روز اول ذي الحجه سالروز ازدواج حضرت علي عليه السلام وحضرت فاطمه عليهاالسلام :
 
همه آنچه درباره ازدواج امام علي و حضرت زهرا مي خواهيد بدانيد
زمان اعزام عروس به خانه داماد که فرا رسيد، پيامبر اکرم حضرت زهرا را به حضور طلبيد. زهرا(س) درحالي که عرق شرم از چهره اش مي ريخت، به حضور پيامبر رسيد و از کثرت شرم پاي او لغزيد و نزديک بود به زمين بيفتد…
عقيق: آنچه مي خوانيد مطالبي جذاب به بهانه سالروز ازدواج حضرت علي  و حضرت فاطمه است. اميد است که اين پيوند آسماني سرلوحه همه پيوندها قرار گيرد.

نخستين روز از آخرين ماه سال قمري، سالروز پيوندي آسماني است که ديگر هيچ گاه مانند آن در تاريخ تکرار نشد. علي عليه السلام، با فاطمه سلام الله عليها، برترين بانوي جهان پيمان عشق بست و خدا، آخرين فرستاده خويش را بر اين پيمان گواه گرفت.اول ذيحجه، روزي مبارک براي همه ما شعيان است.

 بهترين بانو
 به نه سالگي رسيده بود. رشد جسماني مناسب آن حضرت و رشد و کمال عقلي بانوي فضيلت ها، سبب شده بود که با وجود کمي سن، گوي سبقت را  از همه بربايد و يکه تاز ميدان فضيلت ها گردد و ميان همه دختران ممتاز شود. توجه و مهرورزي بي پايان رسول خدا صلي الله عليه و آله نيز بر امتيازات او افزوده بود. کمالات بي شمار فاطمه، باعث شد تا سرشناسان شهر، به رسم ديرين عرب او را از پيامبر خواستگاري کنند.
خواستگاران حضرت زهرا (س) که بودند؟
پيش از حضرت علي - عليه السلام افرادي مانند ابوبکر و عمر آمادگي خود را براي ازدواج با دختر پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم اعلام کرده بودند و هر دو از پيامبر يک پاسخ شنيده بودند و آن اينکه در باره ازدواج زهرا منتظر وحي الهي است. آن دو که از ازدواج با حضرت زهرا نوميد شده بودند با سعد معاذ رئيس قبيله اوس به گفتگو پرداختند و آگاهانه دريافتند که جز حضرت علي - عليه السلام کسي شايستگي ازدواج با حضرت زهرا - عليها السلام - را ندارد.

عروس بي همتا
اشراف عرب دختران خود را به کساني مي دادند که در قبيله و قدرت و زر و زور مثل آنها باشند. روي اين عادت ديرينه، اشراف و بزرگاني اصرار داشتند که با دختر گرامي پيامبر، فاطمه (س) ازدواج کنند؛ غافل از آنکه اين دختر با همه دختران ديگر فرق داشته و به موجب آيه مباهله مقام بلندي دارد. فاطمه(س) به تصريح آيه تطهير معصوم بود و شوهري جز معصوم نمي توانست داشته باشد؛ از اين رو، پيامبر از طرف خدا مأمور بود که در پاسخ خواستگاران بگويد ازدواج فاطمه بايد به فرمان خدا صورت گيرد.

