفر را توانایی مقابله با دویست نفر می دهد.[7] استاد شهید مرتضی مطهری در توضیح حدیث فوق می فرماید:

هرکس مطلوبی دارد و دائماً در اندیشه است که چه وسیله ای او را یاری خواهد کرد که موفق شود و به مطلوب خود برسد. برخی تصور می کنند یگانه چیزی که باید به یاری آنها بشتابد بخت و شانس است، نه چیز دیگر؛ برخی دیگر در جست وجوی ظفر و پیروزی هستند، اما نه از ناحیه خود، بلکه با کمک دیگران. فقط دیگران را به حساب می آورند، می خواهند با پارتی و توصیه دیگران تلاش کنند. داستان این افراد داستان همان فردی است که ماری بر سکویی خفته دید و گفت: دریغ از مردی و سنگی، چیزی را که به حساب نمی آورند همان شخصیت خودشان است و برخی از مردم به خود تکیه دارند و روی خود حساب می کنند. راه صحیح آن است که انسان شخصیت خود و استعدادهای مکتوم خود را فراموش نکند، بداند که درست است که عالم، عالم اسباب است، اما در این عالم اسباب، از همه اسباب مهم تر و بهتر همان اسبابی است که همراه وجود خود ماست. خداوند هر موجودی را که آفریده او را مجهز ساخته به استعدادهایی که جزء شخصیت خود اوست.

یکی از اموری که در توفیق یافتن انسان دخالت زیادی دارد و شرط موفقیت در کارهاست، حوصله و صبر زیاد است؛ کم حوصلگی و کم صبری مانع رشد و کمال است. آدم کم حوصله کارها را ناقص و ناتمام می گذارد و دائما از این شاخه به آن شاخه می پرد و از این کار به آن کار رو می آورد، در نتیجه هیچ کاری را کامل انجام نمی دهد و دیگری در اثر مداومت و صبر و حوصله زیاد ترقی می کند. اگر صبر و حوصله باشد بی استعدادترین افراد هم می توانند به هدف برسند.[8]

افراد سست اراده و کم حوصله بسیار زود از میدان حوادث می گریزند، یا در برابر حجم مشکلات زانو می زنند. نه دنیا را بدون صبر و استقامت به انسان می دهند و نه آخرت را.

فهم درست و دقیق واژگان قرآن نخستین و مهم­ترین گام در عرصه­ی فهم قرآن کریم است. یکی از پرکاربردترین و جدیدترین روش­ها در فهم قرآن، روش معناشناسی است که از منظر زبان­شناسی، دانشی است که به بررسی معنا می­پردازد.

واژه­ی مورد بررسی در این نوشتار، سلام است. واژه­ی سلام که در 42 آیه­ از قرآن کریم به کار رفته، و به عنوان یکی از نام­های خداوند، قداست ویژه­ یافته و یکی از سنّت­های دین مبین اسلام است.

در این پژوهش که به صورت کتابخانه­ای گردآوری شده، سعی گردیده که از طریق معناشناسی توصیفی، واژه­ی سلام به لحاظ لغوی و اصطلاحی و میدان­های معنایی مترادف مانند: صلح، امان و متضاد مانند: املاق و حرب بیان گردد و هم­چنین مشتقّات اسمی مانند: سُلَّم و تسلیم و فعلی مانند: لِنُسلم، سَلَّمَ بررسی شود.

ضرورت فهم نام مبارک خداوند و سلام­های به کار رفته در قرآن، نیازمند بررسی کاربردهای این واژه در قرآن کریم است و از آیات قرآن کریم مشخّص می­شود که این واژه معانی مختلفی از جمله: نام خداوند، نام بهشت، و… در قرآن دارد.

واژگان کلیدی: معناشناسی، اسماء الحسنی، سلام

1. نقد مقاله با عنوان (راهکارها و موانع صبر). روز دوشنبه 96/08/04

2. نشست پرسش و پاسخ ( پاسخگویی به سوال : چگونه مبلغ خوبی در منزل برای همسر و فرزند خود باشیم .روز یکشنبه 96/08/21

3. نشست علمی ( شیطان و جن چیست؟ چگونه برای انسانها حاضر می شوند؟ ) .روز شنبه 96/09/25

4. دیدار از کتابخانه حوزه علمیه حضرت عبدالعظیم علیه السلام .روز یکشنبه 96/09/19

5. مناظره ( ولایت فقیه ) .روز یکشنبه 96/09/26

6. سیر مطالعاتی دنیای تئو، حدودا 15 نفر از طلاب شرکت کردند.

7. ایجاد وبلاگ پژوهشی از دو هفته قبل از هفته پژوهش.

متفکران و دانشمندان مسلمان از دیرباز بر این باورند که اسلام دینی جامع و جهانی و جاودان است، و پیروان خود را تنها به نماز و روزه و دیگر عبادت های فردی فرا نمی خواند، بلکه دیگر احکام از جمله امور اقتصادی، حقوقی و سیاسی را نیز مطرح می کند، این مطلب بیانگر آن است که احکام اسلام فراگیر است و با توجه به نیاز آدمی وضع شده است. بی شک احکام سیاسی و اجتماعی تنها در سایه رهبری شخصی جامع الشرایط میسر می شود.

1.تاریخچه ولایت فقیه
حکـومت اسـلامی، امر نـوظهوری نیست و در زمان پیامبر اسلام(ص) و علی(ع) تجربه شـده است. شیعه که خاطره نظام عدل را هرگز از یـاد نـبـرده بـود، بـا اعتقـاد راسخ به غیبت ولی الله الاعظم, در طول بـیـش از ده قرن، این خاطره را دنبال کرد و برای تبییـن مبانـی آن در عـصـر غـیـبـت، سختی ها کشید و در قالب گزاره ها و مقـوله هـای کـلامـی چـون: مـسـاله ولایت، خلافت و غیبت امام و مقـوله هـای فقهی، چـون: دولـت سـتـم، پذیـرش ولایت از ســـوی ستمکـار، دولت عدل و ولایت فـقـیه، به بحث و مـداقه در آن زمینه نشست،

فقیهان بـرجسته ای از جـمـلـه مقـدس اردبیلی و شیخ جعفرکاشف الغطاء و ملااحمـد نراقـی در سـده هـای اخـیر آن را در آثـار خـود مطـرح کـردنـد و امام خمینـی آن را به کمال رسانـد. فقهاء بزرگوار نیز بحث ولایت فقیه را در کتب فقهی خود مطرح کرده اند. مسئله ولایت فقیه و حکومت دینی در پرتو حاکم صالح که در وجود فقیه جامع الشرایط متبلور است، اندیشه و ایده جدیدی نیست، ولی در تنگنا قرار گرفتن شیعیان در برابر فشارهای شدید خلفا و حاکمان ستمگر موجب شد که این اندیشه ناب اسلامی، به صورت مسئله جنبی و کمرنگ در کتاب ها مطرح گردد.

2.ولایت فقیه از منظر علماء و بزرگان دین
هیچ یک از علمای شیعه بر سر وجودیت یک امیر یا حاکم اختلاف نظری نداشته اند و پایه دیدگاه آنها نیز روایاتی است که می فرماید: «مردم احتیاج به امیر و حاکم دارند یا خوب باشد یا بد. در ادوار مختلف فقه شیعه ـ علیرغم محکومیت تاریخی شیعیان و تسلّط طاغوت و مستکبران ـ از «ولایت فقیه» با اطلاق عناوینی نظیر «حاکم شرع»، «سلطان»، «جانشین پیامبر(ص)» و «نائب امام زمان(عج)» نام برده شده و فقهایی مانند شیخ مفید و شیخ طوسی و ابوالصلاح حلبی و محقق حلّی و بسیاری از فقهای دیگر به گونه ای متعرّض این مسئله شدند.

3.جایگاه ولایت فقیه در قانون اساسی
اصل 107: پس از مرجع عالیقدر تقلید و رهبر کبیر انقلاب جهانی اسلام و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت آیة اللّه العظمی امام خمینی «قدس سره» که از طرف اکثریت قاطع مردم به مرجعیت و رهبری شناخته و پذیرفته شدند، تعیین رهبر به عهده خبرگان منتخب مردم است. خبرگان رهبری درباره همه فقهای واجد شرایط مذکور در اصول پنجم و یکصد و نهم بررسی و مشورت می کنند. هرگاه یکی از آنان را اعلم به احکام و موضوعات فقهی یا مسائل سیاسی و اجتماعی یا دارای مقبولیت عامه یا واجد برجستگی خاص در یکی از صفات مذکور در اصل یکصد و نهم تشخیص دهند او را به رهبری انتخاب می کنند و در غیر این صورت یکی از آنان را به عنوان رهبر انتخاب و معرفی می نمایند. رهبر منتخب خبرگان، ولایت امر و همه مسؤولیت های ناشی از آن را بر عهده خواهد داشت. رهبر در برابر قوانین با سایر افراد کشور مساوی است.

4.جمهوریت و اسلامیت نظام جمهوری اسلامی
جمهوریت با ولایت از نقطه نظر فلسفه سیاسی مطلبی که می توان گفت آن است که ولایت در مقام مشروعیت اگر وابسته به رای مردم باشد کما اینکه پاره ای در باب ولایت فقیه بر این عقیده اند، در آن صورت مشکلی در جمع ولایت و جمهوریت یا مردسالاری نیست و اگر در مقام مشروعیت از نظریه نصب تبعیت کنیم باز می توان گفت مشروعیت و حقانیت حکومت به لحاظ مطابقت با موازین شریعت احراز می شود، اما اقتدار دولت و وجود آن وابسته به خواست مردم است و اساسا در زمینه ای که خواست مردم وجود ندارد ولایت، اجرا نمی شود. حکومت دینی اگر با خواست مردم همراه نباشد، عملا اجرا نمی شود و لذا هرجا حکومت، دینی است واجد پذیرش مردمی است.

5.ولایت فقیه در اندیشه معمار بزرگ انقلاب حضرت امام خمینی(ره)
اصل ولایت فقیه در قانون اساسی ذکر شده است حضرت امام می فرمایند: این که در قانون اساسی است بعضی شوونات ولی فقیه است نه همه شوون ولایت فقیه. حکومت شعبه ای از ولایت مطلقه رسول الله(ص) و یکی از احکام اولیه اسلام است. بنابراین ولایت مطلقه نه در چارچوب احکام فرعیه اولیه و ثانویه الهیه محصور است و نه در محدوده قانون اساسی اسیر و نسبت به هر دو امر مطلق است نه مقید. اوامر او در حکم قانون است و در صورت تعارض ظاهری با قانون، مقدم بر قانون می باشد.

6.ولایت فقیه در اندیشه ولی فقیه زمان، مقام معظم رهبری
فقه حکومت، باید قواعد و چهارچوب های اقامه دین در جامعه را بیان کند. این قواعد، در سطحی فراتر از آنچه معمولاً با عنوان فقه حکومت می شناسیم قرار دارند. ولی فقیه، اجازه دارد نوبه نو، نظام ها و ساختارهایی برای تأمین اهداف نظام اسلامی بسازد و در این طراحی های کلان، به تشخیص خود، مصالح و رویکردهایی را ترجیح دهد و دین، اجازه این انعطاف ها و انتخاب ها را به او می دهد.

7.گزینش رهبر و ولی فقیه
یکی از کارویژه های مجلس خبرگان رهبری در نظام جمهوری اسلامی ایران، گزینش رهبر برابر اصول پنجم، یکصد و هفتم و یکصد و نهم قانون اساسی می باشد. این قانون اگرچه سندی حقوقی است، اما در بسیاری از اصول آن و از جمله اصول مربوط به رهبری، پیوندی محکم با مبانی دینی و به ویژه موازین فقهی برقرار کرده و حتی از اصطلاحات آن نیز بهره برده است. همین امر، ضرورت نگرش توأمان فقهی و حقوقی به این سند عالی را دست کم در اصول مربوط به نوع حاکمیت، حکومت، رهبری و نهادهایی چون شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام و مجلس خبرگان رهبری نمایان می سازد. از آنجا که در زمینه ولایت “فقیه” دو دیدگاه معروف فقهی انتصاب و انتخاب وجود دارد، مباحث مربوط به آن در حقوق اساسی ما نیز راه پیدا کرده است. آثار و لوازم هر یک از این دو نظریه در ابعاد مختلف و از جمله در نقشی که خبرگان رهبری ایفا می نمایند، قابل تأمّل و بازخوانی است و از این رهگذر می توان به ماهیت گزینش رهبر در نظام جمهوری اسلامی ایران راه یافت، نقاط ابهام را دریافت و برای شفاف سازی آن، پیشنهاد ارائه داد.

8.ولایت مطلقه فقیه
اگر سؤال شود، آیا ولی امر مسلمین، می تواند در شرایط استثنایی فراتر از وظایف مقرره در قانون اساسی، اعمال ولایت کند، پاسخ آن مثبت است، ولی بی ضابطه هم نیست. بنابراین حاکمیت قانون در تمامی مراحل حکومت اسلامی کاملاً رعایت می گردد و هیچ گونه بی ضابطه بودن وجود ندارد و هیچ کس در هیچ پست و مقامی برخلاف ضوابط، رفتاری انجام نمی دهد. مقام رهبری در مقابل مردم مسؤولیت دارد تا در انجام وظایف مربوطه کوتاهی نکند و همواره مصالح امت را در نظر گیرد. لذا باید دارای شرایطی باشد که قانون تعیین نموده و هر گاه از انجام وظایف قانونی خود ناتوان شود یا فاقد یکی از شرایط یادشده گردد یا معلوم شود از آغاز فاقد بوده، از مقام خود برکنار می شود و طبق اصل یکصد و یازدهم، تشخیص این امر به عهده خبرگان مردم است، همان گونه که نظارت بر آن نیز بر عهده آنان می باشد.

9.اختیارات و وظائف متقابل ولی فقیه و مردم
از آنجا که حاکم و مردم از ارکان اساسی حکومت محسوب شده و با فقدان هر کدام از آنها، حکومت، شکل نخواهد گرفت، دین اسلام پیوند میان این دو و پیروی مردم از حاکمی با اوصاف خاص را مورد عنایت قرار داده و از این رو، بیعت با حاکم را که به معنای سر در گرو اطاعت وی نهادن است، در موارد متعدد مورد تأکید قرار داده است. نگاه هم­ زمان دین اسلام به مردم­سالاری و دین­مداری موجب شده است، ضمن این­که معایب و کاستی­های برشمرده شده در دو نظام دموکراسی و تئوکراسی، در نظام مردم سالاری دینی، وجود نداشته باشد و مزایا و امتیازات آن دو نظام عملاً در این نظام پیشنهادی، حضور پررنگی داشته باشند، بلکه سرّ موفقیّت و کارآمدی این نظام در سال­های تحقق آن در ذیل نظام نبوی و علوی و استقرار آن در کشور جمهوری اسلامی ایران را نیز باید در این قضیه جستجو کرد.

