پیوند: http://valiasr.whc.ir/

سبک زندگی امامان معصوم از جمله امام صادق(ع) شامل حوزه شخصی و فردی و اجتماعی است. همان‌طوری که آنان در خلوت خدا رفتاری را به ما می‌آموزند که موجب کمال‌یابی ماست.در جلوت خلق نیز بر آن هستند تا راه کمال را به ما بیاموزند. حجم عظیمی از رفتار اجتماعی ایشان را می‌توان در احادیث و روایات یافت، اما بیان همه آنها امکان‌پذیر نیست و تنها به برخی از آنها به صورت فهرست‌وار اشاره می‌شود.

***
1- رسیدگی به نیازمندان

از جمله فعالیت‌های اجتماعی امام صادق(ع) همانند همه معصومان(ع) بر اساس آموزه‌های وحیانی قرآن، رسیدگی به نیازمندان بود.

هشام بن سالم از یاران آن حضرت می‌گوید:

چون پاره‌ای از شب می‌گذشت امام صادق(ع) کیسه‌ای انباشته از پول و نان و گوش بر دوش می‌کشید و به سراغ نیازمندان شهر مدینه می‌رفت و بین آنان تقسیم می‌کرد و آنها هیچ‌گاه او را نمی‌شناختند و چون امام درگذشت و این بخشش‌ها قطع شد فهمیدند آن شخص امام صادق(ع) بوده است. (کافی4: 8ح1، بحارالانوار 47: 38 ح47)

همین سیره کمک خالصانه به محرومان و انفاق به صورت ناشناس، در سیره امامان معصوم از جمله امام علی(ع) و حسنین(ع) و امام سجاد(ع) و امام باقر(ع) نقل شده و وجود داشته است. البته مردم زمانی متوجه این خدمت‌رسانی می‌شدند که امام(ع) به شهادت می‌رسید و آنگاه معلوم می‌شد که این حمایت‌ها از سوی حضرت بوده است.

2- احسان و اکرام

احسان و اکرام به دیگران در دستور کار آن حضرت(ع) بود.

این بخشش چنان گسترده می‌بود که حتی به ایثار می‌رسید و ایشان نیز چون پیشوایان معصوم(ع) دیگر، خود را به رنج می‌افکند و ایثار می‌کرد؛

چنانکه در آیات 5 تا 12 سوره انسان درباره اهل بیت عصمت و طهارت(ع) آمده است.

سخاوت و احسان و اطعام، از فضیلت‌های اخلاقی است که در پیامبران و اولیای الهی تجلی یافته است. حضرت ابراهیم(ع) هم پیوسته سر سفره خودش مهمان داشت. برخی به خاطر بخل و خست نفس، اهل طعام و مهمان‌نوازی نیستند. بعضی هم دوست دارند همیشه مهمان بر سر سفره آنان بنشیند و میان این دو گروه، فاصله بسیار است. امام صادق(ع) از جمله آنان بود که علاقه داشت در غذا و طعام خود دیگری را شریک کند و از تنها خوردن پرهیز داشت.

مفضل یکی از یاران امام صادق(ع) می‌گوید از آن حضرت شنیدم که می‌فرمود:

هیچ غذایی نمی‌خورم مگر اینکه دوست دارم انسان دیگری نیز در خوردن غذا با من همراه شود. (کافی ج6 ص 353 ح6)

3- تلاش برای کسب رزق حلال

انسان نباید سربار مردم باشد. باید خود تلاش کند تا رزق و روزی حلال را کسب نماید.

امام صادق(ع) با کشاورزی برای روزی حلال تلاش می‌کرد.

چنانکه در این‌باره فرمود است:

من در برخی زمین‌های کشاورزی‌ام کار می‌کنم تا حدی که عرق می‌کنم، در حالی که افرادی هستند که به جای من کار کنند و مرا از کار کردن بی‌نیاز کنند، ولی من کار می‌کنم تا خداوند بزرگ بداند که من برای روزی حلال تلاش می‌کنم. (وسائل‌الشیعه، ج12، ص 23 ح8)

باید توجه داشت که کار و تلاش برای زندگی هیچ منافاتی با عبادت ندارد؛

زیرا در روایات است که عبادت، ده قسم است که نه قسم آن طلب روزی حلال است. نگاه اسلام به کار و تولید و فعالیت‌های اقتصادی، نگاهی مثبت و جهت‌دهنده است.

پیامبر خدا(ص) دست کارگر را می‌بوسید تا نشان دهد که کار و تلاش برای تامین معاش خود و خانواده از راه حلال امری مقدس و ستودنی است. کار، عار نیست، بلکه بیکاری و تن‌پروری ننگ و عار است. طبق حدیث نبوی، خداوند، جوان بیکار را دشمن می‌دارد.

صفحات: 1· 2