کسي مانند زهرا (س)
سفارش اسلام در ازدواج، توجه به هم شأني عروس و داماد است، و يکي از مهم ترين موارد هم شأني، هم ترازي در ايمان و اسلام است. در جريان ازدواج حضرت فاطمه (س) نيز افراد زيادي خواهان ازدواج با ايشان بودند؛ کساني که از جايگاه اجتماعي يا اقتصادي بالايي برخوردار بودند، ولي همه آنها با جواب رد روبرو شد. تقدير الهي براي فاطمه(س) برتر از آن بود که فکرهاي مادي مي انگاشتند. اصحاب پيامبر فهميده بودند که جريان ازدواج فاطمه (س)  آسان نيست و هر فردي نمي تواند با او ازدواج کند؛ هرچند جايگاه مادي و اجتماعي بالايي داشته باشد. شوهر فاطمه(س) بايد شخصيتي باشد که از نظر کمالات معنوي و سجاياي اخلاقي، پشت سر پيامبر بوده و چنين فردي کسي نبود غير از علي بن ابي طالب عليه السلام، همراه هميشه پيامبر صلي الله عليه و آله. آن حضرت هميشه مي فرمود «لو لم يخلق عليٌ لم يکن لفاطمة کفو (هر گاه علي آفريده نمي شد، کسي که لايق همسري فاطمه باشد وجود نداشت.)

عشق علي عليه السلام
پاسخ هاي منفي پيامبر و دخترش فاطمه عليهاالسلام ، و نيز توجه ويژه آن حضرت به علي بن ابي طالب عليه السلام ، جمعي را بر آن داشت که براي اين وصلت سهمي ايفا کنند. به همين دليل روزي به در خانه علي آمدند تا او را براي خواستگاري فاطمه (س) تشويق کنند. او در منزل نبود. دانستند که در نخلستان مشغول آبياري است. به آنجا روانه شدند و حضرت را مشغول کار ديدند. يکي از آنان پيشنهاد خواستگاري را مطرح کرد. چشمان علي عليه السلام پر از اشک شد و فرمود: «احساساتم را به هيجان آوردي و آرزوي ديرينه ام را بيدار کردي. به خدا سوگند فاطمه (س) مورد خواست و رغبت من است، ولي چه کنم که دستم خالي است». آن مرد گفت: تو مي داني که همه دنيا نيز پيش خدا و پيامبرش ناچيز است و پيامبر به مال و ثروت چشم ندارد. علي کار آب دهي نخلستان را رها کرد، شترش را به خانه آورد و آن را بست و خود را براي رفتن به خانه رسول خدا آماده کرد.
علي( ع) به خواستگاري رفت

هنگامي که حضرت علي عليه السلام براي خواستگاري فاطمه عليهاالسلام رفت، پيامبر در خانه ام سلمه بود. علي در زد. ام سلمه پرسيد: کيست؟ قبل از پاسخ خواستگار، پيامبر دستور داد: «در را باز کن و بگو داخل شود. کسي پشت در است که محبوب خدا و رسول است». علي عليه السلام وارد شد، سلام کرد و در حضور رسول خدا نشست. چشمان خود را بر زمين دوخت. شرم از پيامبر مانع گفتن خواسته اش مي شد. پيامبر صلي الله عليه و آله که خود علي را بزرگ کرده و از روحيات او باخبر است، سکوت را شکست و فرمود: «مي بينم براي حاجتي اينجا آمده اي. خواسته ات را بر زبان آور و آنچه در دل داري بازگو که خواسته ات پيش من پذيرفته است».

مرا به دامادي بپذير!
علي عليه السلام که براي خواستگاري دختر پيامبر به خانه ايشان رفته بود، با سخناني شيرين خواسته اش را چنين بازگو کرد: «پدر ومادرم فداي شما، وقتي خردسال بودم مرا از عمويتان ابوطالب و فاطمه بنت اسد گرفتيد. با غذاي خود و به اخلاق و منش خود بزرگم کرديد. نيکي و دل سوزي شما درباره من از پدر و مادرم بيشتر و بهتر بود. تربيت و هدايتم به دست شما بوده و شما اي رسول خدا به خداسوگند ذخيره دنيا و آخرتم مي باشيد. اي رسول خدا! اکنون که بزرگ شده ام، دوست دارم خانه و همسري داشته باشم تا در سايه انس با او، آرامش يابم. آمده ام تا دخترتان فاطمه را از شما خواستگاري کنم. آيا مرا مي پذيريد؟» چهره پيامبر چون گل شکفته شد. گويا انتظار اين لحظه را مي کشيد. خوشحال شد، ولي جواب قطعي را برعهده فاطمه(س) گذاشت.