10.حکم حکومتی و ولایی ولی فقیه
حکم حکومتی به دلیل سایه ی پُر تأثیر آن بر سرنوشت ذهنیت های اجتماعی و روندهای تصمیم ساز در عرصه ی سیاسی ایران اسلامی، نیازمند دقت بیشتر و ژرفنای مطالعاتی جدی تر است. روا نداشتن دقت در این زمینه و به دور ماندن از نگاه های ژرف در این خصوص خاستگاه ابهام و جهل نسبت به ماهیت، ابعاد و اضلاع این مقوله ی مهم و کارکردهای اجتماعی آن است. باید اذعان داشت به رغم به میان آمدن سخن بسیار از مقوله ی حکم حکومتی و چند و چون آن، هنوز این موضوع تشنه ی بسط دامنه های مطالعاتی آن به حساس ترین نقطه ی بحث یعنی جایگاه حکم حکومتی درون نظام سیاسی اسلام و نسبت آن با واقعیت های اجتماعی است.

hawzah.net

برای ثبات و پایداری در راه کسب حلال و تهیه لقمه پاک، راهکار هائی را از کلمات معصومین (علیهم السلام) بیان می کنیم:

سفر برای کسب حلال
علاء بن کامل یکی از یاران حضرت صادق (ع) روزی به محضرش شتافت و التماس دعا گفت، و اضافه نمود که: ای پسر پیامبر (ص) از خداوند متعال بخواه که زندگی راحت و مرفهی داشته باشم! امام (ع) پاسخ داد:

لَا أَدْعُو لَک اطْلُبْ کمَا أَمَرَک اللَّهُ عَزَّ وَ جَل؛[1]

من برایت دعا نمی کنم، تو زندگی مرفه و راحت را از همان راهی بخواه که خداوند متعال به تو فرمان داده است. یعنی از راه تلاش و کوشش بهبود بخشیدن به وضع زندگی و تدارک برخی از برنامه های اقتصادی در جامعه نه تنها نقص و عیبی برای یک انسان مسلمان به حساب نمی آید، بلکه ناشی از قوت ایمان و اراده استوار او در راه رسیدن به اهداف والای معنوی است. رئیس مذهب جعفری (ع) بر این اندیشه پای می فشرد که:

ینْبَغِی لِلْمُسْلِمِ الْعَاقِلِ أَنْ لَا یرَی ظَاعِناً إِلَّا فِی ثَلَاثٍ مَرَمَّةٍ لِمَعَاشٍ أَوْ تَزَوُّدٍ لِمَعَادٍ أَوْ لَذَّةٍ فِی غَیرِ ذَاتِ مُحَرَّم؛[2]

کوچیدن برای یک مسلمان عاقل شایسته نیست مگر در سه مورد: بهبود بخشیدن به وضع اقتصادی (سفرهای تجارتی و..).، کسب توشه آخرت (سفرهای زیارتی)، رسیدن به لذتهای حلال (سفرهای تفریحی).

زمان شناسی
پیشوای ششم (ع) از افرادی که در ظاهر زهد فروشی کرده، مردم مسلمان را به بهانه تقوا و ترک دنیا از فعالیتهای اقتصادی منع می کردند انتقاد می نمود وشیوه غلط آنان را تخطئه می کرد. سفیان ثوری از عالمان زهد فروش و ظاهر سازی بود که علاوه بر مردم عادی، امام صادق (ع) را نیز از مظاهر دنیوی منع کرد. او زمانی مشاهده کرد که امام صادق (ع) لباس نو و مناسبی پوشیده است، به امام (ع) گفت: تو نباید خود را به زیورهای دنیا آلوده سازی! برای تو زهد و تقوا و دوری از دنیا و مظاهر آن شایسته است!

امام صادق (ع) با پاسخهای منطقی خویش وی را به اشتباهات خود واقف ساخت و از تفکرات صوفی مآبانه و انحرافی وی به شدت انتقاد نمود و فرمود: می خواهم به تو سخنی بگویم، خوب توجه کن، سخن من به دنیا و آخرتت مفید خواهد بود. ای سفیان! رسول گرامی اسلام در زمانی زندگی می کرد که عموم مردم از نظر اقتصادی در مضیقه بودند و پیامبر (ص) خود را با آنان در زندگی ساده و فقیرانه هماهنگ می کرد، اما اگر روزگاری وضع معیشتی مردم بهتر شد اهل ایمان و نیکان و خوبان روزگار به بهره گیری از آن سزاوارترند نه انسانهای فاجر و منافق و کافر. ای ثوری! به خدا سوگند! در عین حالی که وضع معیشتی خوبی دارم و از نعمتها و موهبتهای خداوند متعال کمال بهره را می برم، اما از روزی که خود را شناخته ام شب و روزی بر من نمی گذرد مگر آنکه حقوق مالی خود را بر طبق فرمان خداوند متعال که بر من واجب کرده است، ادا می کنم و به مصرف مناسبش می رسانم.[3]

استحکام در کارها
از دیگر ویژگی های کاسبان وظیفه شناس، انجام دادن کار با دقت، حوصله و علاقه است. رعایت کیفیت و استحکام کالاهای تولیدی و هم چنین دقت درکارهای خدماتی، می تواند ادامه کار را برای کارگر تضمین کرده و به کارفرما نیز امکان دهد تا زمینه بیشتر و بهتری را برای کارهای آینده فراهم سازد. رسول گرامی اسلام (ص)، پیوسته مسلمانان را به دقت و استحکام در کارها سفارش می کردند. آن حضرت در گفتاری حکیمانه فرموده اند:

اللَّهَ یحِبُّ عَبْداً إِذَا عَمِلَ عَمَلًا أَحْکمَه؛[4]

خداوند متعال بنده ای را دوست دارد که وقتی کاری را انجام می دهد، با دقت و استحکام آن را به سامان برساند.

بهره گیری از تجربه
بدون تردید تجربه کاری هر انسانی، او را در برنامه ریزیهای آینده اش مدد می کند و هر قدر تجربه های زندگی بیشتر باشد و انسان آنها را در زندگی اش به کار گیرد، مسلم است که توفیقات بیشتری در این زمینه خواهد داشت. امیر مؤمنان (ع) فرمود:

الْعَقْلُ حِفْظُ التَّجَارِب؛[5]

از نشانه های خرد، نگه داری تجربه هاست. و در این زمینه مسعود سعد زیبا گفته:

ای مبتدی، تو تجربه، آموزگار گیر

زیرا که بِه، ز تجربه، آموزگار نیست

امام صادق (ع) در این زمینه رهنمود راهگشایی را به رهروان حقیقت طلب ارائه می دهد و تاکید می کند که:

الْمُؤْمِنُ حَسَنُ الْمَعُونَةِ خَفِیفُ الْمَئُونَةِ جَیدُ التَّدْبِیرِ لِمَعِیشَتِهِ لَا یلْسَعُ مِنْ جُحْرٍ مَرَّتَین[6]؛

مؤمن در یاری کردن زیباست (به زیباترین صورت دیگران را یاری می کند)، کم تکلف است (برای دیگران زحمت ساز نیست) و زندگی اش را خوب اداره می کند و از یک سوراخ دو بار گزیده نمی شود. (تجربه بار اول برایش کافی است)

استفاده از فرصتها
در زندگی گاهی فرصتهایی به دست می آید که شخص می تواند از آن فرصت به نحو شایسته ای برای بهبودی دین و دنیای خویش بهره گیرد. تیزبینی و آینده نگری افراد موجب می شود که این فرصتهای طلایی عاملی برای ارتقای جایگاه معنوی و اجتماعی آنان گردد. بدون شک از دست دادن چنین فرصتهایی موجب غم و اندوه و پشیمانی خواهد بود.

سعدیا، دی رفت و فردا همچنان موجود نیست

در میان این و آن فرصت شمار امروز را

امام صادق (ع) در این زمینه می فرمود:

الْأَیامُ ثَلَاثَةٌ فَیوْمٌ مَضَی لَا یدْرَک وَ یوْمٌ النَّاسُ فِیهِ فَینْبَغِی أَنْ یغْتَنِمُوهُ وَ غَداً إِنَّمَا فِی أَیدِیهِمْ أَمَلُهُ؛[7]

روزها سه گونه اند: یا روزی است که گذشته و دیگر به دست نمی آید و یا روزی است که مردم در آن به سر می برند و شایسته است که آن را غنیمت شمارند و یا آینده ای است که آرزوی رسیدن به آن را دارند.

پیشوای ششم (ع) در سخن دیگری ضرورت بهره گیری از فرصتها را یادآور شده، می فرماید: «هر کس فرصتی را به دست آورد و با این حال منتظر فرصت بهتری باشد، روزگار آن فرصت به دست آمده را از دستش خواهد گرفت؛ زیرا عادت روزگار سلب فرصتها و رسم زمانه از بین بردن موقعیتهاست.[8]

پشتکار و کوشش مداوم
از مهم ترین رموز توفیق در زندگی، تلاش دائم و پایداری در راه هدف می باشد. تحرک و پویایی که از اعتقاد راسخ انسان به مقاصد خویش سرچشمه می گیرد، در راه رسیدن به مراد ضروری ترین عامل به شمار می آید. انسان مسلمان برای رسیدن به سعادت اخروی باید در امور دنیوی خویش نیز تلاش کند و آن را به عنوان وسیله و پلی برای وصال به مطلوب بنگرد.

علی بن عبدالعزیز می گوید: امام صادق (ع) روزی از من احوال عمر بن مسلم را پرسید. عرضه داشتم: فدایت شوم او از تجارت دست برداشته و به عبادت و نماز و دعا روی آورده است. امام فرمود: وای بر او! آیا او نمی داند که هر کس به دنبال دنیا و کسب روزی حلال نرود، دعایش مستجاب نخواهد شد. سپس امام افزود: هنگامی که آیه وَ مَنْ یتَّقِ اللَّهَ یجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً* وَ یرْزُقْهُ مِنْ حَیثُ لا یحْتَسِب[9]؛ هر کس تقوای الهی پیشه کند خداوند راه خروج از مشکلات را برایش قرار می دهد و از جایی که گمان نمی برد روزی اش می دهد.

نازل شد، تنی چند از اصحاب پیامبر (ص) از کسب و کار دست کشیده و درها را به روی خود بسته، مشغول عبادت شدند تا خداوند متعال روزی آنان را از طریق عبادت برساند. هنگامی که رسول اکرم (ص) خبردار شد، آنان را احضار نمود و فرمود: شما به چه انگیزه ای از کسب و کار دست کشیده و از جامعه فاصله گرفته و به عبادت پرداخته اید؟! گفتند: یا رسول الله! خداوند روزی ما را تکفل کرده و ما هم به عبادت او روی آورده ایم! رسول خدا (ص) فرمود:

إِنَّهُ مَنْ فَعَلَ ذَلِک لَمْ یسْتَجَبْ لَهُ عَلَیکمْ بِالطَّلَبِ؛

هر کس چنین کند دعای او پذیرفته نخواهد شد، بر شما باد به کسب روزی و درآمد.[10]

حضرت امام صادق (ع) در سخن دیگری توضیح می دهد که برخی از افراد دعایشان هیچ گاه به اجابت نخواهد رسید، و از جمله فرمود:

رَجُلٌ جَالِسٌ فِی بَیتِهِ یقُولُ اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی فَیقَالُ لَهُ أَ لَمْ آمُرْک بِالطَّلَب؛[11]

مردی در خانه اش نشسته و مدام می گوید: خدایا! به من روزی عطا کن! به او گفته می شود: آیا تو را فرمان ندادم به طلب روزی؟!

در هر صورت، برای رسیدن به مقصود باید تلاش نمود و در راه آن مشکلات و سختیها را تحمل کرد تا اینکه از دیگران بی نیاز شده، به استقلال اقتصادی برسیم. عطار نیشابوری می گوید:

به یک باری نیاید کارها راست

به باید کرد ره را بارها راست

به یک ضربت نخیزد گوهر از سنگ

به یک دفعت نریزد شکر از تنک

نگردد پخته هر دیگی به یک سوز

نیاید پختگی میوه به یک روز

برنامه ریزی و رعایت اعتدال
 

خواهی اگر که حفظ کنی آبروی خویش         

بردار لقمه لیک به قدر گلوی خویش

رعایت اعتدال و میانه روی در مخارج و درآمدهای زندگی موجب آسایش و رفاه خواهد بود. اسراف و تبذیر، سخت گیری و تنگ نظری و بخل و طمع ورزی موجب اختلال در نظم زندگی می شود و چه بسا جایگاه اجتماعی فرد را متزلزل نموده و گاهی آبرو و شخصیت او را از بین می برد. معمولا افرادی که ولخرجی می کنند، دچار تنگدستی و فقر می شوند و سپس از گردش ناملایم روزگار شکایت کرده، از شانس بد خود گلایه می کنند. امام صادق (ع) می فرماید:

إِنَّ السَّرَفَ یورِثُ الْفَقْرَ وَ إِنَّ الْقَصْدَ یورِثُ الْغِنَی[12]

؛ اسراف موجب فقر و میانه روی سبب توانایی می شود.

و سعدی گفته:

چو دخلت نیست خرج آهسته تر کن

که می گویند ملاحان سرودی

اگر باران به کوهستان نبارد

به سالی دجله گردد خشکرودی

عبدالله بن سنان می گوید:

امام صادق (ع) هنگامی که آیه وَ لا تَجْعَلْ یدَک مَغْلُولَةً إِلی عُنُقِک؛ را تفسیر می کرد، انگشتان دست خود را کاملا بسته و دست خود را مشت نمود و به ما فرمود: «یعنی این چنین نکنید که این نهایت خست و بخل است و در معنی آیه وَ لا تَبْسُطْها کلَّ الْبَسْطِ؛ دست خود را کاملا باز کرد و فرمود: این چنین هم درست نیست؛ یعنی انسان هر چه دارد خرجش کند و چیزی در کف دستش نماند.[13]

در نتیجه، این آیه شریفه افراط و تفریط در مصرف مال دنیا را نفی کرده، به اعتدال سفارش می کند.

اضطراب حالتی است که شخص سکونت و آرامش خود را از دست می‌دهد و به تلاطم می‌افتد. این حالت عامل بسیاری از بیماری‌های جسمی و روحی است. نویسنده در این مطلب درباره عوامل و راه‌های درمان اضطراب سخن گفته است.

اضطراب عامل بسیاری از بیماری‌ها
اضطراب در لغت به معناى پريشانى، بیتابى و سراسيمگى است (فرهنگ فارسى معين) و در اصطلاح روان‌شناسى، حالتى همراه با احساس بيم و نگرانى است و با نشانه‌هاى جسمانى كه از وجود فعّاليت مفرط دستگاه عصبى حكايت دارد، به صورت خود كار مشخّص مى‌شود. (چكيده روان‌پزشكى بالينى، کاپلان – هرولدسادوک - بنجامین، مترجم: پورافکاری - نصرت‌الله، تهران، سال ۱۳۷۸، ص‌110 ـ 111)

خداوند نشانه‌ها و آثاری را برای اضطراب بیان کرده که از جمله آنها می‌توان به پيدايش حالت‌هاى غيرعادى از آثار اضطراب و وحشت شديد (احزاب، آیات 10 و 11)، آرزوى مرگ (مریم، آیات 23 و 25)، افشاى رازها (قصص،‌آیه 10)، سقط شدن جنين (حج، آیات 1 و 2)، فرار (توبه، آیات 25 و 26 و 56 و 57؛ حج، آیات 1 و 2) و درخواست مرگ و راحت شدن از اضطراب شدید و عوامل آن (مریم، آیات 23 تا 25) ‌اشاره کرد.

اضطراب نقش بسیار مهم و اساسی در بسیاری از بیماری‌های جسمی و روحی بشر دارد و حتی می‌تواند عامل مرگ و میر زودرس بشر باشد. بنابراین شناخت عوامل ایجادی و راه‌های درمان حالات روانی و نفسانی اضطراب بسیار مهم است؛ چرا که انسان بدون داشتن امنیت و آرامش هرگز رنگ خوشبختی و سعادت را نخواهد چشید. از این رو برای انسان شناخت عوامل سلب آرامش و امنیت و نیز درمان و رهایی از اضطراب و اندوه در راستای رسیدن به آرامش و سکونت بسیار مهم است.

عوامل اضطراب و راه‌های درمان آن
از نظر قرآن مهم‌ترین عوامل اضطراب در نگرش‌های انسان نهفته است؛ زیرا اضطراب ریشه در نگاه انسان به امور هستی دارد؛ اگر انسان خود را در خلأ ببیند به گونه‌ای که جای پای محکم و استواری نداشته باشد، با کوچک‌ترین عامل درونی و بیرونی به تشویش و اضطراب می‌افتد.
انسان‌ها از آنجا که موجوداتی فقیر و وابسته ذاتی به موجود دیگری چون خدا هستند (فاطر، آیه 15) اگر خود را به خدا ربط ندهند، همواره در اضطراب و تکان‌های شدید خواهند بود و رنگ سکونت و آرامش و اطمینان را نخواهند دید. از نظر قرآن، وجود فقری بشر زمانی به آرامش می‌رسد که با وجود غنی خداوند ربط و پیوند داشته باشد و قلب انسانی با ذکر الهی و یاد خداوندی به خدا پیوند خورده باشد. در حقیقت کشتی توفان زده بشر را تنها لنگر یاد و ذکر الهی است که نگه می‌دارد و چون لنگری استوار آن را به آرامش می‌رساند و از تلاطم و اضطراب در امان نگه می‌دارد. از این رو در آیه 10 سوره قصص به اضطراب مادر موسی(ع) ‌اشاره می‌کند که ربط با لنگر الهی موجب شده تا دل مضطرب آرام گیرد و به اطمینان برسد و رفتارهای نامناسب و اعمال افشاگرانه نداشته باشد.

