مدرسه علمیه حضرت ولی عصر (عج) تهران

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع مقاله:

چگونگی و نتیجۀ تأثیر اختیار و انتخاب در تصمیم گیری های انسان

نام استاد:

جناب آقای حسن اسلام پور کریمی

نگارنده:

ناهید سلیمانی مقدم

بسمه تعالی

چگونگی و نتیجۀ تأثیر اختیار و انتخاب در تصمیم گیری های انسان

چکیده:

در زندگی به افرادی برخورد می کنیم که خود را مجبور می دانند و هیچ اختیاری را به خود نسبت نمی دهند. سوال اساسی از این افراد این است که آیا شما در تمام تصمیمات زندگی خود مجبور هستید و هیچ نوع اختیاری ندارید؟! یا در بعضی مسائل مجبور و در بعضی دیگر مختار هستید؟ آیا این اجباری که به آن معتقدید فقط جنبه علمی و ذهنی دارد و در زندگی روزمره کارایی ندارد؟

با دقتی در حالات مختلف انسان در ایام زندگی اختیار را در زندگی به شکلی کاملا ملموس درک می کنیم اما بعضی اوقات به مسائلی برخورد می کنیم که ما دخالتی درآنها نداریم و مجبوریم نقش آها را در زندگی خود بپذیریم. می توان شهودا دریافت که انسان ها در تمام کارهایی که از آنها صادر می شود مختار و در تمام اموری که بر آنها وارد می شود مجبور هستند. اصل بحث اینجاست اعمال، افکار، تخیلات و احساساتی که از انسان به شکل کاملا مختارانه صادر می شود چگونه در تصمیم گیری های ما دخالت دارند؟ نوع این اختیارها که مادی گرایانه است یا خدامحور، عاقلانه است یا احساساتی، ذهنی و تخیلی است یا مطابق با واقع مناسب با نیازها و مراحل زندگی انسان است یا نه تصمیم های ما را تحت الشعاع قرار می دهد و به نوع خاصی بدل می کند که بواسطه این نوع تصمیم گیری ها شخصیت هر فردی مشخص می شود. پس اگر انسان مطابق عقل در جاهایی که عقل قدرت تشخیص دارد و مطابق شرع در جاهایی که عقل کارایی ندارد تصمیم بگیرد (این تصمیم ارزشش به مختارانه بودن آن است) آن وقت انسان می تواند به مرور و در طی گذر زمان نقص های خود را برطرف کند و به کمال لایق انسانی برسد (شرع را باید از ناحیه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السلام دریافت کند و کاملا مطابق سیره آن بزرگواران عمل کند) ابد خود را تأمین نماید، بدن برزخی خود را به شکل انسانی بسازد و ملاقاتی همراه با بینایی و بینش با پروردگار خود داشته باشد.

اما اگر انسان فقط مطابق نیازهای مادی و تخیلات و توهمات و احساسات خود مختارانه تصمیم بگیرد و تنها هدفش گذران زندگی مادی باشد آن وقت سیر قهقرایی را طی می کند و زندگی پر از رنج و ملال و اضطراب و ناامنی را تجربه می کند و در زندگی ابدی خود کور محشور گشته و متاسفانه بدنی به شکل انسان (بدن برزخی) نخواهد داشت پس نوع انتخاب که زندگی الهی را برمی گزیند یا زندگی غیر الهی را که نحوه تصمیم گیری ها و رسیدن به نوع هدف های هر انسانی نقش بسیار مؤثری را ایفا می کند.

کلید واژه:

1ـ اختیار:

یک اصطلاح کلامی است که در علم فلسفه هم استفاده می شود به این مضمون که آیا انسان در زندگی قدرت اختیار دارد یا نه؟ آیا انسان در زندگی به طور کلی مجبور است؟ و این سؤال در بعضی اعتقادها از توجه به علم خدا به وجود آمده است که خدا می داند من چه کاری انجام می دهم پس من مجبور می شوم مطابق علم خداوند عمل کنم تا علم خدا جهل نشود! نظرات مختلفی در این رابطه وجود دارد که اینجا بر طبق نظر امامیه بحث می شود، بر طبق فرمودۀ امام صادق علیه السلام: «لا جبر و لا تفویض بل امر بین الامرین» انسان نه صد در صد مجبور و نه صد در صد مختار است بلکه در بعضی از شئونات زندگی مجبور و در بعضی مختار است و آنچه در بحث اختیار باید گفت آن است که هر آنچه از انسان صادر می شود صد در صد تحت اختیار انسان است و هیچ جبری در کار نیست و خداوند با علم خود می داند انسان با قدرت اختیار خود چه چیزی را اختیار می کند نه اینکه علم خدا چیزی غیر از اختیار انسان باشد.

