مدرسه علمیه حضرت ولی عصر (عج) تهران

قرآن و فرهنگ زمانه

 نوشتار حاضر، به تبیین چگونگی برخورد قرآن با فرهنگ زمانه و مصادیق مبارزه قرآن کریم با فرهنگ و آداب و رسوم غلط می‌پردازد.

قرآن كريم در دوران جاهليت عربستان نازل شد و هدف از نزول آن هدایت مردم بود. لازمه هدایتگری ارتباط با مجموعه باورها و رفتار فرد و جامعه و نقادی آنها است. از اين رو، قرآن کریم به منظور هدايت و راهبرى مردم و نجات آنان از گمراهى‏ها و ضلالت‏ها و نماياندن راه درست، متعرض آداب و رسوم و فرهنگ حاكم بر مردم شد و به رد يا اصلاح آنها پرداخت.

خداوند، عصر قبل از نزول قرآن را به نام «عصر جاهلیت» معرفی کرده است. این کلمه اولین بار در قرآن برای اعراب قبل از اسلام به کار برده شده است و نشانه‌ بارز و آشکاریست بر مخالفت قرآن با فرهنگ، عقائد، افکار و رفتار آن زمان. یعنی همین یک کلمه (جاهلیت) در نشان دادن مخالفت قرآن با آن زمان كافي است.

علامه طباطبایی(ره) همواره تأکید می کردند که دین و عقل با هم سازگاری دارند؛ در جایی که فکرمان از عهده فهم بعضی از مسائل برنیاید، در آن جا حقیقت دینی را پذیرفته، استدلال عقلی را به یک سو می نهیم.

در مورد معاد جسمانی یا معاد روحانی و عقلانی نظرشان این بود که اگر ما در مواردی نتوانستیم حقیقتی را درک کنیم، تابع محض قرآن کریم و دین خواهیم بود، و در حقیقت پای عقل را در برابر وحی، مستحکم و قویم و متین نمی دانستند تا بتواند در جایی که یک سلسله جزییاتی که دین درباره آنها نظر دارد، مداخله نماید؛ این نکته در تفسیرالمیزان بسیار مشهود است.

تأثیری که علامه طباطبایی بر روح ماه و بر تمام زندگی علمی و اجتماعی شاگردانش گذاشت بسیار بود. و بنده قطره ای و فردی ناچیز بودم که شاید استعداد و شایستگی نداشتم که آن چنان که می بایست از محضر استاد استفاده کنم ولی همان مقدار ناچیز، که در حد من ناتوان بود، بسیار زیاد اثر بخش بود. بنده نمی توانم راجع به فضائل ایشان صحبتی کنم فقط به چند مورد اشاره می کنم. از خصال و ویژگی های اخلاقی استاد دو نکته را به عنوان مثال ذکر می کنم تا شاید انشاء الله سرلوحه کار ما قرار گیرد:

یکی از درس‌ها و عبرت‌های عاشورا، فرجام حرام‌خواری و تاثیر سوء آن در عاقبت انسان است. امام حسین(ع) در روز عاشورا بارها با سپاهیان عمر سعد احتجاج کرد و آنها را موعظه نمود؛ ولی گوش شنوایی نبود که حضرت را اجابت کند. امام(ع) صراحتا به سپاهیان عمر سعد که سخن حضرت را نمی‌شنیدند

فرمود: شکم‌های شما از حرام پر شده و به قلب‌های شما مهر زده شده است. این مطلب گویای آن است که مال حرام مانع شنیدن موعظه حضرت و تاثیرپذیری از آن است.

نوشتار حاضر در مقام تبیین چگونگی تاثیرگذاری مال حرام در گرایش حق‌طلبی انسان است که اینک تقدیم خوانندگان محترم می‌گردد.
***

روز شنبه 96/07/15 اولین جلسه سیر مطالعاتی کتب شهید مطهری توسط آقای دکتر هوشنگی در مدرسه علمیه حضرت ولی عصر (عج) برگزار شد. موضوع این هفته پیرامون کتاب"مسئله حجاب” شهید مطهری مطرح گردید و به عناوین زیر پرداخته شد.

فلسفه پوشش:

زن و مرد با هم متفاوتند و یکسری نقص ها نسبت به هم دارند البته نه اینکه به معنای عیب باشد. این ضعف باید باحجاب برطرف شود .تفاوت در تعامل بین مرد و زن برطرف می شود.  پوشش برای زن باید او را از تعامل جنسیتی به تعامل انسانیت ارتقاء دهد.

 آثار پوشش در سه سطح فردی اجتماعی و خانوادگی مورد بحث است .