همچنین در آیه 14 سوره کهف بیان می‌کند که همین ربط و ارتباط با خداوند موجب شده تا مومنان استوار بمانند.
بنابراین، اگر بخواهیم مهم‌ترین عامل اضطراب در بشر را معرفی کنیم، عدم ربط و ارتباط با خداوند است. قلب‌هایی که با ذکر الهی با خداوند پیوند و ربط نخورده‌اند و لنگری به نام خدا ندارند، همواره در اضطراب دائمی خواهند بود. اما دل‌هایی که با خداوند ربط پیدا کرده و پیوند خورده اند، در اطمینان هستند؛‌از این رو خداوند به صراحت در آیه 28 سوره رعد ذکر الله را عامل اطمینان و رهایی از اضطراب برمی‌شمارد.

البته امور دیگری چون جنگ (توبه، آیه 25)، زلزله (نازعات، آیات 6 تا 8)، شایعات (احزاب، آیه 60)، توفان‌های دریایی (یونس،‌ آیات 22 و 23)، محاصره (احزاب، آیات 9 و 10)، گرفتاریها و مشکلات (بقره، آیه 214؛ انعام، آیات 63 و 64) به عنوان عوامل اضطراب بیان شده است، اما اگرکسی با خدا ربط پیدا کرده است این عوامل چنان تاثیری در شخص نخواهد داشت و موجب اضطراب واقعی و دائمی نخواهد بود؛ بلکه چنانکه از آیاتی چون 12 و 13 سوره انفال و 2 و 4 سوره حشربر می‌آید مخالفت با خدا و پیامبر(ص) و ترک ذکر الله و ارتباط با خداوند مهم‌ترین و اصلی‌ترین عامل اضطراب در بشر است.

پس باید راه درمان اضطراب را در همان ایجاد پیوند و ربط با خداوند دانست؛ چرا که ارتباط با خداوند چنان لنگری مستحکم و استوار برای بشر ایجاد می‌کند که هیچ عاملی حتی جنگ و محاصره دشمن نمی‌تواند دلش را مضطرب کند و او را به تلاطم افکند و قدرت تفکر و رفتار متعادل را از او سلب کند.
از همین رو خداوند به مومنان به شکلی تعریض می‌زند که دل هایشان را با یاد خداوند استوار نساخته‌اند که هنگام محاصره یا جنگ و مانند آن مضطرب می‌شوند (توبه، آیات 25 و 26؛ احزاب، آیات 9 تا 11) چرا که اگر ذکر الهی در جانشان جاگیر شده بود، قلب به آرامش و اطمینان می‌رسید و هیچ‌گونه اضطرابی نداشتند.(رعد، آیه 28)

معارفی از کیهان، حمید درودی

واقعا این گونه نیست که روز ها و شب ها همه فکر ما این باشد که از کجا آمده ایم و آمدنمان بهر چه بوده است. چون ما با افراد متعددی روبرو می شویم که چنین دغدغه ای اصلا برایشان مطرح نشده است. هر چند این، دغدغه افراد خاصی می تواند باشد. آن چه که در درون اغلب ما هست وجود برخی گرایش هاست که گاهی هم در قالب آرزوهای ما به زبان آورده می شود. میل به آرامش، میل به کامل بودن و بی نقص بودن و یا به عبارتی نامحدود بودن آن هم در ابعاد مختلف مانند توانایی ها و داشته ها و….

در طول زندگی هم تمام تلاش انسان برای رسیدن به همین خواسته ها و گرایش ها و یا پیدا کردن راهی برای رسیدن به این آرزوها و خواسته هاست. در نظر همه مرگ چیزی است که برای همه پیش خواهد آمد ولی آن چه که در درون انسان هاست میل به جاودانگی است و نه تمام شدن. برای همین به دنبال راهی برای روبرو نشدن با مرگ و یا به تاخیر انداختن آن است و در شرایط عادی با هر آن چه که زنده بودن وی را به خطر می اندازد مقابله خواهد کرد چه تهدید هم نوعان خود باشد یا تهدید از جانب سایر موجودات.

حس آرامش و راحتی که انسان در ابتدا آن را به صورت جسمی (به واسطه جسم) تجربه می کند از جمله حس هایی است که مطلوب انسان است و البته نسبت به حفظ زندگی در مرتبه دوم قرار دارد چرا که افراد حاضرند آرامش خود را فدای حفظ زندگی بکنند ولی زندگی را فدای آرامش نه.

بر اساس همین حس، انسان تلاش می کند تا زمینه های راحتی و آرامش را برای خود فراهم کند مثلا اگر گرسنگی یا تشنگی این راحتی و آرامش وی را بر هم می زند به دنبال رفع گرسنگی و تشنگی خود خواهد رفت و یا اگر گرما و سرما راحتی و آرامش را از وی سلب کنند برای رفع آن ها خواهد کوشید. ولی آن چه که در این میان انسان را می آزارد موقت بودن نتایج این تلاش ها و محدود بودن آن است به این معنا که تلاش های انسان برای مدت محدود و میزان محدودی، گرسنگی و تشنگی و یا احساس گرما و سرمای وی را برطرف می کند و آن حس بی نیازی و استغنا که برای انسان لذت بخش هم هست، همیشه ماندگار نیست و نیازها برای همیشه برطرف نمی شوند. برای همین انسان مجبور است که مدام برای فراهم کردن اسبابی تلاش کند که این نیازها را برطرف کند. نیازهایی که مانع راحتی و آرامش وی هستند و حتی اگر برای مدتی بر آورده نشوند زندگی وی را با خطر مواجه می کنند.

اگر توجه کنیم می بینیم که در هر صورت انسان آرامش مطلق را تجربه نمی کند و آرامشی که انسان تجربه می کند هم موقت است و هم در همه ابعاد نیست مثلا تشنگی و گرسنگی را هر چند بر طرف می کند ولی جسم وی برای تهیه همین لوازم رفع گرسنگی و تشنگی باید حرکت کند و تلاش کند. در حالی که آن چه که مطلوب انسان است آرامش مطلق است که هم در همه ابعاد باشد و همیشگی باشد و نامحدود نباشد.

پس انسان هم جاودانگی و نامحدود بودن را هم برای خودش می خواهد و هم در مورد اسبابی که آرامش و راحتی وی را فراهم می کنند. به عبارت دیگر انسان می خواهد جاودانه باشد و اسباب آرامش وی همیشه و به صورت نامحدود مهیا باشند و یا اصلا جاودانه باشد و چنین نیازهایی هم نداشته باشد و مستغنی از اسبابی باشد که در حال حاضر از لوازم آرامش و راحتی وی شمرده می شوند.

منبع : پایگاه اندیشوران، hawzah.net

کار کردن، یکی از نیازهای روان شناختی انسان است. شاید تعجّب کنید و تصوّر نمایید که کار کردن، در زمره امور اقتصادی قرار می گیرد؛ اما واقعیت این است که کار، یکی از نیازهای روحی و روانی انسان نیز هست. اگر کار نباشد، نشاط و شادابی از میان خواهد رفت و زندگی، خسته کننده و ملال آور می گردد. اگر کار، یک نیاز باشد که هست، برآورده نساختن آن، موجب ناراحتی های روحی و روانی خواهد شد.

امام صادق علیه السلام می فرماید:

اگر تمام نیازهای انسان، آماده بود، زندگی برایش گوارا نبود و از آن، هیچ لذّتی نمی برد.

مقدمه
کار و تأمین نیازها، گذشته از حکمت الهی در تأمین مواد لازم برای نیازهای بشر، نکته دیگر، طبقه بندی نیازها از جهت ضرورت آن برای بقای حیات است. هر چه نیاز انسان به چیزی، ضروری تر و حیاتی تر باشد، خداوند، دستیابی به آن را نیز آسان تر قرار داده است و هر چه از درجه ضرورت آن، کاسته شود، دستیابی به آن، نیاز به کار و تلاش دارد. تا انسان به خاطر بی کاری و بطالت، در مستی و فساد غوطه ور نشود.

همان گونه که کودک بی کار، به خود و خانواده اش آسیب می رساند، انسان بی کار نیز بر اثر سرمستی و خوش حالی، باعث زیان خود و نزدیکانش می گردد. این حقیقت را می توان در زندگی کسانی که در رفاه و خوشی و بی نیازی، بزرگ شده اند، دید.[1]

امام صادق علیه السلام در این باره به مفضل بن عمر می فرماید:

ای مفضل! از آفرینش و آماده سازی حکیمانه و مدبّرانه اشیا برای رفع نیاز انسان، درس عبرت بگیر. برای او غلّات، آفریده شده، ولی او باید آنها را آرد کند و آرد را خمیر سازد و با آن، نان بپزد.

برای پوشاکش پشم آفریده شده، ولی او باید آن را بزند و بریسد و ببافد. برای او درخت آفریده شده، ولی باید آن را بکارد و آبیاری کند و مراقب آن باشد. داروها برای درمان بشر پدید آمده اند، ولی او باید آنها را از زمین برگیرد و با مواد دیگر، مخلوط کند و داروی شفابخش بسازد. دیگر اشیا را نیز همین گونه می یابی.

حضرت، سپس تأکید می کند:

بنگر که چگونه تمام نیازهای ضروری انسان، آفریده شده، ولی انسان باید برای دسترسی به آنها تلاش و حرکت کند که صلاح وی در این است؛ زیرا اگر همه این نیازها را بدون تلاش و کوشش به دست می آورد، همواره در وادی سرمستی و طغیان سقوط می کرد و چه بسا دست به اعمالی می زد که خود را نیز هلاک کند.[2]

بی کاری، عاقبت خوبی ندارد. اگر یک زندگی در نهایت، به تباهی و بدعاقبتی ختم شود، نمی توان آن را زندگی موفّق دانست. زندگی موفّق، آن نیست که اکنون در راحتی و خوشی باشیم، ولی آینده ای تلخ را رقم زنیم. زندگی موفّق، آن است که آینده خود را تضمین کرده باشیم. کدام یک بهتر است: خوشی، راحتی و بی زحمتی امروز، در برابر بدعاقبتی فردا؟ یا زندگی توأم با تلاش، اما آتیه دار؟ کار و تلاش، برآورنده نیاز و پس انداز خوش بختی برای فرداست. پس زندگی بی زحمت، زندگی همراه با رضایت نیست.

در مطلب حاضر نویسنده با بررسی اهمیت صله رحم در اسلام، به برخی عوامل و علل ضعیف شدن پیوندهای خانوادگی و ارتباطات خویشاوندی در جامعه اشاره کرده است.

«صله رحم» هرچند در عرف سنتی و نظام عشیره‌ای به دلیل برخی خصوصیات و ویژگی‌ها به عنوان عادی‌ترین پدیده رفتاری در نظام تعاملات اجتماعی قلمداد می‌شود درحالی‌که از پشتوانه‌های فراوان تاریخی، اجتماعی و فرهنگی برخوردار بوده، اما این سخن هیچگاه به معنای منحصر ساختن ارزش این پدیده اجتماعی به عنوان یکی از ضروری‌ترین اصول موردنیاز در حیات مشترک انسانی به جوامع، با ویژگی‌های فوق نیست. نظام اجتماعی موجود نیز هرچند به علت وقوع برخی تغییرات ساختاری و بنیادی امکان اجرای این ارزش مقدس اجتماعی را در سطح گسترده نظام سنتی پیشین ندارد، اما درعین حال با تمهید برخی زمینه‌ها و زیرساخت‌های معنوی و فرهنگی مناسب و تبیین آثار و کارکردهای این پدیده در زندگی می‌توان سطوحی از آن را همواره به عنوان یک ارزش اجتماعی در جامعه تثبیت کرد.

معنی و مفهوم صله رحم
«صله» ازنظر لغت‌شناسی به معنای پیوستن، احسان و عطاست. «ارحام» نیز جمع «رَحِم» و به معنای عضو خاصی از بدن زن است که محل استقرار فرزند و کانون نشو و نمای طبیعی اوست. خویشاوندان نیز به اعتبار انتساب به یک رحم، «ارحام» خوانده می‌شوند. یعنی رسیدگی و احسان به افرادی که مادر مشترک دارند مانند عمو، عمه، دایی، خاله و فرزندان آنها.
«صله ارحام» به معنی ارتباط با خویشاوندان است که از واجبات دینی شمرده می‌شود و قطع آن حرام است. صله رحم در اصطلاح عبارت است از هر کاری که موجب پیوند خویشان می‌شود، هرچند کار کوچکی مانند نیکو سلام کردن یا جواب دادن سلام یا دادن جرعه‌ای آب به خویشاوندان باشد. به طور کلی به هرگونه عملی که از روی لطف و احسان باشد و سبب تحکیم روابط عاطفی میان ایشان شود، صله رحم گفته می‌شود و درمقابل به هر نوع بی‌اعتنایی دربرابر خواسته‌های مشروع خویشاوندان و ادا نکردن حقوق آنان قطع رحم می‌گویند که به کدورت و ایجاد فاصله میان آنها می‌انجامد.

چکیده پایان نامه خانم فاطمه علیرضایی

روابط کلامي همسران در بهبود زندگي زناشويي اهمیت دارد. چراکه از مهم‌ترين عوامل اختلاف در زندگي و يا حتي طلاق عدم اصلاح ارتباط کلامي و غيرکلامي ميان همسران است که از آن غفلت بسيار مي‌شود؛ پس با ارائه‌ راهکارهاي عملي بر طبق رهنمودهاي ائمه اطهار علیهم السلام و علم روان شناسي زوجين را در جهت رسيدن به پايداري و صميميت در روابط و بخصوص روابط کلامي ياري می رساند.

   ارتباط به معنای به طناب بستن، مقید شدن و رابطه داشتن است و واژه های مرابطه، اتصال، لقی، عاشر صفح به عنوان مترادف ارتباط به کار می روند. ارتباط همسران به صورت کلامی و غیر کلامی مطرح می گردد که انواع غیر کلامی آن حالات مختلف افراد که شامل شکل نشستن و ایستادن، طرز قرار گرفتن دست ها، ارتباط چشمی، بوی خوش و پوشش ظاهری می باشد. روابط سالم و سازنده بین زوجین دارای ویژگی های خاصی است که شامل سخن گفتن مؤدبانه و محبت آمیز،پاسخ منطقی به عیب جویی های دیگران،روحیه دادن در مشکلات، استقبال و بدرقه همسر، خوشرویی، خوش اخلاقی و معاشرت نیکو و درست تقاضا کردن می باشد. همچنین برای داشتن رابطه درست و مؤثر بین همسران راهکار هایی وجود دارد که می توان به راهکار های انتقاد سازنده، مشکل گشایی، بیان تذکر صحیح، بینشی – شناختی و حفظ ریاست مردان که شامل پذیرش مدیریت شوهر و اطاعت از او، احترام به رأی وسلیقه همسر و حفظ آبروی وی، اشاره کرد.

 واژگان کلیدی: همسران، ارتباط کلامی ، ارتباط غیر کلامی ، اسلام ،روانشناسی

رَبّ أدخلنی مُدخَلَ صِدقٍ وَ أخرِجنی مُخرَجَ صِدقٍ وَ اجعَل لّی مِن لّدُنکَ سُلطاناً نصیراً. مقاله ای که پیش رو دارید، شمّه ای است از معالی و مکارم انسانیت در جنة الطّریق؛ راهی به سوی بهشت که مسافرانش عشق را به دوش می کشند تا عظمت و علو بشریت را به نمایش بگذارند؛ راهی که تجلی قیام شعور و فهم و قیام ایمان و قیام نادیدنی ها و ناشنیدنی هاست؛ راهی که در آن روح و ریحان است، آسمان و زمین است، راهی که مهربانی باران های بهاره حسین(ع) را در وجودمان سبز می کند؛ راهی که رفتن است و رسیدن. همان راهی که اربعین را نشانه رفته است!