2ـ تصمیم گیری:

یک امر بدیهی در زندگی هر انسانی این است که در مقابل هر مسأله ای و هر امری که برایش اتفاق

می افتد باید تصمیم بگیرد و یک عکس العملی از خود نشان دهد.

3ـ انسان:

بر طبق علم فلسفه انسان موجودی مجرد است که این تجرد بر خلاف مجردات دیگر دارای نقصان است و انسان می باید برای برطرف کردن این نقص عملی انجام دهد وبرای قدرت یافتن بر عمل کردن به انسان بدن داده شده است، لازم به ذکر است که این عمل به صورت اختیاری انجام می شود و مراحل و مراتب مختلفی دارد تا انسان به تدریج کمال خود را به دست آورد.

4ـ انتخاب:

انسان با قدرت هایی که در خود می یابد (مثل: قدرت اختیار، تصمیم گیری، پردازش مطالب، تشخیص خوب و بد امور توسط عقل یا با کمک گرفتن از پیامبر صلی الله علیه و اله و وحی، مقدار علاقه و ارتباطی که با آن مسألۀ مورد نظر پیدا می کند) درمی یابد که می تواند در پاسخ به مهم ترین سؤال زندگی اش که در برخورد با این مطلب و مورد آیا این کار را انجام بدهد یا نه؟ می تواند با قدرت تمام یکی را انتخاب کند و مسئولیت انتخابش را هم به دوش بگیرد.

طرح مسأله:

انسان ذاتأ خواستار کمال و سعادت است، با توجه به رفتارها و عکس العمل ها درمی یابیم بشر در برخورد با محرک های بیرونی و درونی برای نشان دادن واکنش های مناسب دچار تنش های متعدد و بزرگی می شود زیرا انسان گاهی به دنبال ارضاء احساسات خود است که در این صورت انتخاب هایش نمادی از خودخواهی پیدا می کند، گاهی به دنبال مخفی کردن خود کم بینی های خود است که در این صورت انتخاب هایش نمادی از احترام بیش از حد به دیگران، حسادت، بعضی از انواع عصبیت ها و یا تحقیر دیگران می شود، بعضی اوقات انسان به دنبال به دست آوردن کمال اجتماعی است که عکس العمل هایش نشان دهندۀ هوشیاری، رفع کردن موانع، شناخت انسان هایی که با آن ها در ارتباط است می شود، و یا شاید انسانی را بتوان یافت که در پی به دست آوردن موفقیت های سیاسی و اقتصادی باشد و یا حتی این عکس العمل ها برای رسیدن به کمال انسانی باشد که برای صحیح اجرا شدن این رفتارها باید تمام مسائل مؤثر در کمال انسانی را مورد توجه قرار داد، آنها را شناخت، با زندگی اجتماعی و فردی خود تطبیق داد تا بتوان به مرور ادعا کرد کمال لایق انسانی خود را به دست آورده است.

اما این روند در بیشتر مواقع دچار خدشه می شود و شاهد هستیم که حقیقت انسان در فرهنگ لغت بسیاری از افراد ناشناخته مانده و در مسلخ نیازهای مادی، عاطفی و اجتماعی ذبح می شود که این بی مهابا کشتار کردن نتیجه ای جز ناامنی، احساس بدبختی، افسردگی و اضطراب نیست که باعث می شود از خود یا دیگران توقع بی جا و یا بی اندازه داشته باشد، انسانی که به دنبال کمال و چشیدن طعم خوش سعادت بود دیگر احساس خوشبختی نمی کند پس به حکم فطرت کمال طلبش به دنبال مقصر می گردد و شاید چون حب ذات دارد سخت بتواند خود را در این موقعیت نامطلوب مقصر بپندارد، و شاید سخت تر بتواند انتخاب هایش را زیر سؤال ببرد و این ناامنی و احساس عدم خوشبختی را نتیجۀ عکس العمل ها و رفتارهای خود تشخیص دهد،، شاید تا متوسل به خدا نشود و از امین وحی و دستوراتش کمک نگیرد هیچگاه نتواند به این بصیرت برسد که:

