مدرسه علمیه حضرت ولی عصر (عج) تهران

آیت‌الله جوادی آملی

در درون انسان يك آينه شفاف است كه فيض خدا را نشان مي‌دهد، انسان اگر يك آينه شفاف بشود و سرش را خم بكند، اين آينه را نگاه كند فيض خدا را مي‌بيند، خدا ديدني نيست ولي فيض او، وجه او، لطف او، آثار او ديدني است، آن وقت راحت است؛ نه بيراهه مي‌رود نه راه كسي را مي‌بندد، چون آن جمال محض به انسان فرصت خلاف نمي‌دهد و اخلاق براي اين است.

اين ماه رجب كه فرا رسيد بعد ماه شعبان و ماه مبارك رمضان، اينها فرصت اين كارهاست اگر توفيقي داشتيد ـ ان‌شاءالله ـ در اعتكاف شركت كرديد براي همين كار است، آنگاه احساس مي‌كنيد كه راحت شديد، بار از دوشتان افتاد، وقتي انسان زير بار سنگين باشد، هميشه عرق مي‌كند، خيس عرق است اما وقتي سبك‌بار باشد آزاد مي‌شود.

يك بيان نوراني از حضرت امير(ع) است فرمود من يك انسان آزاد مي‌خواهم كه مانده لاي دندان ديگري را رها كند، اين در بيانات نوراني حضرت در نهج‌البلاغه هست: «أَلاَ حُرٌّ يَدَعُ هذِهِ اللُّمَاظَةَ» آيا يك انسان آزادمرد، آزادزن پيدا مي‌شود كه مانده لاي دندان ديگري را رها كند؛ لُماظه اين است كه اگر كسي غذايي خورد چيزي لاي دندانش ماند، بعد اين را تُف كرد، انداخت؛ اين را مي‌گويند لماظه؛ وجود مبارك حضرت امير فرمود: آنچه در دست شماست قبلاً در دست ديگران بود مخصوصاً قسمت نو آن را اول آنها استعمال كردند، بهره‌برداري كردند حالا دست دوم و سوم به شما رسيد، اين لماظه آنهاست، شما براي اين لماظه چرا اين‌قدر جان مي‌كَنيد؟ يك انسان آزاده مي‌خواهم كه مانده لاي دندان نسل قبل را رها كند. * درس اخلاق (91/3/4)

فضیلت استغفار در این ماه
ماه رجب، ماه استغفار است. وجود مبارك پيغمبر(ص) فرمود خودتان را با استغفار معطّر كنيد: (تعطّروا بالإستغفار لا تفضحنّكم روائحُ الذنوب) بوي بد گناه شما را رسوا نكند، انسان كاري مي‌كند، حرفي مي‌زند، جايي مي‌رود، چيزي مي‌نويسد، چيزي امضا مي‌كند كه آبرويش ريخته است فرمود: (تعطّروا بالإستغفار لا تفضحنّكم روائح الذنوب).

همه ما بايد مواظب باشيم كه اين فضاي دهان را مطهّر نگه بداريم فرمود: (طهّروا أفواهكم فإنّها طُرُق القرآن) فرمود دهانتان را پاك كنيد. اگر غذاي شبهه‌‌ناك وارد بشود، حرف شبهه‌‌ناك بيرون بيايد، اين فضا را آلوده مي‌كند. فرمود: اگر از فضاي آلوده، قرآن بيرون بيايد اثر ندارد.مگر نمي‌خواهيد قرآن بخوانيد، مگر نمي‌خواهيد با آيات الهي مردم را روشن كنيد؟ اگر شما از سرچشمه، آب زلال گرفتيد ولي در يك كانال و مَجرا و شير آلوده ريختيد، آلوده مي‌شود، آلوده هم اثر ندارد: «طهّروا أفواهكم فإنّها طُرُق القرآن» فرمود دهان را پاك كنيد.
دهان با چه چيزي پاك مي‌شود؟ تنها دندان كه نيست، زبان هست، كام هست، دندان هست، فضا هست، همه اينها را مي‌گويند دهان؛ اگر غذاي بد برود يا حرف بد بيرون بيايد اين ديگر آلوده مي‌كند. به ما گفتند: (وَالرُّجْزَ فَاهْجُرْ) اينها رجس و پلیدی است، آن وقت اخلاق كاري مي‌كند كه انسان واجد اين شرايط مي‌شود، آن وقت وقتي دعا كرد براي بيداري خاورميانه، آن دعا اثر دارد، وقتي دعا كرد براي استقلال كشورش، اثر دارد، دعا كرد براي حلّ مشكلات مسلمان‌ها اثر دارد.
*درس اخلاق (11/3/91)

اهمیت دعا در ماه رجب
هر کدام از دعاهای ماه پربركت رجب، منزلي از منازل سائرين الي الله است. كم نبودند افرادي كه اين سه ماه را پشت سر هم روزه مي‌گرفتند، ماه رجب و شعبان و ماه مبارك رمضان را در اين فصل كه تقريباً هوا گرم است يا خيلي از آقايان به درس و بحث اشتغال دارند ممكن است به مزاج آسيب برسد ولي بالأخره آن حداقل روزها نظير اعتكاف و اينها آن سه روز را مثلاً آدم غفلت نكند و امثال ذلك. (درس خارج فقه، 3/3/91)
تا مي‌توانيد مخصوصاً كسي که قدرت جواني دارد، روزه‌هاي اين ايام، مخصوصاً مبعث و ايام اعتكاف فراموش نشود؛ درس و بحث گوشه‌اي از راه است، اساس راه جاي ديگر است. اگر آن اساس را ما رعايت كنيم، آ‌ن وقت لذّت علم را آدم مي‌چشد، لذّت طهارت را مي‌چشد، اگر لذّت طهارت را چشيد، با هيچ چيزي آن را معاوضه نمي‌كند، عالَم را به او بدهي براي آنها، گزنده است، بوي بد ماسوا را هم استشمام مي‌كند؛ ماه رجب چنين خصيصه‌اي دارد. فرمود اينها همه تحت ولايت من هستند، پس همه امور را كه شما حساب كنيد؛ آسمان و زمين و باد و باران همه را حساب كنيد، قرآن تنظيم كرده و فرمود شما بيراهه نرويد، همه چيز را من تأمين مي‌كنم، اين وعده صريح قرآن كريم است. بنابراين اگر درباره عده‌اي فرمود: (قَيَّضْنا لَهُمْ قُرَناءَ)؛ درباره عده ديگر هم فرمود: (تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلائِكَةُ). (درس تفسیر، 30/1/94)

