این نشست روز دوشنبه 11 تیر 1397 ساعت 16:30 تا 19:30در مجمع فلاسفه ایران با حضور استادان گرامی، آقایان دکتر مهدی گلشنی و حجت الاسلام و المسلمین دکتر حمید پارسانیا برگزار گردید. در این نشست تعدادی از فعالان حوزه و دانشگاه شرکت داشتند و 3 نفر از نخبگان فلسفه حوزه علمیه ولی عصر عج نیز دعوت داشته و حضور بهم رساندند. ..

ابتدا حجت الاسلام و المسلمین دکتر حمید پارسانیا،

استاد حوزه و دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران به بیان سخن با موضوع فن آوری و فرهنگ پرداخته و بیان داشتند: « فن آوری از دو مسیر با فرهنگ پیوند می خورد. اول، مسیر فهم و تفسیر آن و دوم مسیر کاربرد و استفاده از آن است. هریک از این دو مسیر، دانش و منطق خود را دارد. دانش مربوط به فهم تکنولوژی و تبیین آن، علم تجربی است و دانش مربوط به استفاده از تکنولوژی، مجموعه ای از آگاهی های تجویزی، هنجاری و انتقادی است با عناوین نظیر حقوق، اخلاق و فقه. و هر یک از دو بخش روش مربوط به خود را دارد.

هسته بنیادین فرهنگ در متافیزیک بروز و ظهور پیدا می کند؛ و فن آوری از مسیر دو قلمرو آگاهی مزبور با عمیق ترین لایه فرهنگ، یعنی متافیزیک، نیز پیوند می خورد. فن آوری گاه در دامن یک فرهنگ تولید شده و گسترش پیدا می کند و گاه در ارتباطات بینافرهنگی از یک فرهنگ به فرهنگ دیگر منتقل می شود. در یک دو گانه دیگر فن آوری گاه بعد از فلسفه و علم مناسب با خود، در دل یک فرهنگ شکل می گیرد و گاه نیز قبل از این دو پدید می آید. انتقال فن آوری از یک فرهنگ به فرهنگ دیگر اغلب فرهنگ میزبان را با فن آوری ای مواجه می سازد که فاقد دانش تفسیری و تجویزی مربوط به آن است و این امر مشکلی است که با انتقال دانش های تجویزی و تفسیری فن آوری از نقطه مبدا، قابل حل نیست.»

پس از ایشان آقای دکتر مهدی گلشنی،

استاد تمام فیزیک دانشگاه صنعتی شریف به ایراد سخن با موضوع فرهنگ و تکنولوژی پرداختند. ایشان فرمودند: « فرهنگ نظامی است که شامل باورها، هنرها، عادات، اخلاق، مواریث ملّی و خصلتهای بومی است و شکل دهنده ذهنیت افراد و رفتار جامعه است. آن باورها و مفروضات، نسبت انسان به نظام هستی و جایگاه انسان در جهان را دربردارد و رفتار افراد انسانی نسبت به دیگر انسان ها را شکل می دهد. در میهن عزیز ما همواره معارف دینی یک مولفه عمده فرهنگ بوده است که انعکاس آن به خوبی در ادبیاتمان هویدا می باشد. اما متاسفانه امروزه آثار آن را کمتر در علم و تکنولوژی مان می بینیم.

حاکمیت فرهنگ سکولار بر تکنولوژی در غرب، که نسیم آن محیط ما را هم متاثر ساخته است، آثار زیر را به بار آورده است: تولید سلاح های مخرب؛ آلودگی محیط زیست؛ نادیده گرفتن مسائل اخلاقی و حکمت در کارهای علمی و فن آورانه؛ نادیده گرفتن مراتب بالاتر واقعیت؛ تضعیف بعد معنوی انسان و تغییر فرهنگ محیط. چیزی که در تحکیم این فرهنگ بسیار موثر واقع شده اهمیت یافتن تخصص، فارغ از دغدغه های اساسی و ریشه دار انسانی، است. امروز دانشجو فارغ التحصیل می شود در حالیکه در رشته تخصصی خودش معلوماتی آموخته است. اما ذهن او فارغ از مسائلی است که در تعامل او با جامعه اش و محیطش و تصمیم گیری هایش نقش کلیدی دارند.

اگر تکنولوژی در خلاء انسانی مطرح نیست و برای انسان ها مطرح است و حل مسائل انسان ها و دغدغه های آنها باید هدف آن باشد، لازم است تغییر نگرشی نسبت به تکنولوژی حاصل شود. این موضوع به تخصصی بیش از دروس صرف مهندسی نیاز دارد. رویکرد کل نگرانه مهندسان را قادر می سازد که در استفاده از دانش تخصصی شان انتقادی تر عمل کنند و نسبت به مسائل انسانی محیطی که در آن کار می کنند حساس باشند. در جهت اصلاح این مشکل در دهه های اخیر در بعضی از دانشگاه های غرب، خصوصاً آمریکا، درس هایی از علوم انسانی در زمینه ابعاد فرهنگی تکنولوژی ارائه می شود. برای تغییر نگرش نسبت به تکنولوژی در میهن اسلامی مان پیشنهاد ما این است که:

1.        بعضی از دروس علوم انسانی به صورت الزامی در برنامه دانشکده های علوم مهندسی وارد شود.

2.        حوزه های بین رشته ای بین علوم انسانی از یک طرف و علوم مهندسی از طرف دیگر راه بیفتد، چنانکه در اروپا و آمریکا رایج شده است.»

فاطمه علیپور