از آثار فردی پوشش، حفظ آرامش روحی می باشد؛ زیرا از یک طرف خانم پوشش خود را رعایت کرده و از طرف دیگر مردها هم نگاه شان را کنترل می‌کنند .

دومین اثر فردی پوشش حفظ ارزش و احترام زن است .

و سومین اثری که می‌توان نام برد تمایز قائل شدن میان انسان و حیوان است. در حوزه خانواده نیز پوشش سبب استحکام و پیوند خانوادگی به سلامت می گردد و در یک کلام می‌توان گفت جوامع اسلامی زمانی دچار از هم گسیختگی می‌شوند که خانواده از بین رفته باشد .

پرسش:
امام حسین(ع) با کدام توجیه منطقی حاضر نشد همچون امام حسن‌(ع) که با معاویه مصالحه کرد، با یزید از روی مصلحت بیعت کند؟

پاسخ:

دلایل امتناع از بیعت با یزید
وقتى امام حسین‌(ع) از نزد وليد بيرون رفت، مروان گفت: خلاف گفته من كردى به خدا ديگر چنين فرصتى به دست تو نخواهد افتاد. وليد گفت: واى بر تو! تو به من مى‌گويى دين و دنياى خود را از دست بدهم! به خدا سوگند دوست ندارم كه مالك دنيا باشم و حسين را كشته باشم. سبحان‌الله آيا حسين را بكشم براى اينكه مى‌گويد: من بيعت نمى‌كنم! به خدا كسى كه خدا را به خون حسين ملاقات كند، ميزان عملش سبك است و خدا روز قيامت به او نظر نمى‌كند و به او رحمت ننمايد و براى او عذابى دردناك هست!

اين فراز از تاريخ، امام حسين‌(ع) براى درك علّت قيام و خوددارى آن حضرت از بيعت و تعيين هدف و مبدأ آن امام شهيد، بسيار حساس و مهم است؛ زيرا مواردى را يادآور شده كه هر يك براى ردّ بيعت و وجوب قيام كافى است.
مواردى كه امام حسين‌(ع) مستند و دليل امتناع از بيعت و تصميم بر مخالفت قرار داد، چيزهايى بود كه كسى در صحت و درستى آن شك نداشت و صغرى و كبراى آن مورد قبول و اتفاق همه بود؛ حتى وليد عموزاده يزيد و استاندار او، درستى اين سخنان را انكار نكرد و در برابر قوّت منطق و صحت استدلال و احتجاج امام حسين‌(ع) هيچ ايراد و اشكالى ننمود.

عبارت: «وَ مِثْلى لا يُبايِعُ مِثْلَهُ» نتيجه دلايل مستندى است كه راجع به صلاحيت بى‌نظير و شخصيت ممتاز خود و سوابق و احوال ننگين يزيد فرمود؛ يعنى «كسى مثل من، با اين گذشته درخشان و با مقام رهبرى به حقى كه نسبت به جامعه دارد، با كسى مثل يزيد بيعت نمى‌كند؛ زيرا بيعت با خليفه در اصطلاح مسلمين، تعهد اطاعت و انقياد به كسى است كه مركز تحقق هدف‌هاى عالى اسلامى، مصدر عزّت و اعتلاى مسلمين و اعلاى كلمه اسلام، حامى قرآن، آمر به معروف، ناهى از منكر و به عبارت ديگر قائم مقام و جانشين پيغمبر باشد.
معناى بيعت صحيح، ابراز آمادگى در فرمان ‌بردن از اوامر خليفه واقعى و فداكارى در راه انجام اوامر او است كه بر هر مسلمان به حكم «اَطيعُوا اللّه وَ اَطيعُوا الرَّسُولَ وَ اوُلِى الاَْمْرِ مِنْكُمْ» واجب است و اين بيعت با مثل يزيد ـ هر چند صورت‌سازى و براى دفع ضرر باشد- امضاى قانونى شدن فسق و فجور، تجاهر به منكرات و معاصى، تضييع حقوق، اتكا به ظالمان، ستمكاران، فاسقان و فاجران است و صدور آن از مثل امام حسين‌(ع) امكان شرعى و عرفى نداشت.
اين بيعت، تعّهد همكارى در قتل مردم بى‌گناه و بردن آبرو و عزّت اسلام است و ساحت مقدس امام حسين‌(ع) به اين بيعت ننگين آلوده نخواهد شد. لذا آن حضرت جمله «مِثْلى لا يُبايِعُ مِثْلَهُ» را مانند يك حكم بديهى و مورد اتفاق و مسلم همه فرمود؛ زيرا احدى از مسلمانان با وجدان نمى‌گفت: شخصيتى مثل حسين‌(ع) با ناكسى مثل يزيد بيعت كند.
اين يك نتيجه مورد قبول همه بود كه آن حضرت پس از بيان سوابق دينى و معنوى خود و پيشينه پرننگ يزيد اعلام فرمود.

