جرعه های معرفت-شرح حدیث معصومین (ع) در کلام رهبر انقلاب

فى الكافي، عن الباقر: قال رسول‌الله (صلی الله علیه و آله و سلم):… طوبي لمَن حَسُن مع الناس خُلقُه و بذَل لهم معونتَه و عدل عنهم شرّه.[1]

]امام باقر(ع)به نقل از رسول خدا (ص) فرمود:خوشا به حال کسی که اخلاقش را با مردم نیکو گرداند و توان (و نیروی) خویش را برای آنان بذل کند و شرارتش را از آنان باز دارد[.

خُلق در اينجا طبعا به معناي اخلاقِ رفتاري است، يعني برخورد او با مردم، برخوردِ ناشي از حُسن اخلاق باشد؛ تندي، تلخي، جفا، بي‌اعتنايي نسبت به امر مردم در او وجود نداشته باشد.
حُسن خلق فقط لبخند زدن نيست اگرچه لبخند زدن هم يکي از اجزاء حُسن خلق است. علاوه‌بر اين، کمک هم به مردم بکند؛ چه کمکِ مالي، چه کمکِ آبروئي، چه احياناً کمک بدني و جسمي.

درِ احوال مرحوم آقاي حاج ميرزا علي آقاي قاضي (رضوان الله عليه)، اين مرد بزرگ، ديدم که ايشان، بعد از ظهر گرم تابستان در يکي از کوچه‌هاي نجف ايستاده بودند. کسي که اين را نقل مي‌کند، مي‌گويد: من ديدم ايشان ايستاده و يک بچه اي دو مشک بزرگ آب را سوار الاغ مي‌آورد. آن وقت در نجف آب کم بود، از بيرون، از کوفه، جاي ديگر آب مي‌آوردند. ريسمان مشک‌ها باز شد، هر دو روي زمين افتاد. اين بچه که نمي‌توانست هر دو مشک آب را بردارد و سوارِ الاغ کند، ببندد، آن راوي که يکي از علماست مي‌گويد: چشم آقا که به من افتاد، فرمود: بياييد به اين بچه کمک کنيم! گفتم: اينجا اين مشک به اين سنگيني روي زمين افتاده، گل‌آلود، لباسهايمان گِلي مي‌شود! خصوصاً لباس ايشان؛ چون مرحوم آقا ميرزا علي آقا لباسِ سفيد مي‌پوشيدند. مي‌گويد من حاضر نبودم. آنقدر اصرار کردند که من قبول کردم. سپس آمديم و مشک را با زحمت روي الاغ گذاشتيم و بستيم و به بچه گفتيم بردار ببر!
آن عالم، حاج ميرزا علي آقاي قاضي را نشناخته بود، بعد نشانه‌هاي او را از بعضي از دوستانش پرسيده بود، آنها گفته بودند بله، اين شخص، حاج ميرزا علي آقاي قاضي است.

خدمت به مردم يکي از امهّات کارِ بزرگانِ عالم، فقيهِ عارفي مثل مرحوم قاضي طباطبايي بوده است، يکي از مهم‌ترين ارکان سلوکشان همين بوده که در هواي گرم نجف، بعد از ظهر، در کوچه پس کوچه، کمک به يک پسر بچه‌اي که آنجا در مانده، اين برايش از همه چيز مهم‌تر است، حتيّ در کمک جسمي مثل اين مورد.
کمکِ آبروئي آسان‌تر است، کمک مالي آسان‌تر است. خوشا به حال کسي که شرّش را هم از آنها باز بدارد. چون هر انساني يک شرّي هم دارد، ماها منشأ شرور هم هستيم، ممکن است منشأ خيرات هم باشيم، اخلاقمان بد است، غضب غلبه مي‌کند، اميال گوناگون غلبه مي‌کند، خودخواهي‌ها غلبه مي‌کند. اينها در رفتار بيروني ما بروز و ظهور پيدا مي کند. اين بروز و ظهور را از مؤمنين، از مردم باز بداريم، نگذاريم آنچه از شرور نفس برمي‌خيزد، از برخي از اغراض غلط ما، از بعضي از صفات و ضعف‌هاي اخلاقيِ ما بر‌می‌خیزد، نگذاريم که اين روي مردم سرريز بشود و به آنها ضرر برساند.
* شرح حدیث در ابتدای درس خارج ، 8/8/91 به نقل از مشرق
___________________
[1] - الشافی، ص 821

معارفی از کیهان