افزایش ظرفیت معنوی در رجب

رجب ماه درخواست انسان برای ارتقاء ظرفيت رشد معنوی می‌باشد؛ درست است بعضي از کارهاي بدي که انجام داده‌ایم، ظرفيت را از ما گرفته است، ولي ظرفيت‌دِه، همچنان بخشنده است؛ لذا از او ظرفيت طلب کنيد، استحقاق طلب کنيد، لياقت طلب کنيد و بعد از خداوند مسئلت کنيد که به اين ظرفيت، پاسخ مثبت بدهد و مظروف را عطا کند.
ماه پاکسازی دل
ماه پربرکت رجب فرصتی برای تطهیر قلوب است. راز خلقت، عبادت است؛ اصل عبادت اين است که انسان در همۀ شئون زندگی بنده خدا باشد و براي اين بندگي يک راز و رمزي است که وجود مبارک پيامبر اکرم(ص) فرمود: انسان طوري بايد با خدا سخن بگويد که گويا او را مي‌بيند.
قرآن کریم، شفابخش است و در ماه مبارک رجب باید اُنس بیشتر با قرآن برقرار گردد.خداوند می‌فرماید: ما قرآن را فرستاديم که شفابخش است؛ ما شفا آورديم نه دوا؛ ما طب نياورديم ما دوا نياورديم؛ ما عصارۀ حيات‌‌بخشي آورديم که شفاست.
اگر انسان گوهر هستي خود را شناخت، خود را ارزان نمی‌فروشد؛ چيزي که غير لقاي حق باشد، غير ابدي باشد، انسان را رها کند و افسوسش بماند؛ اين در شأن انسان نيست. اگر انسان این گوهر ابدي را شناخت، باید برای تهیۀ ره‌ توشه ابدي، زادراه ابدي، مرکب ابدي، راحله ابدي فکر کند.

*(در محضر استاد)

پنجمین جلسه حلقه صالحین روز چهارشنبه 95/01/25باحضور طلاب واستاد سرکار خانم نصور برگزار شد در این روز 2حلقه صالحین تشکیل شد درحلقه اول با نام حلقه شهید باقرالنمر بحث آیه 30 سوره یوسف ومسئله رشد وفهم مطرح شدسپس بحث سوالی که جلسه قبل مطرح شده بود باز شد که راه کاری برای رفع سستی وتنبلی، هرشخص نکته ای را بیان فرمود و در آخر نتیجه، نکته ای شد که آقای جاودان استاد اخلاق فرموده بودند: که اگر اعمال انسان درست شود صفات درست می شود واگر صفات درست شود عقاید درست می شود و فرمودند: نظم وترتیب در اعمال نظم و ترتیب صفات را در آدم ایجاد می کند.بعد از این جلسه حلقه دوم با نام شهید علم الهدی تشکیل شد که در این حلقه آیه 6 سوره ممتحنه مطرح شد که ذیل آیه بحث من و خدا پیش آمد که بین من و خدا اگر در امور بمانیم کدام را انتخاب می کنیم …وسپس خطبه 106 نهج البلاغه به بحث گذاشته شد …

هجدهمین جلسه سیر مطالعاتی کتب شهید مطهری روز سه شنبه 95/01/24 توسط آقای دکتر هوشنگی درمدرسه علمیه حضرت ولی عصر (عج) برگزار شد در این جلسه
حماسه حسینی از حیث تحریفات با بیان این عناوین :
معنا ،اهمیت، انواع ،موضوع ،زمینه تحریف ،عامل تحریف ،بستر تحریف
نکاتی در مورد مقتل و روشهای تحریف و آهنگ های مداحی
سخنان رهبر در مورد هدف و آسیب عزاداری به پایان رسید.

