حضرت علی علیه السلام در حکمت31 نهج البلاغه درباره شناخت پایه های ایمان می­فرماید:

ایمان بر چهار پایه استوار است: صبر، یقین، عدل و جهاد.

صبر خود بر چهار پایه قرار دارد:شوق، هراس، زهد و انتظار.

آن کس که اشتیاق بهشت دارد شهوت­هایش کاستی می­گیرد. شهوت در اصطلاح به معنای طلب و میل به چیزی است، و هر چیزی که علاقه­ی داشتن آن وجود دارد و برخی اوقات برای به­دست آوردنش تلاش می­شود. قوه­ای که تکفل این میل را دارد قوه­ی احساسات است که منبأ دوست داشتن­ها یا دوست نداشتن­های انسان است. این قوه نیز ذاتیاتی دارد که بواسطه­ی آن­ها تحریک می­شود و البته تحریک بر سه نوع است یا تحریک افراطی است(حد خود و حد دیگران به زیاده خواهی شکسته شود) یا تحریک تفریطی است(حد خود و دیگران به کم خواهی شکسته شود) یا تحریک تعادلی است( همه­ی عکس العمل­ها بر طبق عقل و شرع باشد).

    بر طبق کلام امیر المؤمنین علیه السلام اگر بخواهیم ایمان داشته باشیم حتما باید یکی از ارکان آن که صبر است فراهم گردد و برای آن­که صبر تحقق پیدا کند، شوق نیز باید در شخص مؤمن بوجود آید و ایجاد شوق یعنی به دنبال خواسته­ ها رفتن کم شود،

البته خواسته­هایی که تعلق مرا به دنیای ناسوتی رشد می­دهد یا مرا به این دنیا وابسته­تر می­کند و الا خواسته­هایی که به این دنیا اصلا تعلقی ندارد و انسان را به ملکوت و عالم اعلی حرکت می­دهد خوب است و باید برای به­دست آوردن آن تلاش کرد.! لازم به ذکر است عمل در ظاهر یک چیز است اما با نوع نیت، عمل تغییر ماهیت می­دهد، یک خوردن است که با دید مادیگری و رسیدن به دنیا عملی مزاحم رشد و بدست آوردن ایمان می­شود و همان خوردن اگر با دیدن نیرو گرفتنی باشد که بواسطه­ی این نیرو انسانیتف اخلاص، خدایی بودنرد کند خوب است و خود خوردن باعث همر ایمان می­شود.  نمی­شود انسان در طول زندگیش مدام دنبال می­خواهم نمی­خواهم باشد و ادعای ایمان و صبر داشتن هم بکند! نمی­شود انسان از خواسته­ هایش برای بقاء دین دست برندارد و باز ادعای ایمان کند! نمی­شود انسان در ارتباط با دیگران فقط به فکر رسیدن خود به خواسته­هایش باشد و رحم و گذشت و فداکاری ودلسوزی نسبت به دیگران نداشته باشد و باز ادعای ایمان و صبر نماید.

حضرت علی علیه السلام خود مصداق بارز این معنای شوق هستند که خداوند در سوره­ی دهر می­فرمایند: علی علیه السلام و و خانواده­اش طعام خود را بخاطر حب به خدا به مسکین و اسیر و یتیم بخشیدند و این نهایت ایثار است که چیزی را که خود نیاز دارند به دیگران بدون هیچ چشمداشتی می­بخشند. این بخشش، گذشت و ایثار ممکن نیست مگر با کنترل شوق و شهوت. ایمان حاصل نمی­شود، صبر تحقق نمی­یابد مگر با گذشتن از خواسته­ها و کنترل آن هر چه بیشتر درجه­ی ایمان و صبر هم بیشتر می گردد.