هر چه هست از قامت ناساز بی اندام ماست ور نه تشریف تو بر بالای کس کوتاه نیست

مسأله عمل انسان در علوم مختلف مورد بحث قرار گرفته است، علم اخلاق فقط بایدها و نبایدها را بیان می کند، خوب و بد را می گوید، علم فلسفه و کلام فقط موجودیت اختیار و انتخاب را در انسان ثابت می کند و نوع رابطه این اختیار را با علم خدا بیان می کند و جایگاه جبر را در زندگی انسان تعیین می نماید، علم فقه فقط حلال و حرام کارها را بیان می کند، علم تفسیر فقط آیات را پردازش می نماید،، روانشناسی فقط خصوصیات و حالات انسان را مورد کاوش قرار می دهد، جامعه شناسی جایگاه انسان و هر آنچه در زندگی اجتماعی از قوانین و سیاست ها مهم است مطرح می سازد، اما هیچ علمی نیست و یا در هیچ علمی وجود ندارد که همۀ این ها را در کنار هم و هماهنگ با فطرت انسانی و کمال جویی انسانی بحث کند و به انسان در یک برهه از تصمیم گیری اش توضیح دهد که چگونه تصمیمی درست است و این عملکرد او را در همۀ زمینه های زندگی اش یک قدم به جلو و یا یک قدم به عقب می برد مگر قرآن که انسان را در همۀ جنبه ها یکسان رشد می دهد.

در این مقاله قصد بر این است به بعضی از جنبه های اختیار و انتخاب توجه شود و چگونگی ایجاد یک انتخاب بیان گردد و نتیجۀ این انتخاب هم در به وجود آمدن کمال انسانی بیان گردد و به علت تأثیر پذیری این انتخاب از علوم مختلف مثل روانشناسی، تفسیر، عرفان، فلسفه و کلام، در طی مراحل بیان مطالب از این علوم هم کمک گرفته می شود تا بتوان به این سؤال مهم در زندگی پاسخ داد که تأثیر نوع اختیار و انتخاب در تصمیم گیری های انسان چقدر است؟

چرا انسان باید تصمیم بگیرد

وقتی خداوند انسان را معرفی می کند در سوره نحل آیه 78 می فرماید: «والله اخرجکم من بطون امهاتکم لا تعلمون شیئا …»

خدا شما را به دنیا آورد در حالیکه هیچ چیز نمی دانستید و انسان این مطلب را با تمام وجود درک می کند که نمی داند رشد می کند و می آموزد، بزرگ می شود، تغییر می کند، و باز انسان در طول دوران زندگی اش درک می کند همیشه وابسته نیست بالاخره در گذران زندگی اش از هر قیدی رها می شود و مسئولیت زندگی بر دوش خودش می شود و برای به دست آوردن این امتیاز با هر کسی که این شرایط را نپذیرد مقابله می کند پس انسان به طور فطری خود را اینگونه می شناسد که قدرت انتخاب دارد و می تواند تصمیم بگیرد و هر کاری را که دوست دارد انجام دهد، او خوب می داند که چه می خواهد، انسان خوب تشخیص می دهد که کدام یک از خواسته هایش درست و کدام یک غلط است «فالهمها فجورها و تقویها» 8،91 درون انسان همیشه سد بزرگی جلوی هر کس و هر چیزی که بخواهد مانع این انتخاب و تصمیم شخصی و فردی بشود ایجاد می کند چرا که این تنها سلاح، تنها وسیله برای ایجاد تغییر، تنها یاور برای رشد است زیرا انسان می خواهد که رشد کند، بفهمد رشد در چیست، نقص خود را دریابد، راه های کمال را بشناسد و برای به دست آوردن آن رشد و کمال تلاش کند و اولین قدم برای این رشد و ایجاد تغییر تصمیمی است که می گیرد، پس انسان چاره ای ندارد به غیر از این که تصمیم بگیرد تا در خلال تصمیم های صحیح و درستش بزرگ شود، رشد کند و از نقص به کمال برسد حال هر کمالی که برای خود انتخاب کرده است مادی یا معنوی، دنیایی یا آخرتی، احساسی یا عقلی، سیاسی یا اقتصادی، خانوادگی یا فردی، فرهنگی یا دینی، اخلاقی باشد یا تربیتی هیچ فرقی ندارد، انسان جنبه های مختلفی دارد و در تمام شئوناتش ناقص است و باید برنامه ریزی کند و با تصمیم های درستش مطابق بنیۀ خودش ناتوانی ها و نقص هایش را برطرف کند.

