«ابوبکر محمد» پسر «زکریای رازی» فیلسوف، عالم طبیعی و شیمیدان و پزشک بزرگ ایران عالم اسلامی و ملقب به «جالینوس المسلمین» از مفاخر مشاهر جهان و یکی از نوابغ روزگار قدیم است. تولد او در اوایل شعبان سال 251 هجری در ری اتفاق افتاد و در همین شهر به تحصیلات خود در فلسفه، ریاضیات، نجوم و ادبیات مبادرت کرد و بعید نیست که توجه او به تحصیل علم کیمیا نیز در ایام جوانی جلب شده باشد.

رازی در 30 سالگی به بغداد رفت و چون بر بیمارستان مقتدر گذر کرد به طب دلبستگی یافت و به تحصیل این علم پرداخت و چون در آن چیرهدست شد به ری بازگشت و به خدمت منصور بن اسحاق حاکم ری درآمد و سرپرست بیمارستان ری شد. بعدها به بغداد رفت و ریاست بیمارستان مقتدر را بر عهده گرفت و شهرت وی در بغداد به جایی رسید که سابقه نداشت.

از مهمترین آثار او یکی «الحاوی» است که به نظر، از قانون ابن سینا مهمتر است. این کتاب چند قرن مورد مطالعه و مراجعه بلکه تنها کتاب اصلی درسی طب به شمار میرفته است.اثر دیگر رازی «طب المنصوری» است که به نام منصوربناسحاق حاکم ری تألیف و تنظیم شده است. طب منسوری و برخی از رسالههای طبیعی دیگر محمد رازی به زبان لاتین ترجمه و چاپ شده و مورد استفاده اروپاییان بوده است

کتاب «من لایحضره طبیب» اثر دیگر وی شامل دستورهای ساده برای معالجات گوناگون است. کتاب دیگر او «برءالساعه» است.

در علم کیمیا باید رازی را سرآمد دانشمندان اسلامی دانست. از کارهای مهم او که متکی به آزمایشهای متعدد بوده، کشف جوهر گوگرد و اسید سولفوریک و الکل است.

محمد رازی کتبهای متعددی در کیمیا به رشته تحریر درآورده است که از آن جمله «کتاب الاکسیر» و «کتاب التدبیر» را باید نام برد. محمد رازی در پایان عمر به سبب کثرت کار و مطالعه نابینا شد. این فیلسوف و پزشک نامی ایران علاوه بر علم وسیع کیمیا و پزشکی جهانگیر، در فلسفه نیز دارای تحقیقات عمیقی است که مورد توجه و اهمیت میباشد. وی کتابهای متعدد در کلیات مسایل طبیعی و منطقیات و مابعدالطبیعه داشته است که عبارتاند از: کتاب البرهان، الحاصل فی العلم الهی، الشکوک علی ابرقلس.

محمد رازی نه فقط در طب به تجربه دست میزد بلکه آزمایش را در کلیه مباحث علوم طبیعی ضروری میدانست. وی آزمایشهای شیمیایی خود را با چنان دقتی تشریح و توصیف کرده که امروزه هم هر شیمیدانی میتواند عیناً آن را مجدداً به معرض آزمایش درآورد. رازی مواد شیمیایی را طبقه بندی کرد. در خصوص وزن مخصوص تحقیقاتی به عمل آورد و به اکتشافات مهمی از قبیل اکتشاف الکل و اسید سولفوریک نایل آمده. وی نخستین کسی است که کلیه اشیای عالم را به سه طبقه حیوانات، نباتات، جامدات تقسیم کرده است.

حوزة ورود رازی در علوم بسیار است ولی به دلیل اینکه در داروسازی و موارد مربوط به آن سعی بسیار نموده، روز او را روز داروسازی نامیدهاند.

بهنظر میرسد امروزه امید زیادی به پدید آمدن رازیهای دیگر وجود داشته باشد. زیرا نسل دانشمندان ایرانی منقرض نشده است. بلکه باید به آنها بها داده شود.

به امید آن روز!

hawzah.net