پیوند: http://valiasr.whc.ir/

پرسش:
نور چیزی دیدنی و محسوس است پس چگونه خدا نوری است که قابل رؤیت و محسوس نیست؟

پاسخ:
خداوند متعال در قرآن می‌فرماید: «لیس کمثله شی» و از این آیه برمی‌آید که خداوند قابل دیدن نیست و از طرفی در آیات دیگری مانند «الله نور السماوات و الارض مثل نوره…» می‌فرماید خداوند نور است و یا در دعای کمیل آمده: «یا نور و یا قدوس» در حالی که نور قابل دیدن است این آیات چگونه قابل جمع است؟

در قرآن کریم در بعضی از آیات سخن از «نور» گفته شده از جمله:

در آیه 35 سوره نور می‌فرماید: «الله نور السماوات و الارض مثل نوره کمشکاهًْ» خداوند نور آسمان‌ها و زمین است.

در برخی از آیات دیگر قرآن نیز اشاره شده که ایمان نور است و انسان را از ظلمات به سوی نور خارج می‌کند.
و در سوره مائده قرآن کریم را نور نامیده است.

و در سوره انبیاء هدایت الهی را نور معرفی می‌کند و همچنین در برخی آیات آیین اسلام را به عنوان نور مطرح می‌کند.

و نیز شخص پیامبر اکرم(ص) به نام چراغ، و نور روشنی بخش معرفی می‌شود «سراجا منیرا» و در برخی از احادیث هم آمده است که «علم نور است» یا امامان معصوم(ع) نورهستند.

با توجه به مطالب فوق لازم است بدانیم که «نور» چیست؟ نور یک پدیده‌ای است که در ذات خودش آشکار است و چیزهای دیگر را هم آشکار و روشن می‌کند. نور دارای ویژگی‌هایی می‌باشد که برخی از آنها را برمی‌شماریم:

«نور زیباست»
«وسرچشمه زیبایی‌هاست»
«بالاترین سرعت‌ها از نور است»
«نور وسیله مشاهده موجودات است»
«نور پرورش دهنده گیاهان و گل‌ها است»
«نور موجب پیدایش رنگ‌ها می‌شود»
«نور باعث نابودی میکروب‌ها می‌شود»
«انرژی‌های زمین از نور تأمین می‌شود»
«وافراد گمشده بوسیله نور راه خودشان را پیدا می‌کنند و هدایت می‌شوند».

با توجه به مطالب فوق روشن شد که نور ویژگی حیات بخشی و هدایتگری دارد پس اگر قرآن می‌فرماید: «خدا نور است»

در حقیقت این یک نوع تشبیه است

یعنی خدا همچون نور هدایتگر و حیات‌بخش است و هر موجودی به هر اندازه‌ای که با او ارتباط برقرار کند، از نورانیت او برخوردار می‌شود.

که گاهی یک موجودی مثل پیامبر(ص) نور می‌شود، یا قرآن کریم که کلمات خداوندتبارک و تعالی است نور است و یا امام و علم نور می‌باشند؛

در حقیقت اینها همه به خاطر ارتباطشان با خدا و به تعبیری آیینه بودن برای خدا و واقع‌نمایی‌شان نور هستند

چرا که انسان را به سوی نور و سرچشمه نور واقعی که خداست رهنمون می‌شوند.

آری در حقیقت این نور الهی است که به همه جان تازه می‌بخشد حرکت و پرورش می‌دهد و افراد را هدایت می‌کند.

نکته دیگری که در اینجا لازم است یادآور شویم این است که

ما دو نوع «نور» داریم:نور مادی و نور معنوی.

نور مادی حسی ظاهری: همین نوری است که به وسیله الکتریسیته ایجاد می‌شود و ما آن را می‌بینیم.

آیا به خدا که نور می‌گویندیعنی همین نور؟! که با آیه «لیس کمثله شیء» رو به رو می‌شویم که هیچ چیز جز مثل خدا نیست پس خدا نمی‌تواند جسم باشد ولو به صورت یک جسم لطیفی مثل نور باشد.

پس در حقیقت این یک نوع تشبیه، برای نور معنوی است که قسم دوم نور می‌باشد، لذا می‌گوییم: خدا نور است اما نوری معنوی، همانطور که پیامبر و امام و قرآن نور هستند اما نوری معنوی؛ بنابراین در اینجا هدف این بوده که نقش هدایتی خداوند تعالی را بوسیله «مثال نور» به وسیله «مثال نور» به ما معرفی کنند نه اینکه می‌خواهند بگویند که خداوندتبارک و تعالی نور ظاهری و حسی و مادی است.

بنابراین با توجه به مطالب فوق به دست می‌آید که آیه «لیس کمثله شیء» می‌خواهد «مثلیث» و اینکه خدا مثل چیزی باشد را نفی کند، نه تشبیه کردن خدا به چیزی را، بلکه ما گاهی برای فهم معارف عالی نیاز به تشبیه معقولات به محسوسات داریم تا مطلب را خوب درک کنیم.

به عنوان مثال ما برای اینکه خدا را به کودکان معرفی کنیم تا او را بیشتر بشناسند برایشان مثال می‌زنیم و این اشکال ندارد؛ اما این بدین معنا نیست که خدا مثل دارد. مثل داشتن خدا، یک مطلب است، و اینکه خدا را تشبیه بکنیم به چیزی که درک آن ممکن و راحت‌تر شودمطلب دیگر می‌باشد. که این آیات درصدد بیان این دو مطلب می‌باشد.

معارفی از کیهان