در یک کلمه می توان این طور نتیجه گرفت که انسان تصمیم می گیرد زیرا در خلا این تصمیم های اختیاری می تواند برای خود برنامه ریزی کند و نقص های خود را برطرف کند.

در چه زمینه هایی انسان تصمیم می گیرد

طبق تعریفی که قران از مراحل زندگی انسان کرده است «اعلمو انما الحیوة الدنیا لعب و لهو و زینة و تفاخر بینکم و تکاثر فی الموال و الاولاد…» 20،57 و آنچه در تفاسیر بیان شده است انسان 5 مرحلۀ زندگی دارد اول دوران کودکی که لعب است، دوم دوران نوجوانی که لهو است، سوم دوران جوانی که زینت است، چهارم دوران میانسالی که تفاخر است و پنجم دوران پیری که کثرت اندوزی است، قران خصوصیات ذاتی هر مرحله را بیان می کند و خصوصیت ذاتی بر طبق آنچه در منطق و فلسفه بیان شده آن است که هیچگاه از شئ گرفته نمی شود مثل اکسیژن داشتن آب که هیچگاه از آب گرفته نمی شود، انسان در مراحل مختلف زندگی اش خصوصیاتی دارد که باید به آنها توجه کند تا نیازهایش را درست تشخیص دهد و مراحل رشد هر مرحله را خوب بشناسد و برای کمال یابی در مرحله تصمیمات درستی بگیرد زیرا تصمیم هایی که مطابق ذاتی همان مرحله نباشد فاقد ارزش است و رشدی را به همراه نمی آورد.

تا این جا معلوم شد که انسان مراحل مختلفی را در طول زندگی اش تجربه می کند که در تمام این مراحل ناقص است و باید رشد کند و حال باید متذکر شد بر طبق آنچه در علم عرفان، اخلاق و معرفة النفس ثابت است، انسان 5 مرحلۀ ظاهر و به تعبیری 3 مرحلۀ باطن دارد.

5 مرحلۀ ظاهر که همان 5 حس بدن انسان است و مراحل باطنی در یک تعبیر کلی حس مشترک، عقل و سر است، البته خود حس مشترک را به دو قسمت خیال و واهمه تقسیم می کنند، در بیانی ساده تر قوای انسان تشکیل شده از بویایی، چشایی، بینایی، شنوایی، لامسه، خیال، احساسات، عقل و سر است که هر کدام از این مراحل یا قوای انسانی ذاتیاتی برای خود دارند که در طول مدت عمر انسان باید این قوا را رشد دهد.

در نهایت باید اینطور مطلب را بیان کرد که انسان موظف است هشت مرتبۀ وجودی خود را (که ناقص است و هیچ نمیداند) (در طول مدت عمرش) در تمام مراحل زندگی اش به کمال برساند، کمالی که لایق زندگی ابدی اش باشد زیرا در فلسفه و علم النفس ثابت شده است که انسان موجودی مجرد است و هر چه مجرد باشد نفاد و از بین رفتن در آن راه ندارد، زیرا این نفس مجرد انسانی که ناقص است یک زندگی ابدی دارد که ائمه علیهم السلام به ما آموخته اند دنیا همانند رحم است برای آخرت، یعنی انسان هر آنچه در زندگی پس از مرگ نیاز دارد می بایست در همین دنیا به دست آورد مگر نه این است که «الدنیا مزرعة الاخرة».