علل خارجی قیام امام حسین (علیه السلام)
عوامل ایجابی : 1. عملی 2. نظری
امام حسین (علیه السلام) در دو بعد عوامل ایجابی را برای قیامشان در نظر گرفتند. یکی از آن عوامل ایجابی از جنس عمل ودیگری در حوزه نظر است.
زمانی که امام حسین (علیه السلام) می خواست از مدینه خارج شود به برادرش محمد حنفیه فرمود : « اِنَّما خَرَجتُ لِطَلَبِ الإصلاحِ فِي امّة جدّي اُرِيدُ أَن آمُر بِالمَعرُوفِ وَ أَنهي عَنِ المُنكَرِ وَ أَسيرَ بِسيرَةِ جَدّي وَ أبي علي بن ابي‏طالب» . این سخن ابا عبدالله دو بخش دارد : 1- اصلاح امت جدشان که امر به معروف و نهی از منکر است. 2- عمل کردن به سیره جد و پدرشان.خارج شدن امام حسین (علیه السلام) از مدینه از جنبه عملی، امر به معروف و نهی از منکر است اما فقط این نیست بلکه امام حسین (علیه السلام) می خواست در حوزه نظر، تبلیغ دین را انجام دهد.ودلیل اینکه امام حسین (علیه السلام) می فرماید : « أَسيرَ بِسيرَةِ جَدّي وَ أبي » و ابی را هم به کارمی برد این است که خیلی ها سیره پیامبر راگرفنه و تغییر ماهیت داده بودند و اگر فقط می گفت « بِسيرَةِ جَدّي » ممکن بود برداشت از سیره پیامبر ،سیره خلفای اول و دوم و سوم باشد در صورتی که آنها سیره پیامبر را عمل نکرده بودند.و بنابراین امام حسین (علیه السلام) می گوید : « أَسيرَ بِسيرَةِ جَدّي وَ أبي » که این در واقع نافی بقیه سیره هایی بود که بعد از پیامبر در جامعه رواج پیدا کرده بود.امیرالمومنین فرمود اگر بنی امیه بر سر کار بیاید اسلام می شود لبس مغلوبه یعنی چیزی از دین باقی نمی ماند.پس امام حسین (علیه السلام) علاوه بر اینکه باید بیاید اصلاح کند باید اسلام را هم معرفی کند.
اگر بخواهیم عوامل قیام را وزن دهی کنیم این سوال مطرح می شود که اگر از امام بیعت نمی خواستند و دعوت کوفیان هم نبود باز هم امام قیام می کرد؟ بله. زیرا حرکت امام حسین (علیه السلام) بر پایه اصلاح امت جدش و معرفی دین ، بویژه در اولی مورد تاکید قرار گرفته است.هم در لحظه شروع قیام در خروج از مدینه وهم درمسیری که اباعبدالله دنبال اصلاح آن است ، مسیری را که توسط معاویه و بعد از او یزید ،اسلام منحرف شده بود. را به مسیر خودش بر گرداند و این اصلی ترین عامل قیام است.اگر این عامل را حذف کنیم امام حسین (علیه السلام) قیام نمی کرد.کما اینکه امام حسین (علیه السلام) 10 سال در دوره معاویه دست به قیام نزد که عوامل متعددی موثر بوده است و یکی از عوامل اصلی این بود که آن انحراف اصلی از اسلام ، که اگر امام حسین (علیه السلام) سکوت می کرد اسلام منحرف شده و هیچی از اسلام باقی نمی ماند ، اتفاق نیافتاده بود . معاویه ظاهر السلام بود اما یزید به عنوان خلیفه مسلمین ظاهر السلام نبود و عملا هیچ راهی بجز اینکه امام حسین (علیه السلام) امر به معروف و نهی از منکر کند نبود. (پس اصلی ترین عامل قیام این است).
امر به معروف و نهی از منکر در قیام امام حسین (علیه السلام) یک مفهوم کلان است که ابزار و اقتضائاتش را ،شرایط زمانی مشخص می کند.تشکیل حکومت یکی از بهترین روش های امر به معروف و نهی از منکر است و یک مدل کوچک از اسلام ناب ایجاد می کند و امر به معروف و نهی از منکر یک مفهوم خاص به معنای اینکه به یزید بگوید شراب نخور و او هم بگوید شراب نمی خورم نیست بلکه یک مفهوم بسیار گسترده است که آن مدل جزئی هم شاملش می شود.
«امر به معروف و نهی از منکر»
1- چرا امر به معروف و نهی از منکر مهم است.
الف- با نگاه به ادبیات دینی بویژه قرآن و روایات می بینیم که اقتضائش بر این است که هر ملتی امر به معروف و نهی از منکر نکند بدبخت می شود. یعنی بدبختی و خوشبختی ملتها در گرو توجه و عدم توجه به امر به معروف و نهی از منکر است و این نشان می دهد که امر به معروف و نهی از منکر یک واجب معمولی نیست ،واجبی است که اگر ملتها به آن توجه کنند آن مجموعه، رو به صلاح و رستگاری خواهد رفت. امیر المومنین علی (علیه السلام) می فرماید : «اگر ملتی امر به معروف و نهی از منکر نکند، بدان امت بر آن جامعه مسلط می شود و دعای خوبان مستجاب نمی شود».چه چیزی برای انحطاط یک جامعه لازم است جز اینکه کسانی بر آن جامعه مسلط شوند که جزء بدان آن امتند.
ب- اسلام برتری امت را در امر به معروف و نهی از منکر می داند.« كُنتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ ، شما بهترين امتی هستيد از ميان مردم پديد آمده ، که امر به معروف و نهی از منکر می کنيد». چرا اسلام پیروان خود را بهترین امت معرفی می کند؟مگر پیروان پیغمبر خاتم چه ویژگی نسبت به پیروان پیامبران دیگر داشته اند ؟آن به خاطر این است که پیروان پیامبر آمران به معروف و ناهیان از منکر هستند.
ج- جدای از این مباحث وقتی به ادبیات روایات می نگریم حتی بقای اسلام را در امر به معروف و نهی از منکر می داند. به این معنی که بقای یک فکر به عمل شدن به آن فکر است. میگوییم فلان فکر زنده است ،چطوری؟وقتی به دستورات آن فکر عمل شود ، و زمانی دستورات اسلام عمل می شود که امر به معروف و نهی از منکر در جامعه زنده باشد.
در روایت است که به واسطه امر به معروف و نهی از منکر است که فرائض به پا داشته می شود و راهها در آن امن می شود.اگر جامعه امر به معروف و نهی از منکر داشته باشد امن می شود. امر به معروف و نهی از منکر مسئولیت عمومی است و هیچ کس نمی تواند بگویید که من شرایط امر به معروف و نهی از منکر را ندارم و باید شرایط را کسب کند.
2- شرایط امر به معروف و نهی از منکر :
الف- رشد و آگاهی : انسان باید نسبت به دو چیز بصیرت داشته باشد.
1 - معروف و منکر: مردم در زمان امام حسین(علیه السلام) به روی کار آمدن یزید را منکر نمی دانستند ولی امام منکر می دانست و منکر هم بود. و امام می فرماید : «وَ عَلَى الاِسْلامِ، السَّلامُ اِذْ قَدْ بُلِیَتِ الاُمَّهُ بِراع مِثْلَ یَزِیدَ ، هنگامى که امّت اسلامى به زمامدارى مثل یزید گرفتار آید، باید فاتحه اسلام را خواند! » یعنی حضور یزید در مسند خلافت رسول الله منکر است و مردم زمانی فهمیدند که امام حسین(علیه السلام) شهید شده بود و بزرگان مدینه رفتند شام و فساد یزید را دیدند و تازه فهمیدند یزید منکر است.