از زمان سقوط رژیم استبدادی و سرکوبگر صدام حسین در عراق تاکنون، پدیده زیارت اربعین امام حسین(ع) در کربلای معلی در بیستم صفر هر سال، در حال گسترش سریع ونهاد سازی است. پیاده روی برای زیارت امام حسین(ع) در زمان حاکمیت حزب بعث در عراق (19682003م. ) ممنوع بود و کسانی که از این دستور سرپیچی می کردند، به صورت میدانی از سوی نیروهای مستقر در طول مسیر کشته می شدند. پس از سقوط نظام صدام، این راه پیمایی عظیم به گونه ای از سر گرفته شد که در طول تاریخ نزدیک به ۱۴۰۰ سال گذشته شباهت ندارد. رشد جمعیت شرکت کننده در این راه پیمایی به صورت جهشی بالا می رود و نهادسازی مردمی برای اداره آن نیز به شکل بی سابقه ای در حال رشد است.

معناشناسی بخشی از دانش زبان‏شناسی است که از رهگذر آن می‏توان به تحلیل معنای واژه‏ها و جمله‏های یک متن پرداخت و جایگاه دقیق کلمه‏ها و ترکیب‏های آن را با توجّه به نظام معنایی که در آن قرار دارد، به دست آورد. این نوشتار به معناشناسی واژه­ی توبه در قرآن می‏پردازد.

توبه در لغت به معنای بازگشتن و در اصطلاح ندامت و پشیمانی بر اعمال گذشته و تصمیم بر عدم بازگشت به گناه است. این کلمه از الفاظ مشترک بین انسان و خداوند می­باشد. گاه در قرآن کلماتی به کار می‏رود که در ظاهر، اتّحاد معنایی با توبه دارند و می‏توانند به عنوان جانشین توبه مطرح گردند، مانند استغفار، انابه و ندامه، امّا با توجّه به معنای لغوی و اصطلاحی آنان می‏توان متوجّه افتراق و تعدّد معنایی آن­ها گردید. برخی واژگان هم در تضاد با واژه­ی توبه قرار دارند. از جمله؛ اسراف، تکبّر و استکبار؛ که اگر این صفات رذیله در فردی باشند موجب سلب توفیق توبه در انسان خطاکار می‏شوند. در برخی آیات قرآن نیز صفاتی از خداوند هم­چون غفور، ربّ، مجیب، بارئ و ودود آمده که این صفات بر محور جانشینی توبه قرار ندارند امّا همواره با توبه به کار می­روند. هم­چنین کلمه­ی توبه در قرآن کریم 7 مرتبه تکرار و از ریشه­ی آن 87 کلمه استعمال شده و مشتقّات آن 23 کلمه است.

واژگان کلیدی: معناشناسی، توبه، مترادف، متضاد، هم‏نشینی، مشتقّات

یکی از مهمترین و اساسی ترین راه های تربیت روح و روان انسان به ویژه در دوران معاصر بهره مندی از آموزه های قرآنی است.

سوره نور به عنوان یکی از بارزترین سوره ها رفتار های منفی و مثبت بسیاری را بیان داشته که انسان با شناخت هر یک از انها می تواند ضعف و کمبود وجودی خود را که به طبع محیط و تاثیر پذیری از محیط در وجودش ایجاد شده اصلاح و برطرف سازد .اين حقيقت كه اعمال نيك و بد در روح انسان اثر مى گذارد، و به آن شكل مى دهد، و خوهاى نيك و بد را مستحكم مى كند، بازتاب گسترده اى در ایات و احاديث اسلامى دارد  

پس از تحقیقات و مطالعات صورت گرفته این نتایج حاصل شد که رفتار منفی عبارت است از هر گونه رفتار جوارحی و جوانحی که با عقل و فطرت و موازین شرع مخالف باشد همچنین رفتار منفی را نقطه مقابل رفتار مثبت دانسته اند و دیگر اینکه برخی رفتارهای منفی که در سوره نور بیان شده فردی هستنداز جمله زنا , نفاق و سوءظن که اگر به اشاعه فحشا منجر نشود تنها دامن گنه کار وعامل به این عمل زشت را  الوده می کند اما برخی از رفتارهای منفی بیان شده در سوره نور اجتماعی هستند و تنها دامان فرد گنه کار را الوده نمی کنند بلکه جامعه ای را به تباهی و فساد می کشاند همچنانکه رفتارهای منفی تهمت ، اشاعه فحشا و چشم چرانی اینگونه هستند .

رفتار منفی عواقب شوم و خطرناکی را به همراه دارد که برخی از انها در دنیا و برخی در اخرت گریبانگیر فرد می شوند که در پژوهش حاضر به انها پرداخته شده است .

کلید واژه ها : رفتار , رفتار منفی ,سوره نور ,

به بیان خداوند حکیم، سعی در فهم آیات قرآن کریم، وظیفه­ی هر انسان عاقلی است که در پی سعادت خویش است و با تفکّر و تأمّل در کلام الهی، می­توان به این­ مهم دست یافت. یکی از کاربردی­ترین و جدیدترین روش­ها در فهم قرآن، روش معناشناسی توصیفی است که به بیان معنای مفرد کلمه و هم­چنین واژگان مترادف، متضاد و هم­نشین دارد.

معناشناسی در این پژوهش، تحلیلی و به روش کتابخانه­ای صورت گرفته است و سعی شده است که از طریق معناشناسی توصیفی، واژه­ی ودود بررسی و رابطه­ی معنایی آن با مترادفاتش نظیر مودّت، صدیق، خلیل و ولایت بیان گردد. شناخت واژه­های هم­نشین نظیر غفور و رحیم که زمینه­ی رسیدن به نعمت و محبّت الهی را میسّر می­کند، اهمّیّت پیدا کرد تا به هم­ پیوستگی قرآن و اندیشه­ی نظام­دار بودن آن آشکار سازد و معنای جامع از ودود حاصل کند.

انسان­ها پیوسته در معرض انتخاب هستند و ممکن است از راه راست منحرف شوند؛چرا که تزکیه­ی نفس نکرده و خیر و رحمت الهی را نادیده گرفته­اند. واژگان متضاد با ودود، نظیر خصم، عدو و مبغوض، مواردی را که سبب دوری از مهر و محبّت الهی را بیان کرده و اهمّیّت شناخت آن مهم واقع شده است. در کلام الهی، هر جا سخن از کمالات، صفات نیک و پسندیده­ی پروردگار به انسان باشد، از ودود استفاده شده است. و با دقّت در واژه­های هم­خانواده، به این نتیجه رسیده شد که در غالب موارد ودود به معنای دوستی و محبّت به کار رفته است و در برخی موارد آرزو داشتن و طلب خیر کردن می­باشد.

هم­ خانواده ­ها چه در غالب اسمی و چه فعلی، از ذات الهی که سرشار از علاقه و محبّت خدا نسبت به بندگان است، سخن می­گوید

کلیدواژه­ها: معناشناسی ودود، واژة ودود، مترادف ودود، متضاد ودود، هم­نشین ودود، هم ­خانواده ودود

چکــیـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــده
 

ایمان از مهم­ترین و جدّی­ترین مباحث دینی است و چون ایمان به عنوان هدف و مقصد تمام ادیان آسمانی و محصول نهایی تلاش­های انبیاء (علیهم السّلام) در طول تاریخ بوده، شایان توجّه جدّی است –این تلاش­ها جز بر این نبوده است که انسان به سوی خدا هدایت شود– و ایمان اساسی­ترین عنصر حیات معنوی و گوهر زینت­بخش روح بشری و درخشان­ترین پرتوی عالم علوی است. در قرآن کریم و روایات فراوان به مسئله­ی ایمان پرداخته شده است. شناخت دقیق این واژه و اشراف به ارکان عملی و نظری آن تأثیر به سزایی در سعادت دنیوی و اخروی بشر خواهد داشت. علاوه بر این که شناخت چهارگانة ارکان ایمان و پرداختن به آن موجب ادراک صحیح می­شود و مؤثّر واقع خواهد شد، موجب ممانعت از خطا و گمراهی هم می­شود.

این پژوهش در صدد است تا به شناخت ایمان و ارکان آن پرداخته و سپس به ارکان ایمان از بعد عملی و نظری از منظر حضرت علی (علیه السّلام) مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. هر یک از ارکان ایمان دارای اهمّیّت و و یژگی­های خاص خود هستند که شناخت آن­ها بسیار حائز اهمّیّت است. ارکان عملی ایمان از منظر حضرت علی (علیه السّلام) توکّل و تفویض می­باشند که برای رسیدن به ایمان واقعی محل بحث است. در ارکان نظری ایمان هم تسلیم و رضا مورد بحث قرار می گیرند.

 کلید واژه ها: ایمان، ارکان، توکّل، تفویض، رضا، تسلیم

چکیده:

حسن ظن به معنای نیک انگاری درباره خداوند، فعل و انفعالات جهان و مؤمنین است و از مهمترین فضائلی شمرده می شود که در رشد و تکامل انسان نقش دارد.

 خانواده رکن اساسی جامعه انسانی و نهادی مقدس است که زمینه ساز رشد و تکامل فردی و دستیابی اعضای آن به دوستی و محبت وقرب الهی است. اما این نهاد مقدس نیاز به تقویت دارد از جمله عواملی که می تواند استحکام بخش این نهاد مقدس باشد حسن ظن هر یک از افراد خانواده نسبت به یکدیگر است. حسن ظن از صفات نیک و پسندیده اخلاقی است که منجر به تفسیر مثبت از رفتار دیگران می شود که به دو قسمت ممدوح که شامل حسن ظن به خداوند، حسن ظن به خود، حسن ظن به دیگران و به جهان هستی می شود و حسن ظن مذموم  که با توجه به شرایط نامساعد جامعه از آن نهی شده سوءظن به معنای بدبینی و بدگمانی در مقابل حسن ظن می باشدکه موجب  برهم زدن آرامش را دا شته باشد عواملی مانند ایمان، تربیت صحیح می تواند موجب ایجاد حسن ظن در خانواده شوند و تأثیرات فراوانی در بوجود آمدن حسن خوش بینی در خانواده داشته باشند. موانعی برای ایجاد حسن ظن در خانواده وجود دارد که به دو دسته موانع درونی و بیرونی تقسیم می شوند که موانع درونی شامل تکبر و کینه توری و… می باشد و موانع بیرونی شامل همنشین نامناسب و محیط تربیتی ناسالم می باشد. حسن ظن به خداوند، به خود و دیگران دارای آثاری است که هرکدام بنوبه خود می تواند بر استحکام خانواده اثر گذار باشد. ایمان و پاکی درون، توکل، توجه به اهل کرامت انسانی و… راهکارهائی است که به وسیله آنها می توان حسن ظن را در بین اعضای خانواده تقویت کرد.

کلمات کلیدی: حسن ظن ، خانواده ، استحکام ،آثار،راهکار

چکــیـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــده
 

   چکیده تحقیق حاضر به بررسی تأثیر آرامش مادر در تربیت کودک پرداخته است.

آرامش به معنای سکن و حالت نفسانی همراه با آسودگی خاطر است. نقش مادر در فراهم کردن آرامش و ایجاد فضای سالم برای رشد و تربیت کودک، بسیار موثر است.

   اگر مادران آرامش را برای خود و خانواده فراهم کرده باشند، فرزندان آنها از رشد شخصیتی سالم برخوردار خواهند بود و دچار ناسازگاری های اخلاقی و روانی نمی شوند.

   واژه های امنیت، سلام، آسایش، و تسکین، سکون… در  افاده مفهوم آرامش روحی و اطمینان خاطر مشترکند و واژه های پریشانی، اضطراب، استرس، فشار روانی و قلق در مقابل آرامش به کار می رود.

   نقش زن در ایجاد آرامش خانواده از مهمترین عوامل رشد و سلامت خانواده شناخته شده است. خاستگاه آرامش خداوند و جایگاه آن قلب انسان است. عواملی که در آرامش مادر موثر است عبارت انداز: ایمان به خدا، یاد خدا، بردباری و شکیبایی، توکل برخدا، و فرزندداری.

   مادر با کسب آرامش می تواند در حیطه های مختلف تربیتی کودک اثرگذار باشد از جمله: حیطه های روانی و روحی مانند: احساس تکیه گاه و امنیت، اعتماد به نفس و مسئولیت پذیری و حیطه  های اخلاقی و رفتاری مانند: عدل مساوات، وفای به عهد، راستی و حسادت.

واژگان کلیدی: آرامش- مادر- تربیت- تأثیر- کودک
 

قرآن نسبت به فرهنگ موجود و یا پدیده‌های فرهنگی سه گونه واکنش اثباتی، نفی و یا بازسازی را بروز می‌دهد. از این رو گاه به تایید و امضای یک مقوله و یا پدیده فرهنگی اقدام می‌کند و گاه دیگر به شدت با آن مقابله کرده و آن را نفی و انکار می‌کند و می‌کوشد تا به هر روش و طریق ممکن آن را از جامعه بزداید و گاه سوم به بازسازی آن می‌پردازد و از اثبات و یا نفی کلی آن خودداری کرده و بخش مفید و سازنده آن را تایید و امضا و بخش زیانبار آن را نفی می‌کند. در مطلب حاضر این موضوع بررسی بیشتر شده است.
***
مفهوم فرهنگ و پدیده‌های فرهنگی
باید در آغاز این نوشتار به سه نکته توجه داد که مراد ما از فرهنگ (مقوله و یا پدیده ) بخشی از آن نه همه آن است؛ زیرا فرهنگ عبارت از هر چیزی است که بر پایه آن تمدنی ایجاد و به شکل تجسمی وجود و تحقق خارجی می‌یابد. از این رو هر گونه آداب، سنن، رسوم، آیین، دین و علم و دانشی را که تمدنی را درخارج شکل می‌بخشد فرهنگ گفته‌اند. البته در میان فرهنگ‌های کلان چون فرهنگ تمدنی اسلام و یا اروپایی و چینی و یا هندی و مصری و مایایی و سرخپوستی ، خرده فرهنگ‌هایی نیز وجود دارد که بخشی از فرهنگ تمدنی را تشکیل می‌دهند و تمایزات نه چندان برجسته و چشمگیری را سبب می‌شوند.

آنچه مراد و منظور در این نوشتار است می‌تواند خرده فرهنگ‌ها و یا فرهنگ با چشم پوشی از دین باشد؛ زیرا در این نوشتار ما دین را نه بخشی از فرهنگ بلکه جزیی از مقسم و قسیم امر دیگری قرار داده‌ایم؛ به این معنا که فراورده‌های بشری به دو شکل فرهنگی و دینی خود را نشان می‌دهد و اکنون می‌خواهیم بدانیم که چه تناسبی میان دین و فرهنگ به عنوان فراورده‌های بشری وجود دارد؟

نکته دیگر آن است که واکنش دین نسبت به مقوله و یا پدیده‌های فرهنگی موجود در عصر ظهور، واکنشی نسبت به امر موجود بوده است و به نظر می‌رسد که نمی‌توان واکنش تاریخی به امری گذشته را برای تعمیم آن به دیگر مقولات و یا پدیده‌های فرهنگی‌ای که پس از آن پدیدار می‌شوند و یا شکل می‌گیرند، درست و سازنده دانست. به این معنا که اگر دین در لحظه تاریخی پیدایش خود ، با مقوله و یا پدیده فرهنگی خاصی واکنش مثبت ویا منفی و یا بازسازی انجام داده است نمی‌توان آن را معیار و یا ملاکی برای ارزیابی پدیده‌هایی قرار داد که در عصر حاضر ایجاد می‌شود. این سخن، گزاره‌ای درست و مورد تایید است؛

بویژه که مقولات و پدیده‌های فرهنگی به جهت اختلاف زمان و مکان و یا مقتضیات و شرایط زمانی و مکانی همواره در حال تغییر و تبدیل و دگرگونی است. اما نکته‌ای که برخی از آن غافل شده‌اند این است که آموزه‌های قرآنی به گونه‌ای است که ملاک و معیار داوری و ارزیابی را نسبت به هر مقوله و پدیده فرهنگی که ایجاد و تحقق می‌یابد بیان کرده است. بنابراین در اینجا تلاش می‌شود تا با توجه به آموزه‌های قرآنی، واکنش دین و قرآن را نسبت به مقوله‌های فرهنگی و پدیده‌هایی که منسوب و مرتبط با فرهنگ است، ارزیابی و داوری کرده و نسبت به اثبات و نفی و یا بازسازی آن سخن گفته شود و حکم و توصیه صورت گیرد.