انسان باید در تمام شئونات زندگی اش تصمیم بگیرد تا از نقص به کمال لایق انسانی خود برسد و این کمال انسانی تمام شئونات زندگی را هم شامل می شود: اعم از شئونات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، فردی، اخلاقی، دینی، خانوادگی و ارتباطات مختلفی که با آن ها درگیر است.

نوع انتخاب و اختیار در تصمیم گیری های انسان چگونه تأثیر دارند

همانطور که بیان شد انسان دارای مراتب مختلفی است و برای انجام عمل لازم است حد اقل تحت تأثیر یکی از این مراتب تصمیم گیری کند در علم اخلاق و علم النفس بیان شده است که عمل انسان تحت تأثیر خیالات اوست و هر آنچه تخیل می کند بدن هم چون سربازی وفادار همان را مانند دستوری که از فرمانده رسیده باشد ظاهر می نماید و شاید بتوان گفت از اعمال افراد می توان نوع تخیلات آن ها را حدث زد و صورت های خیالی به واسطۀ تحریکاتی که در احساسات انسان رخ می دهد شکل می گیرند، پس خیلی طبیعی است که برای شناخت نحوۀ ایجاد عکس العمل ها به سراغ این قوه برویم و احساسات خود را پردازش کنیم.

برطبق نظرات علماء اخلاق قوۀ واهمه یا احساسات مرکز تحریک دوست داشتن ها و یا دوست نداشتن های ما هستند، جذب و دفع ها و خواستن و نخواستن های ما را کنترل می کنند، منتها لازم به ذکر است که این تحریکات دوست داشتن یا دوست نداشتن بر اساس یک سلسله ذاتیات ما ایجاد می شود که می توان به حب ذات، ارزشمند بودن انسان در نهاد خود، زیبایی شناسی، قانع نبودن به همین حدی که در آن به سر می برد، کنجکاوی، نیاز به پرستش، نیاز به احترام و محبت، آزادی، تمایل به ابراز وجود و خودنمایی و … به طور خلاصه هر تحریکی که بر اساس بدن، خیال و عقل انسان نباشد و این تحریکات هیچ گاه از بین نرود ذاتی احساسات است، و این ذاتی مدام انسان را تحریک می کند تا مطابق خواسته هایش تلاش کند و آن ها را به دست آورد و همیشه مراقب است که همۀ نیازهایش برطرف شود و چیزی برای رسیدن به مقاصدش مانع نشود، این خواسته ها و تحریکات به سه شکل در انسان بروز می کنند، یکی به شکل افراطی، یکی به شکل تفریطی و دیگری به شکل تعادلی.

برای توضیح مطلب باید گفت که تحریکات افراطی باعث از بین رفتن حد خود و یا دیگران است با زیاده خواهی و تفریط یعنی حد خود یا دیگران شکسته می شود و از بین می رود به شکل کم خواهی اما در تحریکات متعادل حقوق خود و دیگران ایفا می شود و خواسته ها کنترل می شود زیرا انسان متعادل تمام اعمال، رفتار و گفتارش بر مبنای عقل است، یعنی ملاکی کلی برای کارهایش دارد که هر کسی به جای این شخص قرار بگیرد فقط همین عمل درست باشد که در این مقطع و با این شرایط باید انجام گیرد، ولی وقتی به مواردی که انسان با آنها برخورد دارد دقت می کنیم درمی یابیم که خیلی از مسائل هست که با عقل محک نمی خورد و نمی توان خوب و بد آن را تشخیص داد مثل این که کدامیک از انواع پرستش درست و یا خوب است و کدام نوع بد و مزاحم انسان بودن انسان تا جایی که بعضی از انواع پرستش اصلآ انسان را در حد درندگان در می آورد و شأن انسانی بشر را از بین می برد.