2 - آمر و ناهی باید شرایط زمان را بداندو از اوضاع و احوال جامعه آگاه باشد : یکی از آثار و تبعات آگاهی نسبت به شرایط جامعه،روش ورود به امر به معروف و نهی از منکر است.امام حسین (علیه السلام) ناظر بر شرایط زمان خودش طراحی می کند برای اینکه امر به معروف و نهی از منکرکند.و در آن زمان امام نمی رود بالای منبر و فقط یزید را نصیحت کند و برای این کار عِده و عُده جمع می کند خانواده را می برد و از ابزار حج استفاده می کند و این یعنی آگاه به زمانه بودن.نبض جامعه باید در دست کسی باشد که امر به معروف و نهی از منکر می کند.
ب- احتمال تاثیر : برای اینکه امر به معروف و نهی از منکر انجام دهید باید مطمئن باشید تاثیر می گذارد.(شرط وجود)
ج- قدرت : قدرت بیان. (شرط وجود)
(شرط وجوب : شرطی که به واسطه آن یک امری بر ما واجب می شود. مانند : استطاعت برای حج.
شرط وجود : برای انجام واجب باید آنرا به وجود بیاورد. مانند: برای نماز باید وضو گرفت)
د- برای اینکه امر به معروف و نهی از منکر را به وجود آوریم باید تاثیر گذار عمل کنیم
امام حسین (علیه السلام) برای اینکه امر به معروف و نهی از منکر کند تاثیر گذار عمل می کند،خانواده همراه خود می برد قدرتش را افزایش می دهد و یارانش را جمع می کند.
“امر به معروف و نهی از منکر به راحتی از گردن ساقط نمی شود و باید شرایط را محقق کنیم".
3- امر به معروف و نهی از منکرنباید مفسده داشته باشد:
اگر نباید مفسده داشته باشد پس چرا امام حسین (علیه السلام)جان خودش و زن و فرزندانش را به خطر می اندازد؟ در اینجا عدم مفسده ، مطلق نیست.اصطلاحا معروف و منکر هر چه قدر بزرگتر باشد، مفسده ای بزرگتر برای آن فرض می گیریم و می گوییم اشکال ندارد اگر مفسده داشته باشد.مثلا اگر به خاطر تذکر حجابی ، کشته شوید این مفسده به حساب می آید. اما اگر با این تذکر، فرد تذکر دهنده را مسخره کنند این مفسده نیست.امام حسین چرا جانش را به خطر می اندازد؟ چون این مفسده در برابر منکرِ حذف و نابودی اسلام است.اباعبدالله ممکن است در جایی دیگر خودش را به کشتن ندهد چرا که لازم نباشد این مفسده در آنجا رخ بدهد و همسطح آن منکریست که نه مردن و کشته شدن مطلوب است و نه نمردن،مطلوب آن است که آیا با انجام آن عمل هدف نهایی محقق می شود یا نه ،این بهترین مسیر است.
بعضی لفظ قدرت را به غلط اینگونه تفسیر می کنند و امر به معروف و نهی از منکر را امر کردن می دانند و از موضع بالا به پایین نگاه می کنند.
قدرت یعنی امر به معروف و نهی از منکر ، حرف اسلام را به کرسی بنشاند. سوال ، آیا می توان برای به کرسی نشاندن حرف دین خواهش کرد؟ و امر به معروف و نهی از منکر می تواند با خواهش اتفاق بیافتد؟ بله می شود.
هدف امر به معروف و نهی از منکر از بین بردن منکر و بروز معروف است.ممکن است در این حالت امر به معروف و نهی از منکر باعث شود بعضی ها از ترس منکراتی را انجام ندهند و کارشان ریا کارانه شود،اشکال ندارد ،و آن یک درمان دیگری می طلبد و این ریا کاری اگر به منزله این باشد که من در فضای جامعه نتوانم منکری را علنی انجام دهم ،اشکال ندارد.
هدف امر به معروف و نهی از منکر این نیست که فرد اصلاح شود البته که هدف نهایی این است که بالاخره این فرد خودش در مسیر صلاح قرار بگیرد ولی اصل امر به معروف و نهی از منکر این است که جامعه در مسیر صلاح قرار بگیرد با حذف منکر و اجرای معروف. اصلاح فرد، وظیفه امر به معروف و نهی از منکر منکر نیست و هدایت فرد توسط تبلیغ دین و دعوت به خیر است.
4- مراتب امر به معروف و نهی از منکر :
1- قلبی : انسان قلبا از منکر انزجار و به معروف علاقه داشته باشد ، یعنی وقتی یک منکر را بیرون ببیند از درون ناراحت شود.و این شخص به تعبیر امیرالمومنین یک سوم ،زنده است .چون قلبش ناراحت می شود.
2- زبان : در زبان جایی لازم است خشونت به کار گرفته شود و جایی لازم است ملایم و آرام گفته شود و مطلق نمی شود گفت که با چه لحنی باید گفت و امر به معروف و نهی از منکر واقعا به تعداد انسانها و مصادیق و شرایط با هم متفاوت است و نمی شود پیش بینی کرد چه عکس العملی باید نشان داد.به تعبیر شهید مطهری ما از زبان بیش از حد توقع داریم یعنی فکر می کنیم فقط با زبان بگوییم کافیست.زبان هم ظرفیتی دارد، تکرار یکی از روشهای تاثیر گزار زبانی است.
3- عملی : به دو معنا است
الف – قدرت و فشار :با ضرب و زور امر به معروف و نهی از منکر کردن.اگر حکومت اسلامی نباشد با نظر مجتهد می توان خیلی کارها را کرد اما در جامعه و حکومت اسلامی این سنخ عمل که حذف منکر و برقراری معروف است، جنبه عملی از حوزه وظایف حکومت اسلامی است و ما در دوره حکومت اسلامی نمی توانیم امر به معروف و نهی از منکر عملی به معنای قدرت و زور کنیم.زمانی که حکومت اسلامی هم نباشد ما نمی توانیم مستقلا عمل کنیم ،فتوای یک مجتهد باید باشد.
ب – دعوت عملی :امام صادق (علیه السلام) می فرماید: « كونوا دُعاةً لِلنّاسِ بِغَيرِ ألسِنَتِكُم ، مردم را با غير زبان خود [به مذهب خويش] دعوت كنيد». امر به معروف و نهی از منکر با زبان لازم است ،اما جاهایی ممکن است امر به معروف و نهی از منکر عملی انجام شود.
یکی از جدی ترین آسیب ها در امر به معروف و نهی از منکر این است که مردم از زبان ما می شنوند ولی در عمل برعکس آن را در زندگیمان می بینند.اگر می خواهیم جامعه را در مسیر صلاح قرار دهیم مهمتر از همه این است که خودمان در مسیر صلاح قرار بگیریم و الگو باشیم.
5- کارنامه ما :
اهمیتی به امر به معروف و نهی از منکر نمی دهیم و آنهایی که اهمیت می دهند کارنامه خوبی به جا نگذاشته اند، شرایط را نداریم و نرفتیم کسب کنیم و الان تا گفته می شود امر به معروف و نهی از منکر اولین چیزی که به ذهن عموم مردم جامعه میرسد گیر دادن است در صورتی که امر به معروف و نهی از منکر ریشه اش در محبت و دلسوزی است.
امر به معروف و نهی از منکر انقدر مهم است که هم امر به معروف و نهی از منکر به قیام اباعبدالله اجر و قرب می دهد و هم حماسه امام حسین (علیه السلام) امر به معروف و نهی از منکر را در نزد جامعه بالا می برد.
یکی از آسیب هایی که در جامعه داریم این است که امر به معروف و نهی از منکررا تقلیل داده ایم به گیر دادن های شخصی در صورتی که امر به معروف و نهی از منکر خیلی فراتر از این حرفها است. انقدر فراتر که اباعبدالله هدف اصلی قیامش را و امام خمینی (ره) مبنای قیامش را امر به معروف و نهی از منکر قرار داد.