سکوتي بهتر از سخن
پيامبر گرامي اسلام صلي الله عليه و آله ماجراي خواستگاري پسر عموي خويش را براي دخترش بازگو کرد و فرمود: «دختر عزيزم! تو علي را خوب مي شناسي و به سابقه ايمان و خويشاوندي و فضيلت و پارسايي او آگاهي داري. من هميشه آرزو داشتم تو را خوشبخت کنم و به عقد کسي درآورم که بهترين مرد روي زمين است. آيا راضي هستي همسر علي باشي؟»فضاي اتاق لحظاتي غرق در سکوت بود؛ سکوت از سر حيا. فاطمه خاموش ماند و چيزي نگفت. نغمه تکبير پيامبر بلند شد: «اللّه اکبر! فاطمه راضي است. سکوت او نشانه رضايت اوست». واکنش فاطمه(س) در برابر خواستگاران قبلي، برگرداندن چهره و اظهار ناراحتي بود، اما اين بار با سکوت خود صد سخن گفت و روي خود را هم بر نگرداند. آن حضرت نزد علي عليه السلام که در انتظار پاسخ بود برگشت و رضايت فاطمه را خبر داد.

مهر علي (ع) ؛ مهريه زهرا (س)
مشخص کردن ميزان مهريه، از شرايط عقد در اسلام است. حضرت محمد صلي الله عليه و آله که نخستين مجري دستورات اسلام بود، در پيوند دخترش با حضرت علي عليه السلام، از داماد آينده اش پرسيد: آيا براي اين ازدواج اندوخته اي داري؟ علي عليه السلام پاسخ داد: شما از وضعيت من به خوبي آگاهيد. تمام دارايي من شمشير، زره و شتر آبکشم است. پيامبر فرمود: شمشيرت را براي جهاد در راه خدا نياز داري؛ شتر هم براي انجام کارهاي روزمره و امرار معاش مي خواهي؛ ولي اين زره (پيراهن جنگي) رابفروش و پولش را برايم بياور. علي عليه السلام زره را به پانصد درهم فروخت و پول را به عنوان مهريه همسرش نزد پيامبر آورد تا براي ازدواجشان هزينه کند. بدين ترتيب مهريه برترين بانوي دنيا تعيين شد و پيام مهرآفرين آن براي همه دختران مسلمان باقي ماند. اين مبلغ به عنوان سنت قرار گرفت و هر يک از اهل بيت عليهم السلام ميزان مهريه همسران خود را به همين مقدار مشخص مي کردند.

شفاعت، مهريه معنوي
پيامبر گرامي اسلام ازدواج دخترش را به ساده ترين و راحت ترين شيوه انجام داد تا براي همه جواناني که در آستانه زندگي مشترک هستند، سرمشق نيکويي باقي بماند. مهريه پانصد درهمي براي فاطمه عليهاالسلام مهتر زنان نيز، به همين هدف صورت گرفت.در روايات، افزون بر اين مهريه که جنبه مادي و مالي دارد، مهريه هاي معنوي ديگري نيز براي آن بانوي بزرگ گفته شده است. در روايتي مي خوانيم که حضرت زهرا عليهاالسلام از پدر تقاضا کرد که آن حضرت از خدا بخواهند تا مهريه اش را شفاعت از مسلمانان گناهکار قرار دهد. اين خواسته حضرت مستجاب شد و فاطمه عليهاالسلام شفيع و واسطه بخشش گناهکاران قرار گرفت.