برای انسان با دلیل عقل ثابت می شود که موجودی مجرد است و نیز متوجه می شود که ناقص است و باید کامل شود (حرکت برای کمال یابی ذاتی انسان است) و چون موجودی مجرد است نمی تواند محدود باشد و نمی تواند کمالی محدود داشته باشد پس انسان موجودی است که یک زندگی ابدی دارد و مطابق این زندگی ابدی کمالی بی نهایت دارد، حال این سؤال پیش می آید که نوع این کمال بی نهایت چگونه است؟ عقل این طرح و برنامه و چگونگی را بیان نمی کند ولی در این زمینه شرع توسط نبی علیه السلام توصیه ها، بیانات، رهنمودها و راهکارهای عملی دارد، در موردی دیگر انسان به توسط عقل درک می کند که این عالم خالقی دارد و به عنوان اصل و مبدأ وجودی با تمام موجودات این عالم ارتباط دارد، ارتباط خدا به عنوان خالق با موجودات چگونه است و ارتباط موجودات به خصوص انسان با خدا و این خالق به چه نحو است، این نوع ارتباط را عقل درک نمی کند و مرجعی که برای شناخت به انسان کمک می کند فقط شرع است، و یا موردی دیگر انسان به خاطر اجتماعی بودنش به ناچار با دیگران ارتباط برقرار می کند و نوع همین ارتباط و عکس العمل های انسان است که باعث رشدش می شود چه به طرف کمال و یا به طرف قهقرا، پس ارتباط برقرار کردن با دیگران خیلی مهم است و درست و صحیح انجام دادن آن خیلی در زندگی انسان نقش دارد، آیا راهی هست که ارتباط های ما خطا و یا اشتباه نداشته باشد و یا به حداقل برسد، در جواب باید بگوییم که بله هر جایی که عقل از دانستنش عاجز باشد شرع این نقص را کامل می کند و باز هم توسط نبی علیه السلام قوانین مورد نیاز را بیان می نماید.

انسان موجودی مختار است و این اختیار و انتخاب باید در زندگی اش نمایان شود و گفتیم که انسان در تمام مراحل زندگی اش از کودکی، نوجوانی، جوانی، میانسالی و پیری با قوایی که دارد انتخاب می کند، مثلآ جوان از بدنش استفاده می کند تا خود را رشد دهد، از خیالش استفاده می کند تا مسائل را تجزیه و تحلیل کند، از احساسش استفاده می کند تا ارتباطات عاطفی و اجتماعی خود را تنظیم کند، از عقلش استفاده می کند تا درست و غلط امور را دریابد و ابتدا و انتهاء همه چیز را به دست آورد و بتواند جایگاه خود را در زندگی دنیایی و ابدی اش و زندگی پس از مرگش تنظیم کند و از سرّش به عنوان قوایی که مستقیم با خدا ارتباط برقرار می کند استفاده می کند تا دردهایش را در این ارتباط تسکین بخشد، همۀ این ارتباط ها وقتی باعث رشد و کمال می شود که به افراط و تفریط نباشد بلکه مطابق عقل، شرع و در بستر عرف و آداب و رسوم ها و فرهنگ هایی باشد که عقل و شرع آن را تأیید می کند.

با کمی دقت می بینیم که اختیارات و انتخاب های ما چقدر می توانند تحت تأثیر عوامل مختلف مثل محیط، آرزو، خودکم بینی، حسادت، زیاده خواهی، تنوع طلبی، راحت طلبی و یا نیاز های مختلف و یا اعتقادهای درست و مثبت و یا منفی قرار بگیرد، و با کمی دقت در می یابیم که انتخاب های ما چقدر می توانند زندگی و آینده و یا حتی ابد ما را تحت تأثیر خود قرار دهند.

این انتخاب ما است که ما را به رشد می رساند و ما را از دریای علم لایزالی پر می کند و این انتخاب ما است که می تواند از ما موجودی سنگدل و بی رحم بسازد.

اگر انسان در مسیر زندگی خود با تفکر جلو رود و برای کارهایش دلیلی منطقی و فطری پیدا کند، با جرأت به این مطلب اعتراف می کند که تحریکات درونی ، احساسات و تخیلات در انتخاب عکس العمل ها بسیار مؤثر هستند و هر گاه زمام امور به دست احساسات و یا تخیلات سپرده شده است نتیجه ای جز حسرت، حرمان، نرسیدن به خواسته ها و پشیمانی به ارمغان نیاورده است.

