جرعه های معرفت - شرح حدیث معصومین (ع) در کلام رهبر انقلاب

فی الکافی، عن الثمّالی، قال:… واللهِ انّ لکم ممّا فیها علیهِا لدَلیلاً و تنبیهاً و مَثلاتهِا و تلاعبهِا بأهلهِا من تصریفِ أیاّمها و تغیرّ انقلابهِا[1]
به خدا سوگند كه در خود اين دنيا چيزهائى است كه شما را به بى ‏اعتبارى آن راهنمائى كرده و آگاه می‌سازد، از گردش روزهاى آن وتغییر یافتن دگرگونى‌های آن.
***
دنبالۀ بیان شریف امام سجاد (ع) و آن مکتوبی که ابی حِمزۀ ثمالی از ایشان نقل می‌کند. حضرت سوگند می‌خورند که از خود حوادث دنیا می‌توانید بر ضدّ دنیا ادّعانامه صادر کنید!
آنچه در حوادث دنیا مشاهده می‌کنید، از میان آنها می‌توانید دلائلی را علیه دنیا پیدا کنید. دگرگونیِ روزها؛ یومٌ لک و یومٌ علیک. دگرگونی‌هایی در دنیا مشاهدِه می‌کنید، از بیماری و صحّت، ذلتّ و عزّت، فقر و غنا، اینها تغییرّات دنیاست، پس نمیِ‌شود به آن اطمینان کرد.
از جملۀ آن چیزهایی که در دنیا هست، مثلات دنیاست. مثلات جمع مثله است، به معنای حوادث تلخ و بلایا و مشکلاتی که اتفاق افتاده است و از آنها مطلع می‌شوید [و قد خَلت منِ قبلهِم المثلات][2]حوادثی که اتفاق افتاده، مایۀ عبرت و تجربه است.
امیرالمؤمنین در خطبۀ نهج‌البلاغه می‌فرماید:

انَّ مَن صَرّحت له ِالعبرَ عمّا بین یدَیه من المَثلُات حَجَزته التقّوی عن تقحّم الشبهات،

هر که عبرت بگیرد، مثلات و حوادث گوناگونی را که اتفاق افتاده ببیند، تقوا و خودنگهداری و هوشیاری موجب می‌شود که در جاهای شبهه‌ناک پا نگذارد تا دچار آن حوادث نشود. اینها همه‌اش درس است.

بی‌اعتمادیِ به حوادث دنیا، به پیشامدهای دنیا به دلیل خود آنچه در دنیا اتفاق افتاده است. حضرت می‌خواهد غرور را در ما از بین ببرد، می‌خواهد رکونِ الی الدنیا را در ما از بین ببرد. عرض کردیم مثل چکشی که فیل‌بان دست گرفته، مرتب بر سرِ فیل می‌کوبد تا او را از تعرّض و تجاوز حفظ کند. این فیلِ مستی که در درون ماست، احتیاجِ به این چکشِ دائمی دارد.
*شرح حدیث در ابتدای درس خارج، 8/2/92 به نقل از مشرق
______________
[1] - الشافی، ص 845
[2] - رعد، آیه 6