زندگی نامه حضرت معصومه سلام الله علیها
حضرت فاطمه معصومه(س) از فرزندان امام کاظم(ع) و شخصیت های برجسته خاندان موسوی است که دو امام را در عصر خویش درک کرده و از رهنمودهای آن بزرگان بهره برده است.

برخی به نقل از کتاب “نزهة الابرار فی نسب اولاد ائمة الاطهار” و کتاب “لواقع الانوار فی طبقات الاخیار” ولادت ایشان را در مدینه اول ذیقعده سال 173هجری می دانند، چنانکه میرزا ابوطالب تبریزی گوید:«… از کتاب نزهة الابرار فی نسبة اولاد الائمه الاطهار نقل شده، در روز دوشنبه اول ماه ذیقعده از سال یکصدوهفتادوسه متولدشده و در دهم ماه ربیع الثانی سال دویست ویک در قم وفات کرده.»

هجرت حضرت معصومه سلام الله علیها به قم
هجرت حضرت امام علی بن موسی الرضا(ع) از مدینه به مرو، هجرتی اجباری بود که هر نوع تصمیم گیری را از وی سلب کرده بود. لذا خاندان پیامبر و خاصان امام که بی فروغ او زندگی برایشان مفهومی نداشت، قصد هجرت به ایران کردند و لیکن مخالفت دستگاه خلافت باعث شد تا هجرت حضرت فاطمه معصومه(س) با یکسال تاخیر صورت پذیرد.

حسن بن محمد بن حسن قمی گوید:«از سادات حسینیه از فرزندان موسی بن جعفر علیهما السلام که به قم آمدند، فاطمه بود دختر موسی بن جعفر علیها السلام. چنین گوید بعضی از مشایخ قم که چون امام علی بن موسی الرضا علیهما السلام را از مدینه بیرون کردند تا به مرو رود از برای عقد بیعت به ولایت عهد برای او سنة ماتین، خواهر او فاطمه بنت موسی بن جعفر علیهم السلام در سنه احدی و ماتین به طلب او بیرون آمد..»

ورود حضرت معصومه سلام الله علیها به قم
فاطمه معصومه(س) برای اطلاع از حال برادر در سال 201 هجری از مدینه به طرف خراسان حرکت کردند، در بین راه در ساوه بیمار شدند و به خادم خود گفتند ایشان را به قم که محل سکونت شیعیان و حامیان علی (ع)بود، ببرد.

در کتاب تاریخ قم آمده است که چون مردم قم از خبر ورود فاطمه معصومه(س)به ساوه آگاه شدند؛ آل سعد اشعری اتفاق کردند که از ایشان درخواست کنند به قم آید؛ از میان ایشان موسی بن خزرج بیرون آمد و به شرف ملازمت فاطمه معصومه(س) رسید زمام ناقه او را گرفت و به جانب شهر کشیدد و به سرای خود در میدان میر قم فرود آورد.

فضائل حضرت معصومه سلام الله علیها
محکم ترین دلیل برای شناسایی مقام معنوی حضرت معصومه علیها السلام، وصف مستقیم ائمه علیهم السلام نسبت به جایگاه ایشان می باشد. این معرفی از چند لحاظ مورد توجه است. اول اینکه از میان امام زادگان و اولاد مستقیم ائمه علیهم السلام، فقط در مورد زیارت ایشان سفارش و تأکید صورت گرفته است؛ به طوری که حتّی از حدود سی و شش برادر و خواهر نیز، فقط ایشان توجه امام رضا علیه السلام، امام جواد علیه السلام، و امام صادق علیه السلام را به خود جلب کرده است؛ آن گونه که امام صادق علیه السلام با تجلیل از تولّد او خبر داده و ثواب زیارت توأم با معرفت او را بهشت معرفی نموده و شفاعتش را شامل حال تمام شیعیان دانسته است.

حضرت معصومه سلام الله علیها از نگاه دیگران
فقیه گرانمایه، اسوه تقوا و فضیلت، مرحوم آیة الله حاج شیخ مرتضی حائری (متوفای 24 جمادی الثانی 1406 ه. ق.)، فرزند آیة الله حاج شیخ عبدالکریم حائری (ره)، در ضمن یادداشتهای خود آورده است: شبی خواب عجیبی دیدم که سه نفر از مردمان بیابان گرد، که یکی از آن سه بزگوار معلوم بود که امام عصر(عج) بود، در پشت سر حضرت، رو به قبله، در طرف سر مبارک ایستاده اند و زیارت می کنند - به حسب ظاهر - یعنی معلوم بود که برای زیارت ایستاده اند؛ ولی من کلمات آنها را نمی شنیدم.

بعداً من به روایت “سعد"، که سند زیارت آن وجود مبارک است، مراجعه کردم، دیدم: «عند الرأس مستقبل القبلة؛ نزد سر رو به قبله»، و عبارت “فوق الرأس” به معنای بالا سر را ندارد، و نزد سر، رو به قبله، با توجه به عرفیت سلام، که باید روبه جانب بدن مطهر باشد، منطبق بر همان موضع است که در عالم خواب، امام(عج) و دو نفر از یاران آن بزرگوار ایستاده بودند.

در حریم نور
حضرت فاطمه بنت موسی بن جعفر، کریمه اهل بیت علیهم السلام شفیعه شیعیان، عالمه و محدّثه خاندان وحی، معصومه و مبرّا از گناه، طاهره حمیده، تقیه نقیه و… است. آن حضرت جایگاه ممتاز ویژه ای در میان اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام دارد و معصومین علیهم السلام توجّه و عنایت مخصوصی به ایشان دارند. به همین جهت، خبر از رحلت او در قم داده و شیعیان را به زیارت آن حضرت سفارش کرده اند.

یکی از تأکیدات مهم این احادیث، زیارت حضرت معصومه علیها السلام با شناخت و درک مقام و عظمت آن حضرت و علم به شأن و بزرگی او است. جناب آقای خسروشاهی می گوید: روزی از آیت الله بهجت(ره) سؤال کردم: اینکه درباره زیارت حضرت معصومه علیها السلام آمده است: «مَنْ زارَها عارفاً بِحَقّها وَجبت لَهُ الجَنَّةُ؛ هر کس با شناخت به حق او حضرتش را زیارت کند، بهشت بر او واجب می گردد». جمله «عارفاً بحقّها» چه معنی دارد؟ در یک جمله فرمودند: «مقام ایشان را از مقام معصومین علیهم السلام پایین تر و از دیگران بالاتر بداند.»

حضرت معصومه سلام الله علیها در شعر و ادب
همسایه سایه ات به سرم مستدام باد

لطفت همیشه زخم مرا التیام داد

وقتی انیس لحظه ی تنهایی ام توئی

تنها دلیل اینکه من اینجایی ام توئی

هر شب دلم قدم به قدم می کشد مرا

بی اختیار سمت حرم می کشد مرا

با شور شهر فاصله دارم کنار تو

احساس وصل می کند آدم کنار تو

حالی نگفتنی به دلم دست می دهد

در هر نماز مسجد اعظم کنار تو

hawzah.net