روز دوشنبه 95/01/23به مناسبت شهادت امام علی النقی علیه السلام مراسمی در سالن اجتماعات مدرسه علمیه حضرت ولی عصر (عج) برگزار شد در این مراسم مداح اهل بیت جناب آقای نوش آبادی به مداحی وذکر مصیبت پرداختند سپس طلاب مدرسه به سخنرانی وخواندن دعا پرداختند واین مراسم با پذیرایی ونماز جماعت ظهر پایان پذیرفت.

از امام علی‌النقی(ع) و امام حسن‌عسکری(ع) کمتر مطلبی گفته و نوشته می‌شود. شرایط زمانی آنان و حبس و بازداشت خانگی در منطقه نظامی و پادگان نظامیان عباسیان، به طور طبیعی محدودیت‌هایی را برای امامان(ع) ایجاد کرد. از همین‌رو، کم‌ترین سخن و سیره‌ای از آنان نقل شده است. اما همین اندک نیز کمتر از سوی نویسندگان نقل و بررسی و تحلیل شده است. نویسنده در مطلب حاضر به تبیین برخی از ویژگی‌های امام هادی(ع) و شرایط دشوار زمان آن حضرت اشاره کرده است.
***
شرایط سخت دوره امامت امام هادی(ع)
ویژگی‌های امام معصوم، علم و عصمت و برخورداری از فضایل اخلاقی و قدرت تکوینی و برتری از همه افراد زمان خویش در همه خصلت‌هاست و اینها همه در وجود امام هادی علیه‌السلام جمع بود. مسئولیت امام(ع) به عنوان حجت و خلیفه الهی بر زمین، محدودبه تبیین‌گری مسایل و تفسیر الهی از قرآن برای انسان‌ها نیست؛ بلکه دایره مسئولیت آنان همه بشریت است. آنان همانند خورشیدی هستند که ماسوی الله را به عنوان خلیفه الهی ربوبیت می‌کنند؛ حال اگر برخی‌ها خواسته و ناخواسته در برابر بهره‌گیری ظاهری از نور هستی‌بخش آنان، حایل و دیواری کشیده‌اند، به معنای عدم انجام مسئولیت نیست؛ بلکه آنان درباره همین افراد یعنی حتی دشمنان خویش از شیاطین جنی و انسی نیز نقش ربوبیت خویش را انجام می‌دهند و آنان را به کمال بایسته و شایسته‌شان می‌رسانند.
از نظر قرآن کم‌ترین نقش ائمه اتمام حجت نسبت به دشمنان است تا کسی مدعی نشود که حق را ندیده و نمی‌شناخت و حجت بر او تمام نشده بود. خداوند می‌فرماید: و ما أهلکنا من قریه الا لها منذرون؛ و هیچ آبادی و شهری را هلاک نکردیم، مگر آنکه برای آن هشدار دهندگانی بود. (شعراء، آیه208)
امام علی‌النقی(ع) یکی از انذارکنندگان الهی بود که وجودش انذاری برای شیاطین جنی و انسی از عباسیان و دیگران بود. ایشان همه خصوصیات امامت را داشت و به مسئولیت خویش در حد استطاعت عمل می‌کرد و می‌کوشید تا به اصلاح امور امت در حد توان بپردازد؛ چنان که همه پیامبران این‌گونه عمل می‌کردند. این درحالی است که تقیه بر پیامبران(ع) جایز نیست درحالی که برای امامان تقیه جایز و بلکه در شرایطی واجب است؛ با این همه آنان به مسئولیت اصلاح‌گرانه خویش در امت اسلام می‌پرداختند و به تعبیر حضرت شعیب درحد استطاعت عمل می‌کردند (هود/88)
امام هادی(ع) در شهر سامرا در بازداشت زندگی می‌کرد. سامرا یک شهر نظامی و پایتخت بعضی از خلفای عباسی بود و انتقال امام به آن شهر، برای آن بود که آن حضرت و رفت و آمدها و روابطش را تحت کنترل داشته باشند. امام هادی(ع) را نیز عسکری می‌گویند؛ زیرا همانند فرزندش امام حسن عسکری(ع) در عسکر سامرا یعنی پادگان نظامی در بازداشت زندگی می‌کرد؛ از همین‌رو، در کتب روایی از آن دو امام(ع) به عنوان عسکریین(ع) یاد می‌شود.
البته برای جدا کردن آن دو بزرگوار و تشخیص آن دو از هم، در روایات به کنیه آنان اشاره می‌شود. مثلاً درباره امام علی‌نقی هادی، کنیه و لقب: اباالحسن العسکری (وسائل الشیعه، ج4، ص750) و برای امام حسن عسکری(ع) کنیه و لقب: ابا محمدالعسکری (خرائج و جرائح، ج1، ص443) به کار می‌رفته است.
آن حضرت(ع) با آنکه در شرایط بازداشت سخت خانگی بود، با این همه در حد توان به مسئولیت خویش در برابر شیعیان عمل می‌کرد. این درحالی بود که همواره تهدید به قتل می‌شد.
شرایط سختی که آن حضرت(ع) در آن زندگی می‌کرد، در همه ابعاد زندگی ایشان نمود داشت. از آنجا که هر لحظه ممکن بود که عباسیان ایشان را به شهادت برسانند و بدگویان زمینه شهادت را فراهم آورند، تنها اعتماد و تکیه ایشان خداوند بود که بدان توکل کرده و خود را به ستون الهی حفظ و سرپا نگه می‌داشت ایشان با انتخاب شعاری برای نقش نگین انگشتری خویش سلامت از توطئه‌های دشمن را از خدا می‌خواست.
دو شعاری که برای نگین انگشتری ایشان نقل شده خود گواه روشنی از شرایط سخت زندگی ایشان در پادگان نظامی و بازداشت خانگی بود. کفعمی گوید: نقش خاتمه [الهادی علیه‌السلام]: حفظ العهود من اخلاق المعبود و قیل: الله ربی هو عصمتی من خلقه؛ کفعمی گوید: نقش نگین انگشتری حضرت امام هادی(ع) چنین بود: «پایبندی به پیمان از اخلاق الهی است.» و نیز گفته شده چنین بود: «الله پروردگار من است و او نگهدار من از خلقش است.» (بحارالانوار، ج50، ص117 ح9)
در شعار نخست، به این نکته توجه داده می‌شود که وی عهد و پیمانی را با خدا بسته است و بدان وفادار است. خود را در مقام بنده خد ا نه بنده خلق می‌داند و پیش از آنکه به تعهدات خویش در قبال خلق و دولتمردان عمل کند، خود را متعهد می‌داند که به عهد خود با خدا وفا کند و در هر شرایط به مسئولیت عبودیت خویش یعنی تعلیم و تزکیه دیگران و مانند آنها بپردازد که مسئولیت امامت است.
اگر خلیفه غاصب وقت از او تعهد گرفته تا در مسایل اجتماعی و سیاسی دخالت نکند، وی به حکم عهد با خدا، مسئولیت دارد که به مسائل مردم رسیدگی کند. وی اخلاق بندگی را حفظ عهود می‌داند، ولی هرگز حاضر نمی‌شود عهد با خدا را برای رضایت مخلوقی بشکند.
شعار دوم انتخابی ایشان خود گواه روشنی از تهدیدهای دائمی می‌کند که از سوی حکومت و خلافت غاصب وقت انجام می‌گرفت و هر دم ممکن بود ایشان را به قتل برسانند. حضرت با تأکید بر عصمت و پناه‌جویی به عاصم حقیقی یعنی خداوند، سلامت خویش را در گرو مشیت و اراده الهی دانسته و بر آن تأکید می‌ورزد.
آن حضرت با انتخاب این دو شعار و مهر کردن در زیر اوراق و نوشته‌ها، با این شعار به شیعیان خویش اصولی از مهم‌ترین اصول زندگی را بیان می‌کرد. به اینکه شیعیان دریابند همواره تعهدات خویش را نسبت به خداوند انجام داده و اخلاق بندگی را فدای اخلاق اجتماعی و تعهداتی نکنند که به زور سر نیزه و شمشیر از ایشان گرفته می‌شود. دیگر آنکه تنها تکیه‌گاه خویش را خداوند قرار دهند و محفوظ بودن از بدی دشمنان را در اعتماد و توکل بر خدا بجویند.
به هرحال، امام علی‌نقی(ع) چنان برخوردار از صفات و ویژگی‌های امامت بود و در آن شرایط سخت مسئولیت خویش را انجام می‌داد که همه بالاتفاق، امامت ایشان را پذیرفته و بدان اقرار کرده‌اند. شیخ مفید در این‌باره می‌نویسد: امام بعد از ابوجعفر(امام جواد) فرزندش ابوالحسن علی‌بن محمد (امام هادی) بود، به خاطر اینکه خصوصیات امامت در او جمع بود و در فضل، کامل بود و جز او، جایگاه پدرش را کسی وارث نبود. (ارشاد، مفید، ص327)