نگاه انسان به هستی و اصالت بخشی به دنیا و یا آخرت نقش تاثیرگذاری در سبک زندگی افراد و اعمال و رفتار آنان دارد. اگر کسی اصالت را به آخرت می دهد و باور و اعتقاد دارد که دنیا، مزرعه ای برای آخرت است، به طور طبیعی دنبال اعمالی می رود که آخرتش را درست کند. مقصود از باقیات صالحات آن اعمال صالح ماندگار و باقیمانده است.

از مصادیقی که به عنوان باقیات صالحات مطرح شده است، مواردی است که پیامبر اکرم(ص) در این حدیث بیان فرموده است: ایشان می فرماید: اذا مات الانسان انقطع عمله الا من ثلاث: صدقه جاریه، او علم ینتفع به، او ولد صالح یدعو له؛ هرگاه انسان بمیرد، عملش هم قطع می شود، مگر از سه راه: صدقه جاریه، یا عملی که از آن سود می برند، یا فرزند شایسته ای که برای او دعا می کند.

از نظر قرآن انسانیت انسان در ایمان و عمل صالح است که زمینه ساز تقوای الهی و بهره مندی از مقامات بسیار از جمله خلافت الهی می شود و انسان را در دنیا و آخرت رستگار می سازد. دست یابی به کرامت در کنار شرافت برای انسان سخت نیست، بلکه بسیار آسان است به شرط آنکه تقوای الهی را پیشه گیرد و تسلیم محض خدا بوده و به بایدها و نبایدهای الهی توجه داشته باشد.

البته انسان با مرگ خویش توان عمل را از دست می دهد و در عالم برزخ نمی تواند کاری انجام دهد که موجبات رشد و افزایش درجات و کمالات او شود، مگر آنکه اعمالی صالح در قالب باقیات صالحات داشته باشد که حتی پس از مرگ نیز ادامه می یابد و او را از فواید و آثارش بهره مند می سازد. نویسنده در مطلب پیش رو درباره اهمیت باقیات صالحات و برخی مصادیق آن سخن گفته است.

جابر عبدالله انصاری، پس از وفات پیامبر اسلام (ع)، به یاری علی (ع) پرداخت و در بسیاری از جنگ ها در سپاه امام علی (ع) حضور داشت و جنگید. جابر اولین زائر امام حسین (ع) است. روز اربعین روزی است که جابر بن عبدالله انصاری صحابی رسول خدا صلوات الله علیه از مدینه برای زیارت قبر امام (ع) به کربلا آمد و او اولین زائری بود که قبر شریف آن حضرت را زیارت کرد.

جابر بن عبداللّه انصاری، از صحابی پیامبر اسلام (ص) بود که دوران پنج امام معصوم را درک نمود. او پس از واقعه عاشورا، در اربعین امام حسین (ع) به کربلا آمد و به همین سبب از او به عنوان اولین زائر امام حسین (ع) یاد می گردد. جابر، چهارده سال قبل از هجرت پیامبر اکرم (ص) در قبیله خزرج متولد شد و یک سال پیش از هجرت پیامبر به یثرب، به همراه پدر خود و هفتاد نفر از مردم یثرب به حج آمد و در منا با پیامبر اسلام (ص) دیدار و بیعت نمود، در حالی که او هنوز به پانزده سالگی نرسیده بود.

علامه طباطبایی(ره) همواره تأکید می کردند که دین و عقل با هم سازگاری دارند؛ در جایی که فکرمان از عهده فهم بعضی از مسائل برنیاید، در آن جا حقیقت دینی را پذیرفته، استدلال عقلی را به یک سو می نهیم.

در مورد معاد جسمانی یا معاد روحانی و عقلانی نظرشان این بود که اگر ما در مواردی نتوانستیم حقیقتی را درک کنیم، تابع محض قرآن کریم و دین خواهیم بود، و در حقیقت پای عقل را در برابر وحی، مستحکم و قویم و متین نمی دانستند تا بتواند در جایی که یک سلسله جزییاتی که دین درباره آنها نظر دارد، مداخله نماید؛ این نکته در تفسیرالمیزان بسیار مشهود است.

تأثیری که علامه طباطبایی بر روح ماه و بر تمام زندگی علمی و اجتماعی شاگردانش گذاشت بسیار بود. و بنده قطره ای و فردی ناچیز بودم که شاید استعداد و شایستگی نداشتم که آن چنان که می بایست از محضر استاد استفاده کنم ولی همان مقدار ناچیز، که در حد من ناتوان بود، بسیار زیاد اثر بخش بود. بنده نمی توانم راجع به فضائل ایشان صحبتی کنم فقط به چند مورد اشاره می کنم. از خصال و ویژگی های اخلاقی استاد دو نکته را به عنوان مثال ذکر می کنم تا شاید انشاء الله سرلوحه کار ما قرار گیرد:

پرسش:
امام حسین(ع) با کدام توجیه منطقی حاضر نشد همچون امام حسن‌(ع) که با معاویه مصالحه کرد، با یزید از روی مصلحت بیعت کند؟

پاسخ:

دلایل امتناع از بیعت با یزید
وقتى امام حسین‌(ع) از نزد وليد بيرون رفت، مروان گفت: خلاف گفته من كردى به خدا ديگر چنين فرصتى به دست تو نخواهد افتاد. وليد گفت: واى بر تو! تو به من مى‌گويى دين و دنياى خود را از دست بدهم! به خدا سوگند دوست ندارم كه مالك دنيا باشم و حسين را كشته باشم. سبحان‌الله آيا حسين را بكشم براى اينكه مى‌گويد: من بيعت نمى‌كنم! به خدا كسى كه خدا را به خون حسين ملاقات كند، ميزان عملش سبك است و خدا روز قيامت به او نظر نمى‌كند و به او رحمت ننمايد و براى او عذابى دردناك هست!

اين فراز از تاريخ، امام حسين‌(ع) براى درك علّت قيام و خوددارى آن حضرت از بيعت و تعيين هدف و مبدأ آن امام شهيد، بسيار حساس و مهم است؛ زيرا مواردى را يادآور شده كه هر يك براى ردّ بيعت و وجوب قيام كافى است.
مواردى كه امام حسين‌(ع) مستند و دليل امتناع از بيعت و تصميم بر مخالفت قرار داد، چيزهايى بود كه كسى در صحت و درستى آن شك نداشت و صغرى و كبراى آن مورد قبول و اتفاق همه بود؛ حتى وليد عموزاده يزيد و استاندار او، درستى اين سخنان را انكار نكرد و در برابر قوّت منطق و صحت استدلال و احتجاج امام حسين‌(ع) هيچ ايراد و اشكالى ننمود.

عبارت: «وَ مِثْلى لا يُبايِعُ مِثْلَهُ» نتيجه دلايل مستندى است كه راجع به صلاحيت بى‌نظير و شخصيت ممتاز خود و سوابق و احوال ننگين يزيد فرمود؛ يعنى «كسى مثل من، با اين گذشته درخشان و با مقام رهبرى به حقى كه نسبت به جامعه دارد، با كسى مثل يزيد بيعت نمى‌كند؛ زيرا بيعت با خليفه در اصطلاح مسلمين، تعهد اطاعت و انقياد به كسى است كه مركز تحقق هدف‌هاى عالى اسلامى، مصدر عزّت و اعتلاى مسلمين و اعلاى كلمه اسلام، حامى قرآن، آمر به معروف، ناهى از منكر و به عبارت ديگر قائم مقام و جانشين پيغمبر باشد.
معناى بيعت صحيح، ابراز آمادگى در فرمان ‌بردن از اوامر خليفه واقعى و فداكارى در راه انجام اوامر او است كه بر هر مسلمان به حكم «اَطيعُوا اللّه وَ اَطيعُوا الرَّسُولَ وَ اوُلِى الاَْمْرِ مِنْكُمْ» واجب است و اين بيعت با مثل يزيد ـ هر چند صورت‌سازى و براى دفع ضرر باشد- امضاى قانونى شدن فسق و فجور، تجاهر به منكرات و معاصى، تضييع حقوق، اتكا به ظالمان، ستمكاران، فاسقان و فاجران است و صدور آن از مثل امام حسين‌(ع) امكان شرعى و عرفى نداشت.
اين بيعت، تعّهد همكارى در قتل مردم بى‌گناه و بردن آبرو و عزّت اسلام است و ساحت مقدس امام حسين‌(ع) به اين بيعت ننگين آلوده نخواهد شد. لذا آن حضرت جمله «مِثْلى لا يُبايِعُ مِثْلَهُ» را مانند يك حكم بديهى و مورد اتفاق و مسلم همه فرمود؛ زيرا احدى از مسلمانان با وجدان نمى‌گفت: شخصيتى مثل حسين‌(ع) با ناكسى مثل يزيد بيعت كند.
اين يك نتيجه مورد قبول همه بود كه آن حضرت پس از بيان سوابق دينى و معنوى خود و پيشينه پرننگ يزيد اعلام فرمود.

احتجاجات امام سجاد از نیرومندترین عوامل جاودانه ساختن قیام عاشورا و اهداف نهضت امام حسین است. آن حضرت از عصر عاشورا تا بازگشت و استقرار در مدینه احتجاج هایی با عوامل حکومتی و مردم شهرهای مختلف از جمله کوفه و شام داشته اند که بر این احتجاجات منطقی خاص حاکم بوده و باعث رسوایی دستگاه بنی امیه در جامعه آن روز و تاثیر و ماندگاری قیام عاشورا بعد از شهادت امام حسین شده است این مقاله با روش توصیفی _ تحلیلی و با شیوه کتابخانه ای به تحقیق و بررسی احتجاجات امام سجاد پیرامون نهضت عاشورا جهت کشف و استخراج منطق حاکم بر این احتجاجات پرداخته است.

مشارکت شهروندان ابزاری برای تقویت مدیریت شهری در جوامع پیشرفته امروزی و از شاخص‌های سبک زندگی جوامع مختلف محسوب می‌شود. تنوع و پیچیدگی مسائل شهری در کنار معضلات اجرایی و مدیریتی، مشارکت شهروندان را در مسائل شهری ضروری نشان می‌دهد.
در بحث مشارکت فعال شهروندان آنچه مطلوب است، رشد و تعالی شخصیت شهروندان، تقویت هویت شهری، تقویت حس اعتماد و همکاری میان اهالی شهر و اصلاح سبک زندگی شهروندان است. در این مقاله مفهوم مشارکت شهروندی براساس آیات قرآن تبیین شده است.
***
اهمیّت مشارکت
طبیعت انسان، اجتماعی است و زندگی اجتماعی هم براساس روابط انسان‌ها با یکدیگر امکان پذیر می‌شود و در این فرآیند، فرد و جامعه بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند. در نتیجه، بر افراد جامعه لازم است نقش خود را در این تأثیرگذاری و تأثیرپذیری به درستی ایفا کنند. از این رو افراد باید با مشارکت فعال، در سرنوشت خود و جامعه دخالت کرده و در سیاست گذاری‌ها، تصمیمات و چگونگی اداره امور کشور تأثیرگذار باشند؛ چراکه اگر در تعیین سرنوشت خود مشارکت نداشته باشند، براساس سنت‌های موجود در عالم خلقت، دیگران با سلطه بر آنها و به جای آنان تصمیم‌گیری خواهند کرد و با ایده و ایدئولوژی‌های نابهنجار به سیاست‌گذاری و تنظیم اداره امور پرداخته، جامعه را به سر منزل هدف‌های مورد پسند جهان بینی خود سوق خواهند داد و چه بسا آن را به مرحله هلاکت بکشانند.
از نظر سیاسی مشارکت مردم در تعیین سرنوشت خود، منجر به رشد و تقویت اقتدار ملی و وحدت ملی می‌شود و چون در نظام مشارکت از تمامی ظرفیت‌ها، توانمندی‌ها و استعدادهای مردم استفاده می‌شود، فاصله طبقاتی و مشکلات دولت کاهش خواهد یافت. در متون اسلامی توصیه‌های فراوانی از بزرگان درباره مشارکت وجود دارد، برای نمونه حضرت علی(ع) در نامه‌ای به مردم مصر، خطاب به آنان می‌فرماید: «ای مردم مصر، نگویید ما سرپرستی چون مالک و امامی چون علی داریم. اگر در صحنه حاضر نباشید، شکست می‌خورید… جامعه‌ای که در خواب باشد، دشمن بیدارش، او را رها نمی‌کند.» (رسانه‌ها و راه‌های تقویت مشارکت مردم در صحنه‌های سیاسی و اجتماعی، سعید کرمی، ص14)

از دیدگاه امام خمینی(ره) اهمیت مشارکت برای تعیین سرنوشت به حدی است که آن را در کنار نماز قرار داده و می‌فرماید:

«همه شما، همه ما، زن و مرد، هر مکلف همان طور که باید نماز بخواند همانطور باید سرنوشت خودش را تعیین کند.» (صحیفه نور، ج 15، ص 168)

[همان گونه رسولی از خودتان به میان شما فرستادیم تا آیات ما را بر شما بخواند و شما را پاک کند و به شما کتاب و حکمت بیاموزد و آنچه نمی دانستید به شما یاد دهد.]

دو عامل در تربیت انسان مؤثر است، عاملی مربوطه به درون انسان می باشد و عاملی نیز از بیرون وجود او در وی اثر می گذارد؛ عامل درونی همان وراثت است که از طریق ژنها، خصوصیات والدین و نسلهای گذشته به آیندگان منتقل می شود، عامل بیرونی سلسله عللی هستند که، قبل و بعد از تولد در تکوین شخصیت آدمی می توانند مؤثر باشند.

واکاوی حیات سیاسی امام رضا(ع) و بررسی شاخص های سیاسی حاکم در عصر آن امام همام، نقشه راهی برای شناخت حقایقی است که ما را در تفکر،اندیشیدن و بازآموزی شیوه و سیره رفتاری ائمه اطهار(ع) و بهره مندی از آن رهنمون می شود.

آیا می توانیم برای مکتب سیاسی امام رضا علیه السلام تعبیر فلسفه سیاسی امام رضا علیه السلام را بکار ببریم؟
 

برای تبیین این مسئله ابتدا باید تعریفی از فلسفه سیاسی ارائه دهیم. فلسفه سیاسی (قید وصفی) یا فلسفه سیاست (قید اضافی) عنوان «مشیر» است. وقتی که یک متفکر یا یک مکتب بر اساس پیش فرض های خود از جامعه و زندگی سیاسی انسان ها بحث می کند و به چیستی و چرایی های آن می پردازد. پیرامون بایستگی ها و شایستگی ها و کاستی ها و نقصان های آن می اندیشد و از ضرورت قدرت، دولت و حکومت، نظم مطلوب و سیاست مطلوب می گوید و در مناسبات پیچیده در روابط اجتماعی به اهمیت و ویژگی های دین و اخلاق می اندیشد.

و از عمیق ترین لایه ها و شالوده های دولت و توجیه اخلاقی آن گفتگو می کند و در مقوله شهریاری و شهروندی به رابطه الزام و اطاعت می رسد و در آیین سعادت و خوشبختی و کمال و فضیلت و خیرات و چگونگی دستیابی به آن ها تأمل می کند. و بر مبنای مطلوبیت هایی که برای انسان و جامعه انسانی دارد، نسخه مطلوب و متناسب خویش را برای جوامع انسانی و جامعه خود تجویز می کند. در این صورت چنین متفکریا چنین مکتب و آیینی، دارای فلسفه سیاسی است. بنابراین «فلسفه سیاسی» مجموعه ای از تأملات عقلانی پیرامون زندگی سیاسی است.

خواه این تأملات ریشه در وحی داشته باشند یا ناشی از عقل بشری و یا تلفیقی از عقل و نقل و عرفان و اجتهاد و اعتقاد باشند. لذا فلسفه سیاسی با هر پیش فرضی از چرایی و چگونگی زندگی انسان ها در جامعه سیاسی بحث می کند.و به دنبال این است که « بهترین نوع زندگی اجتماعی» و «بهترین رژیم سیاسی» و «بهترین تعامل اجتماعی»کدام است. شاید به همین دلیل، پرسش درباره قدرت و استمرار آن و نهادهای مدنی را که با خود به همراه دارد، در تاریخ از پرسش های کلیدی فلسفه سیاسی محسوب می شود.