و هرگاه لجام نفس و خواسته های احساسات کشیده شده و کنترل شده و بر مدار صحیح حرکت کرده است، اگر چه سخت بوده و ظاهری آشفته و ناراحت داشته است اما در باطن و اذعان نفس دریافته به آرامشی دست یافته که هیچ چیز بهای آن نمی شود.

باید در انتخاب های خود بدانیم که چه می خواهیم و برای خواستۀ خود چه مقدار حاضر هستیم بها بپردازیم، چقدر برای به دست آوردن این خواسته حاضریم زحمت بکشیم و چه چیزهایی را می توانیم و می خواهیم قربان کنیم، باید بدانیم آیا خواسته هایمان تأمین نیازهای دنیایی ما را به عهده دارد و یا با این تمایلات و خواسته ها رو به سوی زندگی ابدی خود کرده و نیازهای روح مجرد خود را پاسخ داده ایم! واقعآ از زندگی خود چه می خواهیم؟ این اصلی ترین و اساسی ترین سؤال در زندگی هر انسانی است تا با جواب دادن به این سؤال بتواند نوع خواسته های خود را جهت دهی کند و نوع انتخاب های خود را مشخص نماید و از پیش بداند چه نوع رویکردی با مسائل دارد و چه نتیجه ای از زندگی اش می گیرد.

نوع اختیار و انتخاب در تصمیم گیری ها چگونه کمال انسانی را به ارمغان می آورد

در فلسفه ثابت شده است که انسان به طور ذاتی موجودی مجرد است اما مجردی ناقص که باید کمال پیدا کند و این کمال اختیاری به دست می آید و برای به دست آوردن این کمال باید کاری انجام دهد و برای انجام دادن عمل و کار نیاز به بدن دارد، پس انسان موجودی دو بعدی می شود که در هر دو بعد ناقص است و باید نهایت کمال را در خود به طور اختیاری ایجاد کند، اما بعد مادی که بواسطۀ بدن و پنج حس موجود در آن با عالم طبیعت در ارتباط است و دیگر بعد مجرد که با قوای مشترک (خیال و احساس)، عقل و سرّ با عالم مجردات ارتباط برقرار می کند.

انسان به طور فطری خداجو است « …فطرت الله التی فطر الناس علیها…» روم30 و خدا را به عنوان موجودی ازلی و ابدی و بدون نقص می داند و (البته لازم به ذکر است که همۀ این ادعاها در فلسفه کاملآ استدلال شده و جای انکاری باقی نگذاشته است)، انسان همیشه احساس نقص می کند و همیشه به دنبال راهی است تا این نقص کشنده را از خود دور کند اما مشکلی که در میان است انسان را دچار تضادها و تناقض هایی در تصمیم هایش می کند که راه طولانی را باید طی کند تا این فشارهای ناشی از تناقض ها را برطرف کند.

در قسمت های قبلی نوع تصمیم گیری و چگونگی اثرگذاری نوع دیدگاه و انتخاب ها در تصمیم گیری توضیح داده شد، حال بیان می گردد که انسان در ابتدا درکی جز حواس پنجگانه ندارد و مدتی از عمر خود را برای برطرف کردن این نیازها طی می کند و متأسفانه هیچ کس نمی گوید زندگی فقط خوردن و خوابیدن نیست، زندگی فقط بدست آوردن مال و تنهایی مصرف کردن نیست، هیچ کس نمی گوید زندگی فقط فکر خود بودن و غافل از خدا بودن نیست!، عمر می گذرد در هوس ها، شهوت ها، غضب ها، افسوس ها و حرمان ها، بیچاره انسان عمر را می گذراند در مقایسه کردن ها و چشم و هم چشمی کردن ها، عمر را می گذراند در تنبلی ها! حضرت علی علیه السلام می فرماید: «من بر شما می ترسم بر دو چیز آرزوهای طولانی و پیروی کردن هوی و هوس».