خطبه عقد
سال دوم هجري بود. براي اجراي خطبه عقد، امام علي عليه السلام به دستور پيامبر به مسجد رفت. همچنين پيامبر به بلال دستور داد که مهاجر و انصار را در مسجد گرد آورد. پس از مدت کوتاهي همگي در مسجد جمع شدند. پيامبر بر منبر مسجد نشست و در حضور شاهدان، خطبه عقد برترين بانوي اسلام را در مسجد مدينه جاري فرمود. سپس براي عروس و داماد دست به دعا برداشت و فرمود: «خداوند براي شما مبارک گرداند و اجتماعتان را پاينده بدارد».

دوره نامزدي چقدر طول کشيد؟
امام علي عليه السلام در خاطره اي زيبا، پايان دوره نامزدي اش را چنين بيان مي کند: «يک ماه از اجراي خطبه عقدمان گذشت. در اين يک ماه با رسول خدا نماز مي خواندم و به خانه ام برمي گشتم و در اين يک ماه درباره ازدواج سخني به ايشان نگفتم. پس از يک ماه، همسران پيامبر به من گفتند: نمي خواهي درباره آوردن فاطمه به خانه خودت با پيامبر صحبت کنيم؟ گفتم صحبت کنيد. آنها به محضر حضرت رفتند و عرض کردند: علي عليه السلام دوست دارد همسرش را به خانه ببرد، چشم فاطمه را به ديدار شوهرش روشن کن! پيامبر پرسيد: چرا خود علي عليه السلام همسرش را از من نمي خواهد؟ ماتوقع داشتيم که خودش اقدام کند. من عرض کردم: اي رسول خدا! حيا و شرم مرا از سخن گفتن در اين باره باز مي دارد. پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله با شنيدن اين سخنان، با برگزاري مراسم ازدواج موافقت کرده، به همسران خود دستور تهيه مقدمات آن را داد.

سفره با برکت علي عليه السلام
مقدمات جشن ازدواج فاطمه فراهم گرديد و براي دادن وليمه عروسي هماهنگي هاي لازم به عمل آمد. داماد به مسجد رفت تا مؤمنان را براي صرف غذاي عروسي دختر پيامبر دعوت کند. جمعيت در مسجد موج مي زد. علي عليه السلام نتوانست تنها عده اي را از جمع برگزيند؛ به همين خاطر با صداي بلند به همگان اعلام کرد که: «دعوت مرا به وليمه عروسي فاطمه بپذيريد». تمام جمعيت حرکت کردند. کمي غذا و زيادي جمعيت، داماد پيامبر را نگران کرده بود. از حضرت کمک خواست. پيامبر صلي الله عليه و آله که شرمندگي علي عليه السلام را دريافته بود، فرمود: «دعا مي کنم خداوند به غذا برکت دهد». از برکت دعاي ايشان، چهار هزار نفر از آن غذا خوردند و سير شدند. سپس پيامبر کاسه اي طلبيد و غذايي در آن ريخت و فرمود: «اين هم براي فاطمه و شوهرش».

خداحافظي عروس با پدر
زمان اعزام عروس به خانه داماد که فرا رسيد، پيامبر اکرم حضرت زهرا را به حضور طلبيد. زهرا - عليها السلام - ، درحالي که عرق شرم از چهره اش مي ريخت، به حضور پيامبر رسيد واز کثرت شرم پاي او لغزيد ونزديک بود به زمين بيفتد. در اين موقع پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم در حق او دعا کرد وفرمود:«اقالک الله العثرة في الدنيا و الآخرة ».خدا تو را از لغزش در دو جهان حفظ کند.سپس چهره زهرا را باز کرد ودست او را در دست علي نهاد وبه او تبريک گفت وفرمود:«بارک لک في ابنة رسول الله يا علي نعمت الزوجة فاطمة »