از جمله چیزهایی که به قلب نسبت داده می شوند و در زمره آثار قلب به شمار می روند عبارتند از حالات انفعالی و به تعبیر دیگر احساسات باطنی. قرآن با تعابیر مختلف این حالات را به قلب نسبت داده است. گرچه بحث و بررسی قلب اصالتا یک بحث اخلاقی نیست و نمی تواند در زمره مسائل علم اخلاق شمرده شود ولی، از آنجا که در محدوده «علم اخلاق» همه جا با این دو واژه یعنی قلب و فؤاد، در هنگامی که همین واژه «قلب» یا «فؤاد» و یا در فارسی «دل» را در محدوده اخلاق و علم اخلاق به کار می گیرند؛ قطعا، چنین مفهومی منظور نظر گوینده نیست. و منظور ما نیز از طرح پرسش فوق روشن شدن همین معنای پیچده و اخلاقی آن و نیز اصطلاح قرآنی و روایی این واژه خواهد بود.

گرچه بحث و بررسی قلب اصالتا یک بحث اخلاقی نیست و نمی تواند در زمره مسائل علم اخلاق شمرده شود ولی، از آنجا که در محدوده «علم اخلاق» همه جا با این دو واژه یعنی قلب و فؤاد، در هنگامی که همین واژه «قلب» یا «فؤاد» و یا در فارسی «دل» را در محدوده اخلاق و علم اخلاق به کار می گیرند؛ قطعا، چنین مفهومی منظور نظر گوینده نیست. و منظور ما نیز از طرح پرسش فوق روشن شدن همین معنای پیچده و اخلاقی آن و نیز اصطلاح قرآنی و روایی این واژه خواهد بود.

قطعا اکنون که کلمه قلب در دو مفهوم مختلف فیزیکی و اخلاقی به کار می رود حکم مشترک لفظی را دارد و در هر یک از دو معنای فوق، بدون توجه بمعنی دیگرش و بدون آنکه رابطه میان آن دو در نظر گرفته شود، به کار خواهد رفت. یک علم طبیعی هنگامی که کلمه قلب را به کار می برد منظورش به روشنی همان اندام خاص است و کمترین توجهی به معنی اخلاقی آن ندارد؛ چنانکه، یک عالم و دانشمند اخلاقی نیز از به کار گرفتن این کلمه جز همان مفهوم اصطلاحی ویژه اخلاق چیزی دیگری در نظر ندارد و توجهی به مفهوم فیزیکی آن نمی کند. بنابراین، کلمه قلب به صورت مشترک لفظی در این دو معنا به کار می رود

امروز اولویت اصلی کشور مقابله با جنگ نرم است.

جنگ نرم ، صحنه رویارویی دروغ های بزرگ با واقعیت های تردید ناپذیر است.

در این جنگ نرم ، کافی است هواداران جبهه حق بیدار باشند و بیکار ننشینند چرا که زبان حق همیشه موثر تر از زبان باطل است.

یکی از ابزارها در جنگ نرم این است که مردم را در یک جامعه نسبت یه یکدیگر بدبین کنند.

مهمترین سلاح بین المللی علیه دشمنان و مخالفین سلاح تبلیغات است.

کار فرهنگی در ایران اسلامی مساله ای است که نمی توان لحظه ای از آن غفلت کرد

شیعه باید مدرن ترین شیوه تبلیغ را برای رساندن پیام حق خود به دیگران مورد استفاده قرار دهد.

در تهاجم معنوی ، تهاجم فرهنگی ، تهاجم نرم شما دشمن را در مقابل چشمانتان نمی بیند ، هوشیاری لازم است.

منبع: جنگ نرم ، نویسنده : رنجبران تحقیق و پژوهش(زهرا ظاهری)

استاد یعنی پدر واقعی دانشجو

دانشجو باید بر این اساس بیندیشد که استاد او ، پدر واقعی و خود او به منزله فرزند و زاده روحانی اوست . فرزند روحانی از فرزند جسمانی ، بهتر و ارجمندتر است . پس دانشجو باید در اداء حق ابوت و تربیت استاد پس از رعایت حق پدر خویش ساعی باشد.

استاد یا پزشک معالج جان و روان

باید دانشجو معتقد باشد که استاد ، پزشک درمان بخش بیماری اوست زیرا سعی می کند روح و روان شاگرد را در مسیر و مجرای طبیعی آن قرار دهد.

ارج نهادن به استاد و تجلیل از مقام علم و دانش

شاگرد باید با دیده تکریم و احترام به استاد خویش بنگرد و از عیوب او چشم پوشی کند زیرا اگر شاگرد با احترام به استاد خود بنگرد می تواند به بهره گیری از استاد و نفوذ بیان و گفتار او در ذهنش کمک نماید .

تواضع و فروتنی دانشجو در برابر استاد

تواضع شاگرد در برابر استاد افتخاری است برای او و تواضعش موجب رفعت و بلندپایگی او می گردد . در سایه این فروتنی و خاکساری می تواند به علم و معرفت دست یابد.

تفوق رأی و نظریه استاد بر رأی و نظریه شاگرد

دانشجو نباید رأی و نظریه استاد را مردود ساخته و با او آمرانه سخن گوید . نباید بر خلاف نظریه استاد ، علیه او اشاره ای بکند .

با احترام از استاد یاد کردن

باید خطاب  و جواب دانشجو به استاد و گفتار او درباره وی چه در حضور و چه در غیاب او توأم با تجلیل و تکریم باشد.

باید از استاد سرمشق بگیرد

دانشجو باید حرمت استاد را از دیدگاه خود مهم تلقی نموده و او را راهبرو مقتدای خود بداند و حیثیت و احترام او را در غیاب او و پس از مرگش پاسداری کند.

سپاسگذاری از استاد و هشدارهای او

دانشجو باید ارشادات استاد را – اگرچه با آمیزه توبیخ و خرده گیری و انتقاد همراه باشد – از جمله نعمت ها و احسان او تلقی کند که استاد به او توجه دارد و هرگز منافع او را از نظر خویش دور نمی کند.

تحمل جور و تندرویهای استاد

شاگرد باید در برابر جور و جفای استاد خویشتن داری خود را حفظ کند . باید اعمال و رفتار به ظاهر ناپسند استاد را با بهترین و دلپسندترین تعبیر توجیه کرده و آن را بعنوان رفتاری مقرون جلوه دهد.

در انتظار استاد و شرفیابی از محضر او

شاگرد باید پیش از حضور استاد در جلسه او حاضر گردد و خود را به چنین پیشگامی هایی تمرین و عادت دهد.

ورود به مجلس خصوصی استاد

دانشجو نباید بدون اجازه وارد مجلس خصوصی استاد گردد چه استاد تنها به سر برد یا دیگران نیز در حضور      او باشند .

آراستن و پیراستن درون و برون به هنگام ورود استاد

شاگرد باید با وضع و هیئتی کامل و مطلوبی وارد بر استاد گردد با چهره ای شاداب و قلبی سرشار از نشاط و درونی گشوده و     با شرح صدر و ذهنی صاف و پاکیزه با استاد روبرو شود .

آمادگی روحی و ذهنی شاگرد برای درس

آنگاه که به خواندن درس در حضور استاد سرگرم می گردد نباید دچار دل مشغولی و ضعف و چرت زدن و شتابزدگی و اضطراب و نگرانی و امثال حالاتی باشد که با وجود آن تحقیق و کاوش های علمی او دشوار گردد.

عدم ایجاد مزاحمت برای اشتغالات استاد

نباید مانع استراحت استاد گردد.

وقت تدریس را نباید بر استاد تحمیل نمود.

جلوس شاگرد در محضر استاد

باید به گونه ای جلوس نماید که کیفیت نشستن او نمایانگر نزاکت و ادب او باشد . آرام و متواضع و سر به زیر بنشیند.

مراقب حرکات و حالات خود در محضر استاد باشد.

تنظیم صدا و گفتار و تلطیف آن در پیشگاه استاد

جبران و تدارک کمبودهای سخن استاد با اشارات لطیف

رعایت ادب و نزاکت در خطاب به استاد

نادیده گرفتن سبق لسان و لغزش زبان استاد

پیش دستی نکردن شاگرد به پاسخ پرسش ها در محضر استاد

تمرکز حواس و استماع دقیق به سخنان استاد

ارج نهادن به توضیحات استاد

عدم تکرار سؤال های فرساینده و تلف کننده فرصت

سؤال به موقع شاگرد و دلنشین بودن سؤال شاگرد

رعایت نزاکت و ادب در اخذ و عطا

حفظ حریم استاد به هنگام جلوس و اقامه نماز

برگرفته از کتاب آداب تعلیم و تربیت شهید ثانی (تحقیق ازشیما ناصری)

واژه مرگ  از مفاهیم عام و روشنی است که در منطق قرآن به عنوان یک امر وجودی و دریچه‌ای در انتقال انسان از جهان فانی به عالم باقی است. مرگ به عنوان یک حقیقت عینی دارای آثاری است که آگاهی ازآن انسان را در جهت تحصیل مرگ جمیل ( شهادت ) برمی‌انگیزد.

لذا در این تحقیق باتکیه برآیات و روایات، به روش توصیفی و کتابخانه‌ای به گردآوری اطلاعات درجهت بررسی مفهوم مرگ و مرگ‎‌آگاهی، جایگاه واهمیت شهادت ازنگاه دینی،شناسایی بهترین نوع مرگ وایجادبینش وگرایش در افراد درجهت کسب سعادت از طریق ذکر عوامل وآثار پرداخته شده است.

آنچه از تحقیق حاضر حاصل آمده این است که مرگ‌آگاهی به عنوان نوعی امتیاز برای انسان نسبت به پایانی محتوم که غفلت و نسیان از آن مانع دستیابی به کمال و سعادت است. لذا عواملی چون: فطرت، تقوای الهی، حجت الهی و انسان کامل، عبرت از تاریخ، اعتقاد به مبدا و معاد، مخالفت با هوای نفس، پرهیز از آرزوهای طولانی در کسب آگاهی نسبت به مرگ ( خصوصا رؤیت آن در زندگی شهدا) نقش داشته، و دارای تاثیراتی چون: تغییر بینش، رغبت بر  عمل صالح و بااخلاص، آرامش و تامین بهداشت روانی، سرگردان نشدن و هدفمندی حرکت، ظهور صفات کمال و فضائل اخلاقی، دوری از ستم وبی عدالتی و…. می‌باشد.

کلمات کلیدی: مرگ، مرگ‌آگاهی، شهید، عوامل، آثار

چکیده :

رفتار، بخشی از حقیقت انسان است که از طریق آن زندگی انسانی خود را پیش برده ودر رسیدن به اهدافش،از آن کمک می گیرد. به صورت فطری برای همه افراد، اصل این مطلب که پاره ای از رفتارها مثبت و پاره ای منفی هستند قابل درک است. لذا  این تحقیق با توجه به آیات قرآن کریم و روایات معصومین علیهم السلامبه روش توصیفی- اسنادی از طریق گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای ، به بررسی مفهوم رفتارهای مثبت و تعیین شاخص و ویژگی های آن و بیان مصادیق این رفتارها در سوره نور گردیده است.

پس از بررسی آیات و روایات مرتبط با موضوع این نتایج حاصل شد: رفتار مثبت عبارتست از: هرگونه رفتار جوارحی و جوانحی که مطابق فطرت ، عقل و مورد تأیید شارع مقدس است، معیار و شاخص رفتار مثبت را علاوه بر فطرت و عقل ، اراده تشریعی خداوند (وحی) دانسته است. ایمان و اخلاص به عنوان دو ویژگی در رفتار مثبت شناخته شده است. از جمله مصادیق این رفتارها در سوره نور، عفت و حیا ،حجاب، ازدواج و … می باشد که در پژوهش حاضر به آنها پرداخته شده است.

کلیده واژه ها: رفتار، رفتار مثبت، عمل صالح، حیا و عفاف ، ازدواج .

پیوند: http://valiasr.whc.ir/

1. برگزاری نمایشگاه از کتابها و مقاله های نوشته شده توسط اساتید مدیریت و موسس .

2. برگزاری نمایشگاه از مقاله های نوشته شده توسط طلاب

3. معرفی و نمایشگاه از کتابهای آقای میرخان

4. برگزاری نشست نقد مقاله نوشته شده توسط معاون پژوهش تحت عنوان علت خلقت شیطان از دیدگاه فلسفه و عرفان

5. برگزاری کارگاه کار با کامپیوتر و اینترنت برای طلاب کلیه پایه ها

6. نشست پرسش و پاسخ در مساله حجاب برای طلبه های سال اول

7. اهداء جایزه به طلابی که در جشنواره رشد مقاله داده بودند و طلابی که برای فصلنامه مدرسه مقاله نوشته بودند

8. دیوار نوشت های پژوهشی در کل مدرسه

پیوند: http://valiasr.whc.ir/

چکیده

سنت اربعین نویسی بر اساس حدیثی از پیامبر صلوات الله علیه و آله مبنی بر«مَن حَملَ مِن اُمّتی أرْبَعینَ حَدیثا بَعثَهُ اللّه ُ یومَ القیامَةِ فَقیها عالِما » در میان علماء با عبارات متفاوت از قرن دوم تا عصر حاضر رواج پیدا کرد و کنب متعددی در این زمینه به رشته تحریر در آمد .

از میان همه این کتب اربعین حدیث، کتاب «الاربعون حدیثا» شهید اول از آن جهت ممتاز و حائز اهمیت قرارگرفت که در پی تخصص عالی او در زمینه فقه و تحریر کتاب ارزشمند اللمعه الدمشقیه خاص احادیث فقهی و مربوط به احکام، آنهم با روش دسته بندی برای ورود به عرصه عبادت بخصوص نماز، گردآوری و تنظیم شده است، این تحقیق در سه فصل عهده دار معرفی شهید اول و کتاب شناسی اجمالی الاربعون حدیثا و تحلیل مختصر بیست حدیث اول آن می باشد از آن رو که ضرورت پرداختن به علمای طراز اول شیعه در دستور کار طلبه های دوره حاضر قرار گیرد و از مطالعه کتب قدیمی برای ایجاد اجتهادو تولید علم استفاده گردد.

کلید واژگان : حدیث اربعین، اربعین نگاری، الاربعون حدیثا، شهید اول ، حفظ حدیث .

پیوند: http://valiasr.whc.ir/

چکیده

مباحث مربوط به زن، پیوسته یکی از موضوعات جذاب و پرهیاهو بوده است.

در ایران باستان، زنان ایرانی بعد از اینکه از غارنشینی به زندگی روستایی روی آوردند به خاطر شرایطی که وجود داشت و نوع زندگی جدید به خلاقیت پرداخته و در اموری مثل کشف آتش،خانه سازی،کشاورزی، گیاه شناسی،گیاه درمانی وارد شده بودند و به مدیریت در امور زندگی می­پرداختند. درزمان مادها زنان بالادست(درباری) در ستر بوده ولی زنان پایین دست جامعه همچنان در امور زندگی مانند قبل فعالیت خود را ادامه می­دادند. در دوره هخامنشیان، زن مهمترین عضو خانواده بوده و امتیازات زیادی داشته و در برخی امور بر مردان حکومت داشته است. در دوره سلوکیان تا دوره ساسانیان، به دلیل نفوذ فرهنگی یونانیان تا مدت­ها جایگاه زن تنزل پیدا کرد ولی در دوران ساسانیان،حجاب سختی برای زنان درنظر گرفته شده بود که آن­ها پوشیده به معابر می­رفتند و پدرسالاری در جامعه حاکم بوده و زنان از آزادی اجتماعی بیشتری برخوردار بودند و دردین زرتشتی، زنان دارای مقام بوده وآن­ها به خاطر شعار یکی بودن در نزد اهورا مزدا، تفاوتی بین زن و مرد قائل نبودند.

اما در دوره اسلامی، تحول بزرگی روی داد. زن در موقعیت­های مختلف دارای شأن و جایگاه انسانی بوده و با حفظ شئون قادر به شرکت در عرصه های مختلف جامعه بوده است. عرصه سیاسی،اقتصادی،اجتماعی، ورزشی،فرهنگی و … و در عرصه خانوادگی جایگاه و مقام زن به خصوص مادر به صورت ویژه­ای دارای اهمیت می­باشد. در فرهنگ اسلامی حفظ کرامت زن بسیار ارزش داشته و زن اگر در عرصه­ای ورود پیدا ­کند باید جایگاه انسانی او حفظ شود و در حد توان جسمانی­اش فعالیت داشته باشد.