ویژگی‌های امام هادی(ع)
در روایات به برخی از ویژگی‌ها و خصوصیات فردی امام‌ هادی(ع) اشاره شده است. این خصوصیات شامل دو دسته فضایل اکتسابی و غیراکتسابی می‌شود. کسانی که می‌خواهند ایشان را سرمشق قرار دهند باید از ویژگی‌های اکتسابی ایشان بیاموزند و خود را همسان و همانند ایشان درحد توان کنند.
کسانی که امام را دیده‌اند از فضل و نجابت حضرت سخن گفته‌اند. عبیدالله بن یحیی‌الخاقان می‌گوید: لو رأیت اباه رأیت رجلا جزلا نبیلا فاضلا؛ اگر پدر امام عسکری(ع) (یعنی امام هادی) را می‌دیدی او را شخص بسیار کریم و بخشنده، با نجابت و صاحب فضل می‌یافتی. (الارشاد، للمفید، ص339)
این روایت بیان می‌کند که امام هادی(ع) با آنکه در شرایط حبس خانگی بود و وجوهات و درآمد وی زیرنظر مستقیم دولتمردان و نظامیان عباسی قرار داشت، با این همه همان اندک چیزی که به دست ایشان می‌رسید در راه خدا به نیازمندان و سائلان می‌داد.
از دیگر خصوصیاتی که برای آن حضرت(ع) بیان می‌شود اینکه حضرت در علم دین، فقیه و از نظر علم به دین، متعبد بود. در حقیقت جمع علم و عمل داشته و به چیزی که می‌دانسته عمل می‌کرده است.
ابن العماد الحنبلی می‌گوید: ابوالحسن علی‌بن الجواد… کان فقیها، اماما، متعبدا؛ ابوالحسن علی‌بن الجواد(ع) فقیه، پیشوا و متعبد (پایبند به دستورهای الهی) بود، (شذرات الذهب، ج 2، 128)
تاکید بر عناصری چون فقیه بودن از آن روست که در آن دوران، نقش فقه و فقیه در جامعه بسیار برجسته بوده و مردم همه افکار و اندیشه و تکالیف خویش را از فقیه می‌گرفتند. فقیهان اهل سنت در دستگاه حکومت عباسی با نفوذی که داشتند، زمام امور را به شکلی در اختیار داشتند. تاکید بر عناصری از جمله فقه، امامت و تعبد برای آن است که برای مخاطب روشن شود که امام در فقه و علم دین سرآمد بود و به نقش پیشوایی خویش نیز عمل می‌کرده و با همه فشارها و سختی‌ها هرگز از تعبد الهی دور نبود، این در حالی است که حاکمان عباسی یعنی مدعیان خلافت، از علم فقه بهره‌ای نبرده و ناتوان از امامت مردم بوده و به جای بندگی و تعبد به شراب‌خواری و کارهای زشت و نابهنجار که خلاف تعبد و عبودیت است رو آورده بودند.
در شرایطی که عسکریین می‌زیستند همانند عصر امام سجاد(ع) تنها راه بیان حقایق و هشدار به شیعیان، دعاها و نیایش بود. آن امامان در دعای خویش بر آن بودند تا راهنمای شیعیان باشند. البته بعد شخصی قضیه در جای خود محفوظ است ولی بعد اجتماعی و تزکیه‌ای و تعلیمی را نمی‌توان نادیده گرفت.
شرایط سختی که امام زندگی می‌کند، برای دشمنان هم معلوم بود. آنان با آنکه می‌دانستند شیعیان برای امام خویش وجوهات می‌فرستند و مالی عظیم در اختیار امام(ع) است، اما آن حضرت(ع) هرگز از ساده زیستی و زهد نسبت به دنیا بیرون نرفته است. در هجوم‌های ناگهانی که به منزل آن امام(ع) از سوی دولت غاصب انجام می‌گرفت، حقیقت زهدورزی آن حضرت(ع) برای دشمنان آشکار می‌شد. جالب این است که دشمنان به جایی حمله می‌کردند که در عسکر و پادگان نظامی بوده است و کمترین رفت و آمدها از نظر جاسوسان مخفی نبود. با این همه حتی آنان به خودشان نیز اعتماد نداشتند و گمان می‌کردند بخشی از همین نظامیان ممکن است از شیعیان بوده و در اشکال مختلف به امام(ع) امکانات و حتی ابزار و آلات نظامی برسانند.
این العماد الحنبلی می‌گوید: به متوکل گفته شد که در خانه حضرت امام هادی(ع) اسلحه و وسایل دیگر هست و او قصد قیام و خروج دارد. دستور داد کسانی به خانه او حمله بردند و حضرت را در اتاقی دربسته یافتند در حالی که لباس پشمی بر تن داشت و نماز می‌خواند و هیچ‌گونه فرشی در زمین نبود. (شذرات الذهب، ج 2، ص 128)
در حقیقت محبوبیت امامان و توجه قلبی و عمیق مردم به آنان، سبب حسادت حاکمان ظالم می‌شد، گزارش‌های مغرضانه و حسودانه مخالفان هم بر آن می‌افزود. از این رو به بهانه‌های مختلف، مأموران را به تفتیش خانه آنان می‌فرستادند و اغلب هم ناکام می‌شدند، چون سلاح و نامه و نشانه‌های قیام در آن نمی‌یافتند. اما این حملات خود ابعادی از شخصیت امام(ع) را به مردم و شیعیان و حتی دشمنان آشکار می‌کرد که از جمله آنها زهدورزی و عبادت ایشان است.
ویژگی‌های شخصیتی حضرت هادی(ع) با همه محدودیت‌هایی که اعمال می‌شد، از راه‌های گوناگون به مردم و شیعیان منتقل می‌شد و مردم از ایشان درس زندگی می‌گرفتند. به عنوان نمونه، مردم از صداقت، سکوت و کلام به جای امام هادی(ع) مطلع شده و از آن سرمشق می‌گرفتند.
ابن شهر آشوب درباره خصوصیات اخلاقی امام هادی(ع) می‌گوید: امام هادی کاملترین مردم از نظر خوشرویی و صادق‌ترین آنان از جهت گفتار و با نمک‌ترین آنها از نزدیک و کاملترین آنها از دور بود، وقتی ساکت می‌شد شکوه وقار بر او سایه می‌افکند و زمانی که سخن می‌گفت، عظمت و جلوه‌اش آشکار می‌باشد. (مناقب بن شهر آشوب 4: 401)
باید توجه داشت که اموری چون چهره گشاده، گفتار راست و شیرین، زیبایی و ملاحت، کمال و وقار از عوامل محبوبیت پیشوایان معصوم(ع) بود و همین، شکوه معنوی آنان را در دلها جای می‌داد و مایه عظمت اجتماعی آنان می‌شد.
اهتمام به مسایل اجتماعی و سیاسی
آن حضرت(ع) با آنکه در شرایط سختی بود ولی به مسایل اجتماعی و سیاسی جامعه‌اش توجه خاصی داشت. با همه محدودیت‌ها و اعمال بازداشت خانگی و محاصره و تجسس و هجوم وقت و بی‌وقت به خانه‌اش، آن حضرت(ع) به اشکال گوناگون فضای سیاسی جامعه را تبیین می کرد و با راه‌های مختلف مردم را نسبت به ظلمی که در حق اهل بیت(ع) روا می‌شود، آگاه می‌ساخت.
به عنوان نمونه ایشان در سلام خویش به حضرت علی(ع) به مسایل سیاسی و سیاست‌های دولت‌های باطل و طاغوتی گذشته و حال اشاره می‌کند: چنانکه در کنار قبر امیرالمؤمنین(ع) چنین می‌گفت: سلام بر تو باد ای ولی‌خدا! شهادت می‌دهم که تو نخستین مظلوم و اولین کسی هستی که حقش غصب شد. برای خدا صبر کردی تا آنکه یقین (وفات) تو را فرا رسید. (کامل الزیارات ص 94: ح 94)
در حقیقت بیان مظلومیت امیرالمؤمنین(ع) در قالب زیارتنامه و از زبان امامان شیعه، برای آگاهی مردم و نسل‌های آینده از ستمی است که از سوی مخالفان، بر خاندان عصمت و طهارت رفته است. اینگونه زیارت‌ها، مثل خواندن اعلامیه افشاگرانه کنار مزار یک شهید است و گویای شدت جو خفقانی است که بر زمان ائمه(ع) حاکم بود و آنان ناچار با زبان دعا و زیارت به ظلمهای رفته بر اهل بیت اشاره می‌کردند.