احتجاجات امام سجاد از نیرومندترین عوامل جاودانه ساختن قیام عاشورا و اهداف نهضت امام حسین است. آن حضرت از عصر عاشورا تا بازگشت و استقرار در مدینه احتجاج هایی با عوامل حکومتی و مردم شهرهای مختلف از جمله کوفه و شام داشته اند که بر این احتجاجات منطقی خاص حاکم بوده و باعث رسوایی دستگاه بنی امیه در جامعه آن روز و تاثیر و ماندگاری قیام عاشورا بعد از شهادت امام حسین شده است این مقاله با روش توصیفی _ تحلیلی و با شیوه کتابخانه ای به تحقیق و بررسی احتجاجات امام سجاد پیرامون نهضت عاشورا جهت کشف و استخراج منطق حاکم بر این احتجاجات پرداخته است.

روز دوشنبه 96/07/10 دومین جلسه از سلسله مباحث مهدويت توسط استاد نعمتي در مدرسه علميه حضرت ولي عصر (عج) برگزار شد.در اين جلسه دعا مفهوم سلام بر رسول خدا و دربرگیرنده دو مفهوم است…

اول تجدید میثاق و دعای برای تعجیل در ظهور تعجیل در وعده‌ها برای جلب رضایت مادر امت  حضرت زهرا سلام الله علیها.

 خطبه امام حسین علیه السلام در روز صبح عاشورا بعد از نماز صبح خطاب به کاروان بیان کردند .

حضرت درغالب خطبه با یاران آخرین وداع را صورت می دهند وقتی دشمن عصر تاسوعا خواستندکه حمله را آغاز کند حضرت از عباس(علیه السلام) خواست برای عبادت فرصت بخواهد .و یاران هر یک مشغول نماز وقرآن خواندن می شوند.

 ایشان در ادامه مباحثی را در خصوص رجعت نیز بیان نمودند.

امام سجاد علیه السلام در ماجرای کربلا، مصیبت جانگداز امام حسین علیه السلام و اصحاب با وفای آن حضرت را دید و بعد از آن رنج اسارت حرم اهل بیت علیهم السلام را تحمل نمود. اما با افشاگری در طول اسارت و گریه در مدینه در طول عمر گهربار خویش، پیام امام حسین علیه السلام را جاودانه ساخت. سرانجام در محرم سال 95 ه.ق در سن حدود 56 سالگی مسموم شده و به شهادت رسید.

شناسنامه امام زین العابدین علیه السلام
حضرت علی بن الحسین، امام سجاد علیه السلام در روز 5 شعبان یا 15 جمادی الاولی سال 38 هجری قمری در مدینه دیده به جهان گشود و در 12 یا 18 و بنابر مشهور در 25 محرم سال 95 ه.ق در سن حدود 56 سالگی مسموم شده و به شهادت رسید، آن حضرت در واقعه کربلا 23 سال داشت، مرقد شریفش در مدینه در قبرستان بقیع کنار قبر امام حسن مجتبی علیه السلام است.

دوران امامت او که 35 سال بود، مصادف با دشوارترین دوران ظلم و خفقان امویان (از یزید تا ولید بن عبدالملک) گذشت.

امام سجاد علیه السلام در دوران زندگی، رنجها و ناراحتیهای بسیار دید، در ماجرای کربلا، سخت ترین شکنجه ها و ستمها به او وارد آمد، و بعد که به مدینه بازگشت در طول 35 سال عمر خود، همواره از مصائب کربلا یاد می کرد و می گریست.

پرسش:
چرا امام‌حسین(ع) برای قیام خود کوفه را انتخاب کرد و یمن را که سابقه‌ای شیعی داشت انتخاب نکرد؟

پاسخ:

نقدی بر نظریه تشکیل حکومت
مهم‌ترين ‌اشكال‌هاى اين نظريه دو ‌اشكال عمده زير است:

1- اين نظريه با مبانى كلامى شيعه ـ كه امام را عالم به غيب مى‌داند ـ در تناقض است.
2- اين نظريه به امام حسین(ع) نسبت خطا و ‌اشتباه كارى مى‌دهد كه با عصمت آن حضرت، در تضاد است. به نظر مى‌رسد اين ‌اشكال، مهم‌ترين دليل روى‌گردانى جامعه شيعى از اين نظريه است.