خانه اي پر از مهر
زندگي مشترک علي عليه السلام و فاطمه زهرا عليهاالسلام در خانه اي ساده اما پر از نور و مهر آغاز شد. ياد خدا چلچراغ خانه آنها بود و غير از رضايت حضرت حق خواسته ديگري آنها را به خود مشغول نکرد. زهرا عليهاالسلام رازدار علي عليه السلام بود و علي عليه السلام پناهگاه فاطمه عليهاالسلام ؛ تا آنجا که حضرتش با نگاهي به زندگي خويش فرمود: «هيچ گاه فاطمه از من نرنجيد و او نيز هرگز مرا نرنجاند. او را به هيچ کاري مجبور نکردم و او نيز مرا آزرده خاطر نساخت. در هيچ امري، قدمي برخلاف ميل باطني من برنداشت و هرگاه به چهره اش نگاه مي کردم، تمام غصه هايم برطرف مي شد و دردهايم را فراموش مي کردم». آن حضرت در جايي ديگر مي فرمايد: «به خدا قسم هرگز کاري نکردم که فاطمه خمشگين شود؛ اونيز هيچ گاه مرا خشمگين نکرد».

خانه گِلي و گُل هاي ياس
فاطمه زهرا عليهاالسلام و همسر بزرگوارش، زندگي را در خانه اي گِلي آغاز کردند، اما زيباترين گل هاي ياس در همان خانه پرورش يافتند. حضرت امام خميني رحمه الله با اشاره به اين مطلب مي فرمايد: «يک کوخ چهار ـ پنج نفري در صدر اسلام داشته ايم و آن، کوخ فاطمه زهرا است. برکات اين کوخ چند نفري آن قدر زياد است که عالم را از نورانيت پر کرده است. کوخ نشينان اين کوخ محقر، در مراتب معنوي آن قدر بالا بودند که دست ملکوتي ها هم به آنها نمي رسد. جنبه هاي تربيتي اين کوخ، آن قدر والا بوده است که همه برکات در بلاد مسلمين، خصوصا در مثل بلاد ما، همه از برکات آنهاست».

همسران نمونه
سراسر زندگي مشترک امام علي عليه السلام و حضرت زهرا عليهاالسلام ، سرشار از مشق هاي نيکوست. مقام معظم رهبري، در تحليلي زيبا، از نقش حضرت زهرا در فعاليت هاي تأثيرگذار همسرش چنين ياد مي کنند: «در طول ده سالي که پيامبر در مدينه بود، حدود نه سال، جنگ هاي کوچک و بزرگي ذکر کرده اند (حدود شصت جنگ اتفاق افتاده)، در اغلب آنها اميرالمؤمنين هم بوده است. حالا شما ببينيد، او (حضرت زهرا عليهاالسلام )خانمي است که در خانه نشسته و شوهرش مرتب در جبهه است و اگر در جبهه نباشد، جبهه لنگ مي ماند… از لحاظ زندگي هم وضع رو به راهي ندارند… در حالي که دخترِ رهبر است، دختر پيامبر است، يک نوع احساس مسئوليت هم مي کند.ببينيد انسان چه روحيه قوي اي بايد داشته باشد تا بتواند اين شوهر را تجهيز کند، دل او را از وسوسه اهل و عيال و گرفتاري هاي زندگي خالي کند، به او گرمي بدهد، بچه ها را به آن خوبي تربيت کند… فاطمه زهرا عليهاالسلام اين گونه خانه داري، شوهرداري و کدبانويي کردند و اين طور محور زندگي فاميل ماندگار در تاريخ قرار گرفتند».

پي نوشت ها:
1 - بحار، ج 43، ص 96.
2 - کشف الغمة، ج 1، ص 50.
3 - بحار الانوار، ج 43، ص 9.
4 - بحار الانوار، ج 43، ص 94; کشف الغمة، ج 1، ص 359. بنابه نوشته کتاب اخير، همه اثاث منزل حضرت زهرا - عليها السلام - به 63 درهم خريداري شد.

5 - بحار، ج 43، ص 130.

tebyan.ir