به نقل از معارف کیهان

هفتمین جلسه نشست امربه معروف ونهی از منکر روز شنبه 95/01/21 باسخنرانی استاد تقوی در مدرسه علمیه حضرت ولی عصر (عج) برگزار شد استاد تقوی به ادامه بحث امر به معروف ونهی از منکر پرداختند درباره مراحل امربه معروف ونهی از منکر، چه چیزهایی امربه معروف ونهی از منکر نیستندوبرخی از شیوه های امربه معروف ونهی از منکر به ایراد سخنرانی پرداختند.

اعمال ماه مبارک رجب
دعا و نیایش
فضیلت و اعمال ماه مبارك رجب

ماه رجب و ماه شعبان و ماه رمضان شرافت زیادی دارند و در فضیلت آنها روایات بسیاری وارد شده است. از حضرت رسول (صلى الله علیه و آله) روایت شده كه: ماه رجب ماه بزرگ خدا است و ماهى در حرمت و فضیلت به آن نمى‏رسد و جنگیدن با كافران در این ماه حرام است و رجب ماه خدا است و شعبان ماه من است و ماه رمضان ماه امت من است كسى كه یك روز از ماه رجب را روزه بگیرد، موجب خشنودى خدای بزرگ می‌گردد و غضب الهى از او دور می گردد و درى از درهاى جهنم بر روى او بسته گردد.

از حضرت موسى بن جعفر(علیهماالسلام) روایت شده است كه: هر كس یك روز از ماه رجب را روزه بگیرد، آتش جهنم یك سال، از او دور شود و هر كس سه روز از آن را روزه بگیرد بهشت بر او واجب می گردد.

و همچنین فرمود كه: رجب نام نهرى است در بهشت که از شیر سفیدتر و از عسل شیرین‏تر است. هر كس یك روز از رجب را روزه بگیرد البته از آن نهر بیاشامد.

از امام صادق(علیه السلام) روایت است كه حضرت رسول اکرم( صلى الله علیه و آله) فرمود كه: ماه رجب ماه استغفار امت من است پس در این ماه بسیار طلب آمرزش كنید كه خدا آمرزنده و مهربان است و رجب را “أصب” مى‏گویند زیرا كه رحمت خدا در این ماه بر امت من بسیار ریخته مى‏شود پس بسیار بگوئید: «أَسْتَغْفِرُ اللهَ وَ أَسْأَلُهُ التَّوْبَةَ».

ابن بابویه از سالم روایت كرده است كه گفت: در اواخر ماه رجب كه چند روز از آن مانده بود، خدمت امام صادق(علیه السلام)رسیدم. وقتی نظر مبارك آن حضرت بر من افتاد فرمود كه آیا در این ماه روزه گرفته‏اى؟ گفتم نه والله اى فرزند رسول خدا. فرمود كه آنقدر ثواب از تو فوت شده است كه قدر آن را به غیر از خدا كسى نمى‏داند به درستى كه این ماهى است كه خدا آن را بر ماه‌هاى دیگر فضیلت داده و حرمت آن را عظیم نموده و گرامی داشتن روزه دار را در این ماه بر خود واجب گردانیده است.

پس گفتم یابن رسول الله اگر در باقیمانده این ماه روزه بدارم آیا به بعضى از ثواب روزه‏داران آن نائل مى‏گردم؟ فرمود: اى سالم هر كس یك روز از آخر این ماه را روزه بدارد خدا او را ایمن گرداند از شدت سكرات مرگ و از هول بعد از مرگ و از عذاب قبر و هر كس دو روز از آخر این ماه را روزه بگیرد از صراط به آسانى بگذرد و هر كس سه روز از آخر این ماه را روزه بگیرد ایمن گردد از ترس بزرگ روز قیامت و از شدت‌ها و هول‌هاى آن روز و برات بیزارى از آتش جهنم به او عطا كنند. و بدان كه براى روزه ماه رجب فضیلت بسیار وارد شده است و روایت شده كه اگر شخصی قادر بر آن نباشد هر روز صد مرتبه این تسبیحات را بخواند تا ثواب روزه آن را دریابد: سُبْحَانَ الْإِلَهِ الْجَلِیلِ سُبْحَانَ مَنْ لا یَنْبَغِى التَّسْبِیحُ إِلا لَهُ سُبْحَانَ الْأَعَزِّ الْأَكْرَمِ سُبْحَانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزََّ وَ هُوَ لَهُ أَهْلٌ .
دعا و نیایش
اعمال مشترك ماه مبارک رجب

اینها اعمالی است كه انجام دادن آنها متعلق به همه ماه است و اختصاصى به روز معینی ندارد و آن چند مورد است :

1- در تمام ایام ماه رجب دعای ذیل را که روایت شده امام زین العابدین(علیه السلام) در حجر در غره خواندند، خوانده شود:

“یَا مَنْ یَمْلِكُ حَوَائِجَ السَّائِلِینَ وَ یَعْلَمُ ضَمِیرَ الصَّامِتِینَ لِكُلِّ مَسْأَلَةٍ مِنْكَ سَمْعٌ حَاضِرٌ وَ جَوَابٌ عَتِیدٌ اللَّهُمَّ وَ مَوَاعِیدُكَ الصَّادِقَةُ وَ أَیَادِیكَ الْفَاضِلَةُ وَ رَحْمَتُكَ الْوَاسِعَةُ فَأَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّىَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَقْضِىَ حَوَائِجِى لِلدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَىْ‏ءٍ قَدِیرٌ .”

2- دعایی را كه از امام صادق(علیه السلام) روایت شده، خوانده شود:

«خَابَ الْوَافِدُونَ عَلَى غَیْرِكَ وَ خَسِرَ الْمُتَعَرِّضُونَ إِلا لَكَ وَ ضَاعَ الْمُلِمُّونَ إِلا بِكَ وَ أَجْدَبَ الْمُنْتَجِعُونَ إِلا مَنِ انْتَجَعَ فَضْلَكَ بَابُكَ مَفْتُوحٌ لِلرَّاغِبِینَ وَ خَیْرُكَ مَبْذُولٌ لِلطَّالِبِینَ وَ فَضْلُكَ مُبَاحٌ لِلسَّائِلِینَ وَ نَیْلُكَ مُتَاحٌ لِلْآمِلِینَ وَ رِزْقُكَ مَبْسُوطٌ لِمَنْ عَصَاكَ وَ حِلْمُكَ مُعْتَرِضٌ لِمَنْ نَاوَاكَ عَادَتُكَ الْإِحْسَانُ إِلَى الْمُسِیئِینَ وَ سَبِیلُكَ الْإِبْقَاءُ عَلَى الْمُعْتَدِینَ اللَّهُمَّ فَاهْدِنِى هُدَى الْمُهْتَدِینَ وَ ارْزُقْنِى اجْتِهَادَ الْمُجْتَهِدِینَ وَلا تَجْعَلْنِى مِنَ الْغَافِلِینَ الْمُبْعَدِینَ وَ اغْفِرْ لِى یَوْمَ الدِّینِ .»