اسلام روح تازه­ای به شخصیت زن بخشیده است و هویت واقعی یک زن را به او نشان داده است و کمک نموده تا به جایگاه واقعی­اش برسد.

کلید واژه ها: شخصیت زن در اسلام ، مؤلفه،الگو.

پیوند: http://valiasr.whc.ir/

چکیده:

هر آنچه برای انسان در مسیر سیر و سلوک الی الله نیاز هست توسط دین مبین اسلام بیان شده است. هر مرد و زنی با ایمان خویش و عمل به دستورات اسلام، می­توانند به مقامات بلند معنوی دست پیدا کنند. در این سیر، فرقی بین زن و مرد وجود ندارد هر چند در مباحثی تفاوت­هایی بین زن و مرد هست ولی این تفاوت­ها باعث برتری یکی بر دیگری نخواهد شد و فقط برتری از جهت ایمان و عمل صالح خواهد بود.

زنی که سالک الی الله است، باید به وظایفش در تمام عرصه­های زندگی عمل کند تا بتواند سیر مطلوب را داشته باشد وگرنه با رشد یکی بُعدی، به منزل مقصود نخواهد رسید. وظایف زن در عرصه­های مختلف به وسیله آیات و روایات بیان شده است؛ البته در مسائلی که جزو مسائل مستحدثه است، یا باید خودش مجتهد باشد و یا به مجتهد جامع الشرایط رجوع کند، و در مسائلی که در منطقة الفراغ واقع می­شود باید به نظر ولی امر مسلمین در این زمینه عمل کند.

علاوه بر وظایفی که در حوزه فردی مثل عبادات برعهده زن است، وظایف دیگری در دو حوزه، خانوادگی و اجتماعی مطرح می­شود. در زندگی خانوادگی، او در جایگاه­های سه­گانهی فرزندی، همسری و مادری قرار می­گیرد، و در زندگی اجتماعی در حیطه­های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی جامعه باید انجام وظیفه کند.

در این تحقیق، وظایف مختلف زن در عرصه­های خانوادگی و اجتماعی از آیات و روایات استخراج شده است و از نظرات امام خمینی رحمه الله و امام خامنه­ای حفظه الله استفاده گردیده است.

کلید واژه­ ها: زن، سیر و سلوک

پیوند: http://valiasr.whc.ir/

چکیده

ارتباط بین فردی مهمترین مشخصه مدنیت است و برقراری آن نیازمند مشخصه ها و

ویژگی هایی است که در جای خود قابل بررسی است ؛ اما ارتباط بین عبد و مقام

قدسی مولا بالاتر از یک ارتباط مدنی بین فردی است لذا مقتضیات خود را می طلبد آنچه

که در آیه «وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادي عَنِّي فَإِنِّي قَريبٌ أُجيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ فَلْيَسْتَجيبُوا

لي‏ وَ لْيُؤْمِنُوا بي‏ لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ » خود نمایی می کند ابتدا سوالی است که از پیامبر

درباره کیفیت و چگونگی این ارتباط می کنند و در پاسخ به این سوال از ناحیه حضرت

حق مولفه هایی مانند مکان ارتباط ، زمان ارتباط ، و امکان پاسخ به این ارتباط با وِیژگی

های ارتباط بین مردمی منتفی می شود از این جهت خداوند می فرماید هرگاه، هر زمان

، که اراده عبد به برقراری ارتباط با مولا و خدای خود بود او نزدیکترین به اوست و پاسخ

دهی بر خط دارد، این ارتباط مشروط به وجود ایمان در فرد است . نکته قابل بررسی در

این پژوهش تجلی هفت باره حضرت باری تعالی در آیه می باشد که آهنگ آیه را در

گوش مومنین دلنوازتر می کند .

کلید واژگان : عبد ، مولا ، تجلی ، ارتباط

چکیده
پایان نامه ” صهیونیسم از دیدگاه امام خمینی(ره) و امام خامنه ای” تحقیقی است توصیفی – تحلیلی و

حدالامکان ساده ، که در آن به بررسی صهیونیسم و یهود پرداخته شده، در ابتدا سعی شده است اصطلاحات

مهم و کلیدی تعریف شود صهیونیسم بطور تخصصی ریشه یابی و تحلیل گشته ومرحله پیدایش، تولد،

وانتقال آنان به فلسطین که از مقوله های مهم این بحث است مورد بررسی قرار گرفته است؛ ویژگی های

یهود بررسی شده است و سپس به بررسی دیدگاه امام خمیتی و اندیشه ی ایشان در رابطه با صهیونیسم

و رابطه آنها با تعالیم حضرت موسی(علیه السلام) پرداخته و از اتحادشان با آمریکا از منظر ایشان سخن به

میان آورده شد و سعی شده راهکارهای مقابله با این پدیده شوم از منظر امام خمینی(ره) مورد بررسی قرار

گیرد.
در ادامه به نقطه نظرات امام خامنه ای توجه شده ایشان بعداز بیان این موضوع که صهیونیسم بلای بشریت

است و نابود شدنی به بصیرت و دشمن شناسی اشاره میکنند و با بیان تاریخچه غصب و جعلی بودن ملت

صهیونیسم علل تشکیل این ملت را بیان نموده و وظیفه ی شرعی همه مسلمانان را به ایشان گوشزد کرده

و از روز جهانی قدس به عنوان لیلةالقدر مسلمین یاد میکنند.

کلید واژه: اسرائیل، صهیونیسم، مقابله، امام خمینی، امام خامنه ای

چکیده:

در این تحقیق، که با نام ” فلسفه نماز از دیدگاه امام خمینی(ره) و میرزا جواد آقای ملکی تبریزی” میباشد،در

ابتدا سعی شده به مفهوم شناسی و تاریخچه ی نماز پرداخته شود و سپس گوشه ای از زندگی دو عارف

بزرگ مورد بررسی قرار گرفته است تا با آشنایی با زندگی و دیدگاه اجتماعی سیاسی آنها بهتر بتوان

کلامشان را درک کرد.

در ادامه در فصل دوم دیدگاه امام خمینی (ره) در رابطه با فلسفه نماز و اسرار بعضی از اجزاء نماز همچون

قیام، نیت، رکوع و سجده مورد برسی قرار گرفته و آثار نماز در زندگی انسان از دیدگاه آن عارف بزرگ بیان

گردید.

در فصل آخر دیدگاه آیت الله میرزا جواد آقای ملکی تبریزی در مورد مقوله مورد بحث بررسی گردید و فلسفه ،

حقیقت و روح جاری بر نماز و چگونگی دستیابی به این حقیقت از منظر ایشان بیان شد و در نهایت فلسفه

برخی از اجزاء نماز از دیدگاه ایشان بررسی گردید.

کلید واژه ها: صلاة، فلسفه،امام خمینی (ره)، آیت الله میرزا جواد آقای ملکی تبریزی

چكيده:

مسجد اسم مکان و محل تجمع مسلمانان در اوقات پنج گانه نماز است، اگرچه براساس روایت رسول خدا (صلی الله علیه واله) سراسر زمین سجده گاه انسان تلقی شده است اما به صورت خاص مکان مسجد که با معماری خاص در هر کوی و برزنی بنا شده است مورد این پژوهش قرار گرفته است غرض از بنای آن ایجاد وحدت عبادی و اجتماعی امت اسلامی است و به عبارت بهتر می تواند فرهنگ سازی و تبیین سبک زندگی اسلامی را عهده دار شود. از آنجایی که انقلاب اسلامی همواره مورد تهاجم دشمنان بوده است مسجد می تواند عهده دار بسترهای فرهنگی جهت ارتقا و تحکیم  زیربنای اعتقادی و باورهای انقلابی مردم شود زیرا فرهنگ مجموعه پیچیده‌ای از دانستنی‌ها، اعتقادات، هنرها، اخلاقیات، قوانین و هرگونه توانایی ارزشی  است که تحت تاثیر آن می تواند تغییرو یا تثبیت کرد.

   از دیدگاه امام (رحمه الله عليه) و مقام معظم رهبری خاستگاه فرهنگی جامعه اسلامی در گرو اعتلا و مرمت مساجد است زیرا مسجد به عنوان سنگر در مبارزات سیاسی، همچنین به عنوان ارائه دهنده الگو به مردم بخصوص به جوانان احیا و استمرار مبانی اسلامی را عهده دار است زیرا خاستگاه فرهنگ یک جامعه متشکل از خلقیات اجتماعی و رفتارهای اجتماعی است که ارتباط معنا داری با مبانی و حیانی دارد.

كليد واژه ها: كاركرد- فرهنگی- مسجد- امام خمینی(رحمه الله عليه)- مقام معظم رهبری (مدظله العالي)

زهرا ناظری شهریور95

چكيده :

انسان هميشه در تاريخ زندگي وحيات خويش به دنبال يافتن راه نجات و رستگاري از اين دنيا بوده است وفكر او به دنبال پاسخگويي به اين پرسش كه چگونه ميتوان زندگي ايده آلي دراين دنيا داشت تا به رستگاري رسيد .

نقش شناخت درزندگي ، مهم است وهر كس برمبناي نوع معرفت و آگاهي و باورهاي خود زندگي مي كند ، به داوري مي نشيند وعمل مي نمايد . دايره شناخت هم وسيع است ؛ مثل : خودشناسي ، خداشناسي ، نعمت شناسي ، …… و بسياري شناخت هاي ديگر .

انسان ، اين موجود  شگفت انگيز و اسرار آميز ، استعدادهاي گوناگوني دارد كه هر يك از آنها مي تواند به درجات بالايي برسد و اگر مواهب واستعدادها رابشناسد و آنها رابه كار گيرد و در مسير هدف خلقت از آنها بهره مند گردد ، گامي به سوي مقصد برداشته است .

هدف از خلقت انسان يكي ازمسایل بسيار مهم ودقيقي است كه از دريباز مورد توجه انديشمندان بشري بوده است . دليل اين توجه نيز ، نياز انسان ها به خودشناسي است . هر انسان آگاه در زندگي خود وظيفه دارد كه به خودسازي وشكر گذار نعمت هايي باشد كه در اختيار او قرار گرفته ؛ نعمت هايي همچون جسم توانا و روح پاك .

انسان به عنوان جانشين خداوند درزمين وظيفه دارد توانايي هاي خود را پرورش دهد و جسم و روح خويش را در رسيدن به خداي تعالي بخشد . براي رشد تعالي انسان و خودسازي عواملي لازم است تا انسان بداند چه هدفي براي خلقت بوده است .

امام حسين (عليه السلام ) در دعاي عرفه به همه  شگفتي آدمي از جمله مراحل وجودي مادي و هدفي كه در پيش دارد اشاره مي كند تا انسان قدر نعمت وجود را بشناسد وشكر خدا را به جا آورد.

كليد واژه : خلقت ، انسان ، توحيد ، عرفه

چکیده

اساسی­ترین  اصل اعتقادی که زیربنای تمامی علوم، ادراکات و افعال، و همچنین رفتار و خلقیات انسان بوده و برهمه شئونات گذاشته و آن­ها را به رنگ خود در ­می­آورد، اصل اندیشه توحید بر سبک زندگی در دو حیطه فردی و اجتماعی است. سبک زندگی از مفاهیم مهمی است که از گستره­ی وسیعی از رفتار انسان با خدا، خود ، اجتماع و حتی طبیعت را در برمی­گیرد که منشاء اندیشه توحیدی در تمام فعالیت­های فردی و اجتماعی انسان می­گردد و او را به هدف کمال مطلق رهنمون می­سازد.

اندیشه توحیدی بر سبک زندگی اسلامی آثار زیادی بر جای می­گذارد که منشاء اخلاق و رفتار انسان­ها در حیطه فردی و اجتماعی است. با استفاده از آیات و روایات در کُتُب توحیدی و اخلاقی مورد بررسی قرار می­گیرد.

فرد موحد در سایه اعتقاد و باور به اندیشه توحیدی در حیطه فردی از نظر عقاید، اخلاق، رفتار، روحی و روانی دارای نگرش واقع بینانه به زندگی، تقوا، عزت نفس، توکل، صبر، خوش بینی، اخلاص، تأدب به آداب الهی و امنیت و آرامش و … می­گردد. اجتماع دارای اندیشه توحیدی نیز می­تواند از مسیر کمال و سعادت در عرصه های مختلف فرهنگی، سیاسی، اقتصادی از قبیل آزادی معنوی مقدمه­ای بر آزادی اجتماعی، محبت و سرپرستی متقابل، تواضع و فروتنی، رابطه توحید و هنر، نظم و وحدت عمومی در میان جوامع، حبّ و بغض اجتماعی، انفاق و توسعه عدالت محوری برخوردار است.

کلید واژه ها: اندیشه توحیدی،سبک زندگی فردی،سبک زندگی اجتماعی،تأثیر

جلسه سوم دور دوم کارگاه مقاله نویسی روز شنبه 95/06/20 در مدرسه علمیه حضرت ولی عصر (عج) تشکیل شد در این جلسه پاراگراف نویسی به صورت عملی با طلاب تمرین شد پاراگراف کوچکترین قسمت یک مقاله یا پایان نامه می باشد که با رعایت اصول پاراگراف نویسی ربط بین قسمت های مختلف مقاله ایجاد می شود هر پاراگراف باید از یک مقدمه ، بدنه و نتیجه تشکیل شده باشد که هدف بیان این مقدمه را بیان می کند

روز شنبه 95/06/20 دفاعیه از پایان نامه دو نفر از طلاب خانمها بیدار و علیزاده با حضور استادان راهنما به ترتیب خانمهاسید فاطمی و ارفع وحضور مدیریت واساتید محترم مدرسه و طلاب برگزار شد.عنوان پایان نامه ها عبارت بودند از ارتباط عبد و مولی با تکیه بر آیه 186 سوره بقره ( و اذا سئلک عبادی …) و مقابله با فشارهای روانی از منظر قرآن

جلسه دوم دور دوم کارگاه مقاله نویسی روز شنبه 95/06/13 در مدرسه علمیه حضرت ولی عصر (عج) تشکیل شد در این جلسه به شکل کارگاهی و عملی به انتخاب موضوع پرداخته شد.یکی از نکات مهم انتخاب موضوع آن است که بتوانیم دغدغه ذهنی خود را از کلی به جزئی یا از جزئی به کلی پردازش کنیم مثلا موضوع طبیعت در شعر فارسی خیلی کلی است پس باید جزئی شود به شکل جزئی تر می شود طبیعت در شعر حافظ جزئی تر می شود گل در شعر حافظ ( این موضوع برای پایان نامه یا کتاب مناسب است ) جزئی تر می شود لاله در شعر حافظ ( این موضوع برای مقاله مناسب است)……….

روز چهارشنبه 95/06/10 دفاعیه از پایان نامه سه نفر از طلاب خانمها نیتی ناظری و خیام با حضور استادان راهنما به ترتیب خانمهاکرات سید فاطمی میرجلیلی وحضور مدیریت واساتید محترم مدرسه و طلاب برگزار شد.عنوان پایان نامه ها عبارت بودند از سبک زندگی توحیدی، نقش فرهنگي مساجد از ديدگاه امام خميني و رهبري، بررسي دعاي عرفه از نظر خلقت انسان…

جلسه هشتم مقدمات رد شبهه روز دوشنبه 95/06/08 در مدرسه علمیه حضرت ولی عصر (عج) برگزار شد در این جلسه موارد شناخت خودشناسی توضیح داده شد خودشناسی شامل 1. نیازها ( حس ظاهری ، حس باطنی )- 2. امکانات ( عقل ، سعی و تلاش ، مادی و معنوی ) - 3. مسیر ( به طرف حق ، به طرف ناحق ) - 4. موانع ( هوی و هوس ) ……..

چکیده

در هر زبان و گویشی اسلوب های خاصی در برابر متکلم و نویسنده قرار دارد که به وسیله آن ها می تواند کلام خود را با تأکید به مخاطب برساند. از جمله آن زبان ها بلکه بالاترین آن ها زبان قرآن، زبان عربی است که اسلوب های فراوانی از تأکید را در خود جای می دهد که توجه به آن ها، در تحلیل و تبیین دقیق معانی آیات، مهم و ضروری است.

