یکی از اصطلاحات قرآنی توکل است. خداوند بارها از مومنان خواسته تا در کارهایشان به خدا توکل کنند؛ چرا که خداوند بهترین وکیل‌هاست: حَسْبُنَا اللّهُ وَنِعْمَ الْوَکِیلُ (آل عمران، آیه 173)

البته در شرایط سخت این توکل بیشتر مورد توجه و نیاز است؛

زیرا وقتی کاری از هیچ کس ساخته نیست ، تنها امید آدمی به خدایی است که او قدیراست. از این رو، در همین آیه آمده است: الَّذِینَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُواْ لَکُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِیمَاناً وَقَالُواْ حَسْبُنَا اللّهُ وَنِعْمَ الْوَکِیلُ؛ همان کسانى که [برخى از[ مردم به ایشان گفتند: «مردمان براى [جنگ با] شما گرد آمده‏اند پس، از آن بترسید.» و [لى این سخن‏] بر ایمانشان افزود و گفتند: «خدا ما را بس است و نیکو حمایتگرى است».

انسان در هر کاری از جمله ایمان که یک عمل صالح است، باید تنها بر خدا تکیه و توکل کند و بگوید: إِنِّی تَوَکَّلْتُ عَلَى اللّهِ رَبِّی وَرَبِّکُم؛ براستی که بر خداوندی که پروردگار من و پروردگار شما است توکل می کنم.(هود، آیه 56)

اصولا علت اینکه ما نیازمند توکل همیشگی بر خدا هستیم، به سبب همان فقر هویتی و ذاتی ما است که خداوند در آیه 15 سوره فاطر به آن اشاره کرده است. فقیر بر وزن فعیل به معنای کسی است که ستون فقرات ندارد و نمی‌تواند برپای خودش بایستد بلکه نیازمند ستون و تکیه‌گاهی است که به آن تکیه کند تا بایستد. پس وقتی ما در ذات و هویت خودمان فقیر و بی‌ستون فقرات هستیم که بتوانیم بایستیم، دائم نیازمند تکیه‌گاه و ستونی هستیم تا به آن تکیه کنیم. وضعیت ما مانند بوته‌های رز و تاک انگور و پیچک‌ها است که باید تکیه‌گاه داشته باشیم.

پس توکل برخلاف توسل به معنی وسیله‌جویی، همیشگی است و انسان نمی‌تواند بدون توکل بر خدا کاری را انجام دهد و عزم و فعلی داشته باشد. پس چشم امید ما دایم در زندگی باید به خدایی باشد که پروردگار ماست و او غنی حمید بالذات و ما فقیر بی‌ستون هستیم. وضعیت ما همانند بی‌مهرگان است که باید به چیزی تکیه کنیم تا سرپا بایستیم. این تکیه‌گاه فقط خداست. از این رو در آیات قرآن بر واژه «حسب» یعنی او کفایت می‌کند تاکید بسیار شده است: فَإِن تَوَلَّوْاْ فَقُلْ حَسْبِیَ اللّهُ لا إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ؛ پس اگر روى برتافتند، بگو: «خدا مرا بس است. هیچ معبودى جز او نیست. بر او توکل کردم و او پروردگار عرش بزرگ است.»(توبه، آیه 129)

معارفی از کیهان