3- از امام صادق (علیه السلام) روایت شده كه در ماه رجب این خوانده شود:

«اللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ صَبْرَ الشَّاكِرِینَ لَكَ وَ عَمَلَ الْخَائِفِینَ مِنْكَ وَ یَقِینَ الْعَابِدِینَ لَكَ اللَّهُمَّ أَنْتَ الْعَلِىُّ الْعَظِیمُ وَ أَنَا عَبْدُكَ الْبَائِسُ الْفَقِیرُ أَنْتَ الْغَنِىُّ الْحَمِیدُ وَ أَنَا الْعَبْدُ الذَّلِیلُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ امْنُنْ بِغِنَاكَ عَلَى فَقْرِى وَ بِحِلْمِكَ عَلَى جَهْلِى وَ بِقُوَّتِكَ عَلَى ضَعْفِى یَا قَوِىُّ یَا عَزِیزُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الْأَوْصِیَاءِ الْمَرْضِیِّینَ وَ اكْفِنِى مَا أَهَمَّنِى مِنْ أَمْرِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.»

قابل توجه است که ادعیه دیگری نیز برای این ماه عزیز ذکر شده است که می‌توانید به مفاتیح الجنان مبحث اعمال ماه رجب رجوع نمایید .

4- از حضرت رسول اکرم(صلى الله علیه و آله) روایت شده كه: هر كس در ماه رجب صد مرتبه بگوید: «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِى لا إِلَهَ إِلا هُوَ وَحْدَهُ لا شَرِیكَ لَهُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ» و آن را به صدقه ختم فرماید حق تعالى براى او به رحمت و مغفرت و كسى كه چهار صد مرتبه بگوید بنویسد براى او اجر صد شهید عطا فرماید.

5- از نبی مکرم اسلام روایت است: كسى كه در ماه رجب هزار مرتبه “لا إِلَهَ إِلا اللهُ” بگوید خداوند عز و جل براى او صد هزار حسنه عطا کند و براى او صد شهر در بهشت بنا فرماید .

6- روایت است كسى كه در رجب در صبح هفتاد مرتبه و در شب نیز هفتاد مرتبه بگوید: “أَسْتَغْفِرُ اللهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ” و پس از اتمام ذکر، دست‌ها را بلند كند و بگوید: “اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِى وَ تُبْ عَلَىَّ” اگر در ماه رجب بمیرد خدا از او راضى باشد و به بركت ماه رجب، آتش او را مس نكند .

7- در کل این ماه هزار مرتبه ذکر: أَسْتَغْفِرُ اللهَ ذَا الْجَلالِ وَ الْإِكْرَامِ مِنْ جَمِیعِ الذُّنُوبِ وَ الْآثَامِ ” گفته شود؛ تا خداوند رحمان او را بیامرزد .

8- سید بن طاووس در اقبال از حضرت رسول اکرم(صلى الله علیه و آله) فضیلت بسیاری براى خواندن سوره قل هو الله أحد نقل کرده است که ده هزار مرتبه یا هزار مرتبه یا صد مرتبه در این ماه تلاوت شود. و نیز روایت كرده كه هر كس در روز جمعه ماه رجب صد مرتبه سوره قل هو الله أحد را بخواند براى او در قیامت نورى شود كه او را به بهشت بكشاند.

9- سید بن طاووس از حضرت رسول اکرم(صلى الله علیه و آله) روایت كرده كه: هر كس در روز جمعه ماه رجب، مابین نماز ظهر و عصر، چهار ركعت نماز بگزارد و در هر ركعت حمد یك مرتبه و آیة الكرسى هفت مرتبه و قل هو الله أحد پنج مرتبه بخواند، و سپس ده مرتبه بگوید: «أَسْتَغْفِرُ اللهَ الَّذِى لا إِلَهَ إِلا هُوَ وَ أَسْأَلُهُ التَّوْبَةَ» حق تعالى براى او از روزى كه این نماز را گزارده تا روزى كه بمیرد هر روز هزار حسنه به او عطا فرماید، و او را به هر آیه‌ای كه خوانده شهرى در بهشت از یاقوت سرخ و به هر حرفى قصرى در بهشت از دُرّ سفید دهد و تزویج فرماید او را حورالعین و از او راضى شود .

10- سه روز از این ماه را كه پنجشنبه و جمعه و شنبه باشد روزه گرفته شود. زیرا كه روایت شده هر كس در یكى از ماه‌هاى حرام، این سه روز را روزه بدارد حق تعالى براى او ثواب نهصد سال عبادت بنویسد.

11- از حضرت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) روایت شده است كه: هر كس در یك شب از شب‌هاى ماه رجب ده ركعت نماز به این نحو که در هر ركعت حمد و قل یا ایها الكافرون یك مرتبه و توحید سه مرتبه بخواند، خداوند گناهان او را می‌آمرزد.
هلال ماه

اعمال شب و روز اول ماه رجب

شب اول

این شب، شب شریفى است و در آن چند عمل وارد شده است .

1- وقتی هلال ماه دیده شد فرد بگوید:

اللَّهُمَّ أَهِلَّهُ عَلَیْنَا بِالْأَمْنِ وَ الْإِیمَانِ وَ السَّلامَةِ وَ الْإِسْلامِ رَبِّى وَ رَبُّكَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ.

و از حضرت رسول صلى الله علیه و آله منقول است كه چون هلال رجب را مى‏دید مى‏گفت: اللَّهُمَّ بَارِكْ لَنَا فِى رَجَبٍ وَ شَعْبَانَ وَ بَلِّغْنَا شَهْرَ رَمَضَانَ وَ أَعِنَّا عَلَى الصِّیَامِ وَ الْقِیَامِ وَ حِفْظِ اللِّسَانِ وَ غَضِّ الْبَصَرِ وَلا تَجْعَلْ حَظَّنَا مِنْهُ الْجُوعَ وَ الْعَطَشَ.

2- غسل.

حضرت رسول اکرم(صلى الله علیه و آله) فرموده‌اند: هر كس ماه رجب را درك كند و اول و وسط و آخر آن ماه را غسل نماید، از گناهان خود پاک می‌شود مانند روزى كه از مادر متولد شده است.

3- زیارت امام حسین علیه السلام .

4- بعد از نماز مغرب بیست ركعت، یعنی 10 تا دو رکعتی نماز گزارده شود. تا خود، اهل، مال و اولادش محفوظ بماند و از عذاب قبر در پناه باشد.

5- بعد از نماز عشاء دو ركعت نماز گزارده شود بدین نحو:

در ركعت اول حمد و ألم نشرح یك مرتبه و توحید سه مرتبه و در ركعت دوم حمد و ألم نشرح و توحید و معوذتین خوانده شود و پس از سلام، سى مرتبه لا إِلَهَ إِلا اللهُ بگوید و سى مرتبه صلوات بفرستد تا حق تعالى گناهان او را بیامرزد مانند روزى كه از مادر متولد شده است.

روز اول رجب

این روز، روز شریفى است و برای آن چند عمل ذکر شده است:

1- روزه .

روایت شده كه حضرت نوح (علیه السلام) در این روز به كشتى سوار شد و به كسانى كه همراه او بودند امر فرمود روزه بگیرند که هر كس این روز را روزه بگیرد، آتش جهنم یك سال از او دور شود .

2- غسل .

3- زیارت امام حسین علیه السلام.

از امام جعفر صادق(علیه السلام) روایت شده است که: هر كس امام حسین (علیه السلام) را در روز اول رجب زیارت کند، خداوند او را بیامرزد. البته قابل ذکر است که زیارت از راه دور هم مورد قبول است ان شاء الله.

برگرفته از مفاتیح الجنان

به نقل از سایت تبیان