این پایان نامه در سه فصل، اسلوب تأکید را با عناوین تأکید در اسناد، مسند و مسندالیه مورد بررسی قرار می دهد. شیوه ی جمع آوری مطالب، از جهت نوع، کتابخانه ای و به لحاظ روش، توصیفی است.

این پژوهش در صدد است بیان کند که؛ تأکید به سبب اغراض و فواید فراوانش، یکی از مهم ترین شیوه ها در بیان معانی و تفسیر آیات است. در جزء 30 قرآن هم، از این اسلوب، به صورت گسترده در رد انکار منکرین و بیان تهویل و عظمت قیامت، استفاده شده است.

کلیدواژه: تأکید، اسناد، مسند، مسندالیه، جزء 30 قرآن

                                                                           مریم علیپور- مرداد 95

چکیده

در قرآن کریم شیو‌ه‌های بیانی متعددی را می‌توان جست که در انتقال مفاهیم والای آیات، از عمق و گستردگی ویژه‌ای برخوردارند، که اسلوب استثناء یکی از آنهاست. شناخت دقیق این اسلوب و اشراف بر دقائق و ظرائف آن، علاوه بر اینکه در ایضاح معانی و ادراک صحیح مفاهیم آیات الهی موثر است، موجب ممانعت از بروز خطا در اعراب و تحریف در قرائت کتاب خدا می‌شود.

این پژوهش - که به روش کتابخانه‌ای و در 4 فصل تدوین شده - در صدد است تا به قسمتی از این قاعده نحوی با عنوان اسلوب استثناء به «إلّا» در انواع متصل، منقطع و مفرّغ پرداخته، سپس با رعایت اقتصار و تکیه بر تعدادی از کتب نحوی و تفسیری، تاثیر این اسلوب را بر معنای برخی از آیات استثنائیه مورد تحلیل و بررسی قرار دهد.

هر یک از اقسام اسلوب استثناء به «إلّا»، دارای احکام اعرابی و ویژگیهای خاص خود هستند که اشراف بر آنها بسیار حائز اهمیت است. نوع متصل این اسلوب، به شکل منصوص در تعدادی از آیات قرآن کریم مشاهده می‌شود؛ اما نوع منقطع به صورت محتمل در وجوه متصل، منقطع و وصفیه بودن «إلّا»، بین مفسرین، محل بحث است. در استثناء به «إلّا» مفرغ، مستثنی منه محذوف است و مستثنی بر اساس نیاز عامل ماقبل «إلّا»، نقشهای مختلف می‌پذیرد. اسلوب استثناء به «إلّا» در انواع خود، دارای اثرات معنایی گوناگون از جمله قصر، تاکید، تعریض و … می‌باشد.

کلید واژه‌ها: قرآن کریم، نحو، استثناء به «إلّا»، متصل، منقطع، مفرّغ

                                                                        فاطمه قربانی- مرداد 95

چکیده

آدمی دارای ابعاد مختلفی است،که می­توان از جهات مختلف تقسیم بندی نمود. یکی از این تقسیم بندی ها بُعد جسم و روح در وجود انسانی است. روح در این وجود نقش اساسی دارد و در واقع عامل محرک در جسم روح می­باشد که بدون آن جسم جسدی بدون حرکت خواهد بود. روح نیز دارای ساحات مختلفی است. روح نباتی ، روح حیوانی و روح انسانی که با توجه به موجودات در عالم هستی هریک دارای بٌعدی از ابعاد روح هستند. گیاه دارای روح نباتی ، حیوان دارای روح گیاهی و روح حیوانی و انسان دارای هر سه بٌعد می­باشد. و روح درمیان انسان ها نیز دارای تفاوت هایی است و مراتبی دارد.روح ایمان، روح قوت، روح شهوت، روح البدن و روح القدس و روح در انبیاء دارای مرتبه روح القدس است و درانسان­های دیگر این مرتبه وجود ندارد. اما درنظریه تکاملی داروین تنها بُعد جسمانی انسان بررسی شده و تحقیقاتی که در این زمینه صورت گرفته است به لحاظ طبیعی و تجربی بوده است و صحبتی در مورد بعد روحانی در وجود انسان نشده است. داروین از موجودات آلی سخن به میان آورده که درمورد آن­ها نتوانسته به نتایج کاملی برسد. وجود مرتبه عقل در انسان را نیز جزئی از همین روند تکامل می­داند و معتقد است در این سیر تکاملی عقل در وجود انسانی شکل گرفته و به این مرتبه رسیده است. حال اینکه در انسان علاوه بر بُعد عقلانی، بُعد نفسانی و بُعد روحانی نیز وجود دارد. و اینکه ماده باید برای ارتقاء و رشد و تکامل دارای استعدادی باشد. یعنی اگرقرار است به گفته داروین میمون بینی باریک در روند تکاملی انسان شود باید درماده­اش این استعداد بالقوه وجود داشته باشد.حال آنکه داروین خود درمورد انتقال وراثتی و باقی ماندن ژن انتقال یافته در نسل­های بعدی سخن گفته است. ولی تاکنون موردی دیده نشده که انسانی بازگشت به نسلی که داروین از آن سخن رانده است داشته باشد.

کلید واژه ها: روح ، نظریه، تکامل ، نظریه تکاملی داروین

                                                                        زينب نصور جيرندهي- اسفند 94

چکیده

        منظور از کرسی های آزاداندیشی نشستی است که افراد متخصص بتوانند آزادانه نظراتشان را مطرح کنند تا مورد تضارب آراء قرار گیرند و در نهایت موجب تولید علم شوند. امروزه از نیاز های مهم کشور رشد و تولید علوم خصوصاً تولید و تقویت علوم انسانی اسلامی می باشد، که موجب استقلال و اقتدار  کشور شده و راه تسلط و نفوذ بیگانگان را می بندد. برای رسیدن به تولید علم باید شیوه صحیح وصول به این مهم بررسی شود. از دیدگاه مقام معظم رهبری (دامت برکاته) دو اصل اساسی برای ثمربخشی کرسی ها وجود دارد: 1- رعایت شرایط برگزاری کرسی صحیح2- تجاوز نکردن از حدود

      شرایط برگزاری به دو دسته کلی تقسیم می شوند: الف – شرایط درونی ب- شرایط بیرونی    

       منظور از شرایط درونی، شرایطی اند که به ساختار کرسی ها یا ویژگی آزاداندیشان  برمی گردند و منظور از شرایط بیرونی افراد، گروه ها و ارگان هایی هستند که خارج از این جلسات در گسترش و رونق آزاد اندیشی نقش دارند.

 حدود نیز به دو دسته تقسیم می شود:1- حدود بیرونی 2- حدود درونی

       حدود بیرونی مربوط به جنبه خارج از نفس آدمی است و اغلب جنبه اجتماعی دارد اما حدود درونی ویژگی هایی هستند که در اثر وجود ملکه تقوا در نفس انسان، رعایت می شوند.

       از دیدگاه مقام معظم رهبری اگر در کرسی ها این دو اصل اساسی رعایت شوند، موجب تولید علوم موردنیاز کشور و ایجاد اقتدار وثروت ملی، تبدیل شدن کشور به قطب علمی و مرجعیت دینی و از همه مهم تر بیدار کردن عقل جمعی که یکی از مهم ترین عوامل زمینه ساز ظهور امام عصر (عج) است، می شود.

     کلید واژه: کرسی آزاداندیشی، اصول ومبانی کرسی آزاداندیشی، حدود آزاداندیشی

                                                                                         زهرا گلی – بهمن 94

جلسه اول دور دوم کارگاه مقاله نویسی روز شنبه 95/06/06 در مدرسه علمیه حضرت ولی عصر (عج)

تشکیل شد در این جلسه درباره انتخاب موضوع شرایط موضوع و مساله و ریزش سوال ، انتخاب سوال

اصلی وسوال فرعی و نحوه سریع خواندن کتاب، توضیح داده شد.

قابل توجه طلاب پايه پنجم و فارغ التحصيلاني كه پايان نامه مي نويسند دوره جديد كارگاه

مقاله نويسي طي سه جلسه سه ساعته از روز شنبه 95/06/06 آغاز مي گردد حضور

طلاب در اين كارگاه الزامي است . جلسات شنبه 95/06/06- 95/06/13- 95/06/20 برگزار

مي گردد.

جلسه هفتم مقدمات رد شبهه روز دوشنبه 95/06/01 در مدرسه علمیه حضرت ولی عصر (عج) برگزار شد در این جلسه پاسخ به سوال: وقتی حرف حق می زنیم و دیگران نمی پذیرند یا عکس العمل نامناسب انجام می دهند چگونه باید برخورد کنیم؟در پاسخ به این سوال ابتدا معیار حق بودن مطرح شد به بعد نحوه بیان حق که مطابق واقع، شرع و عرف عقل باشد کامل با مثال توضیح داده شد. در ادامه به عنوان منبع نص توضیح داده شد که نص چیست و چرا حجت است. دلیل عقلی وجود قرآن و روایات و حجیت آن بیان شد

جلسه ششم مقدمات رد شبهه روز دوشنبه 95/05/25 در مدرسه علمیه حضرت ولی عصر (عج) برگزار شد در این جلسه دوباره موضوع واقع سؤال شد و چگونه ميتوان واقعيت را از تخيل و احساسات تميز داد بحث به ميان امد و موارد مختلف پردازش گرديد، در حال زندگي كردن يكي از راه حلهايي بود تا بتوان از تسلط خيال و احساسات بيرون امد. در اين جلسه از مطابق عقل عمل كردن صحبت شد و ارتباط عقلاني عمل كردن با در واقع بودن و در حال زندگي كردن تشريح شد. همچنين چگو نگي تصميم گرفتن مطابق عقل،هماهنگ با در حال زندگي كردن با مصاديق عملي تحليل گرديد

 روز چهارشنبه 95/05/20 جلسه دفاعیه خانمها علیپور و قربانی در مدرسه علمیه حضرت ولی عصر (عج) برگزار شد خانمها علیپور و قربانی از پایان نامه های خود دفاع کردند این پایان نامه ها به عنوان پایان نامه های برتر شناخته شدند برتر بودن این دو پایان نامه به علت نو بودن کار تحقیقی آنها بود که یک کار نحوی در رابطه با تاکید و استثناء و موارد آن از لحاظ تفسیری در قرآن می باشد که بسیار مورد قبول استاد داور خانم صائب نیا و استاد راهنما خانم ارفع قرار گرفت …

جلسه دوم دوره مقدمه رد شبهه در تاریخ 95/04/28 در مدرسه علمیه حضرت ولی عصر (عج) تشکیل شد. در این جلسه درباره منابع رد شبهه که تشکیل شده از نص وعقل و واقع صحبت شدوواقع توضیح داده شد ادامه بحث واقع به جلسه بعد موکول گردید در این جلسه بعضی نکات ارتباطی وعملی رد شبهه توضیح داده شد.

دوره رد شبهه در مدرسه علمیه حضرت ولی عصر (عج)برگزار شد این دوره ابتدا از مقدمات رد شبهه آغاز شده است .برای اینکه طلاب بتوانند شبهه را تشخیص بدهند وآن را رد کنند لازم است مقدمات و مهارتهایی را داشته باشند تا بعد از این مهارت های کلی بتوان شبهات را دسته بندی کرد و هر شبهه را به گروهی تخصیص داد تا بتوان برای هر شبهه کارگاهی جداگانه تشکیل داد مقدمات رد شبهه در هفت سر فصل آماده شده است این دوره مقدمات رد شبهه هفته ای یک روز تا آخر سال 95 ادامه خواهد داشت

هشتمین جلسه حلقه صالحین روز چهارشنبه 95/02/22باحضور طلاب واستاد سرکار خانم نصور برگزار شد در این روز 2حلقه صالحین با نام حلقه شهید باقرالنمر و شهید علم الهدی تشکیل شد در حلقه اول خطبه 183 مطرح شد در مورد مبحث سستی صحبت شد ودر حلقه دوم خطبه 94 از نهج البلاغه مطرح شد ودر مورد غفلت به بحث پرداختندو در خلال مباحث موضوع شیطان و اینکه مدام ما را وسوسه می کند تا کارهایمان را به تاخیر بیندازیم و توبه وموارد بسیار دیگر صحبت شد….

هفتمین جلسه حلقه صالحین روز چهارشنبه 95/02/15باحضور طلاب واستاد سرکار خانم نصور برگزار شد در این روز 2حلقه صالحین با نام حلقه شهید باقرالنمر و شهید علم الهدی به مناسبت مبعث حضرت رسول صلی الله علیه وآله به صورت ترکیبی برگزار شد با محوریت آیه 24 تا 26 سوره ابراهیم وخطبه 94 در نهج البلاغه با موضوع بعثت رسول گرامی اسلام ودر انتها نیز روایتی در باب صلوات از حضرت رسول گفته شد….

ششمین جلسه حلقه صالحین روز چهارشنبه 95/02/08باحضور طلاب واستاد سرکار خانم نصور برگزار شد در این روز 2حلقه صالحین تشکیل شد درحلقه اول با نام حلقه شهید باقرالنمر بحث ظلم مطرح وولایت ظالمان وولایت خداوند باز شد سپس خطبه 178 خط 8 خوانده شد که بحث بخشش وگذشت حضرت علی علیه السلام مطرح شد وبحث اینکه گناه مانع نزول برکات وسبب نزول بلا می شود .بعد از این جلسه حلقه دوم با نام شهید علم الهدی تشکیل شد که در این حلقه سوره طه آیات 52 تا 58 مطرح شد وبحث سوالات انحرافی معاندین برای نپذیرفتن سخن حق ذیل داستان حضرت موسی علیه السلام وفرعون مطرح شدوسپس خطبه 34 ذیل مبحث تنبلی وغفلت مطرح شد که نتیجه تنبلی نافرمانی می باشد

پنجمین جلسه حلقه صالحین روز چهارشنبه 95/01/25باحضور طلاب واستاد سرکار خانم نصور برگزار شد در این روز 2حلقه صالحین تشکیل شد درحلقه اول با نام حلقه شهید باقرالنمر بحث آیه 30 سوره یوسف ومسئله رشد وفهم مطرح شدسپس بحث سوالی که جلسه قبل مطرح شده بود باز شد که راه کاری برای رفع سستی وتنبلی، هرشخص نکته ای را بیان فرمود و در آخر نتیجه، نکته ای شد که آقای جاودان استاد اخلاق فرموده بودند: که اگر اعمال انسان درست شود صفات درست می شود واگر صفات درست شود عقاید درست می شود و فرمودند: نظم وترتیب در اعمال نظم و ترتیب صفات را در آدم ایجاد می کند.بعد از این جلسه حلقه دوم با نام شهید علم الهدی تشکیل شد که در این حلقه آیه 6 سوره ممتحنه مطرح شد که ذیل آیه بحث من و خدا پیش آمد که بین من و خدا اگر در امور بمانیم کدام را انتخاب می کنیم …وسپس خطبه 106 نهج البلاغه به بحث گذاشته شد …

چهارمین جلسه حلقه صالحین روز چهارشنبه 95/01/18باحضور طلاب واستاد سرکار خانم نصور برگزار شد در این روز 2حلقه صالحین تشکیل شد درحلقه اول با نام حلقه شهید باقرالنمر سوره هود آیه 101 تلاوت شد که بحث ظلم به نفس وشرک و معنای ظلم که ضایع کردن حق می باشدمطرح شد سپس خطبه 103 نهج البلاغه پیرامون مبحث سستی مطرح شد که حضرت فرمودند: دانا کسی است که قدر خود را بشناسد و در نادانی انسان این بس که ارزش خویش نداند که قرار شد در طول این هفته تفکر شود و هر شخص یک راهکار عملی برای از بین بردن سستی ایجاد نماید.بعد از این جلسه حلقه دوم با نام شهید علم الهدی تشکیل شد که ابتدا سوره یونس آیات 34 تا 37 تلاوت شد نکات داخل آیات که بحث ظن را مطرح می نمود به بحث گذاشته شد واینکه اگر در امورات ما نه تنها ظنی بلکه بر اساس شک می گذرد پس در این مواقع باید قدری تفکر وتحقیق نمود تا به ثبات و یقین رسید و بعد اقدام نمود …