نوجوانی در تنش ها و لجبازی ها و لهوها می گذرد، جوانی به زینت و سرخوشی و مستی خوشایند جوانی، غرور قدرت و تغییر سپری می شود، میانسالی با تفاخر و مقایسه های کشنده اش رنگ می بازد و گرد پیری با کوله باری از اندوه، با تمام کثرت اندوزی هایش به سراغ انسان می آید و تازه یادش می آید چقدر کم دارد، همان طور که قران می فرماید: «اعلموا انما الحیوة الدنیا لعب و لهو و زینة و تفاخر بینکم و تکاثر فی الاموال و الاولاد …» حدید 20 اما کم از چه نوع؟! باز هم دنیای گذرا!! عمری سپری شده است و این انسان بی نوا هنوز متوجه اصل مطلب نشده است! غافل از این که این همه عمری است که می گذرد زمانی طولانی در راه است و باید توشه اندوخت باید بدنی لایق شأن انسانی با اختیار و انتخاب خود تهیه کرد، باید زیبا شد، تمام نیازها را با تلاش، فکر، توسل و توجه به حقایق عالم به دست آورد، با این همه مشغولیات نمی شود، با این همه تنش نمی شود، حرکت کردن، رشد کردن که بدون آرامش امکان ندارد، و آرامش درّ یتیمی است که به هر کس ندهند زیرا قران می فرماید: «هو الذی انزل السکینة فی قلوب المؤمنین …» فتح4 و 18، پس راز حرکت به طرف کمال انسانی داشتن ایمان است کمال های مادی اعم از پول، قدرت، منصب، حسب و نسب، ریاست و حتی علم بدون ایمان هم بدست می آید، مولوی در مثنوی عبارت نغزی دارد:

این همه علم بنای آخر است که عماد بود گاو و اشتر است

پس باید تغییری در دیدگاه ها بوجود بیاید، باید جهان بینی ها عوض شود، باید نیم نگاهی هم به روح تشنۀ منتظر انداخت، روحی که گرسنه است و طالب کمال، روحی که دنبال اصل خود می گردد:

هر کسی کو دور ماند از اصل خویش باز جوید روزگار وصل خویش

روح انسان اصل خود را مشتاقانه می طلبد، اما برای بدست آوردن اصل فقط خواستن کافی نیست باید عملی انجام دهد، اما اینجا جنگی تمام عیار وجود دارد جنگی که به نام جهاد اکبر نامیده شده است، جنگی بین خواسته های احساسات به نحو افراط و یا تفریط، و عقل که پیامبر درونی است و همیشه به تعادل، به جا، به موقع و به اندازه رفتار کردن دلالت می کند.

برای جنگیدن تحلیل موقعیت می خواهد، استراتژی جنگی می خواهد، شناسایی دشمن می خواهد، آمادگی و تهیۀ ابزار می خواهد آن هم نه هر ابزاری بلکه ابزاری مطابق آمادگی و قدرت دشمن، و این جا کار از همۀ جنگ ها سخت تر است زیرا دشمن در این جنگ خودمان هستیم، دشمن در این جنگ خواسته های مهار نشدنی ما است، دشمن در این جنگ اکبر مقایسه کردن های ماست، دشمن تخیلاتی است خوشایند که زندگی حقیقی را با کارتن و فیلم های تخیلی و اشتباه می گیرد دشمن آن است که بنیه ها و نیاز های واقعی خود را نمی شناسیم و همانند کودکی دله هر چه دیگران دارند می خواهیم و طالب آن می شویم، دشمن خواسته های ضد و نقیضی است که خود هم از آن ها خبر نداریم، دشمن تکبری موذی است که در تمام افکار و اعمال ما رخنه کرده و از ما یک خودخواهی واقعی ساخته که در مقابل هیچ حرف حقی توان کرنش کردن را به ما نمی دهد.

آیا وقت آن نرسیده که نگاهی دوباره به خواسته های خود بیاندازیم؟!، عقل خود را قاضی کنیم تنگی زندگی، اضطراب های کشنده، غم های جانسوز را بچشیم که قرآن می فرماید: «و من اعرض عن ذکری فان له معیشة ضنکا …» طه 124 چه سرنوشت سختی برای انسان بی چاره که از روح و اصل خود غافل شده است و چه شادی سرمستانه ای برای شیطانی که دوری انسان را از کمال لایق خودش آرزو مند است، شیطانی که دشمن قسم خوردۀ انسان است قران می فرماید: «قال فبعزتک لاغوینهم اجمعین، الا عبادک منهم المخلصین» ص 82،83 .

پس هر گاه انسان در هر سنی که بود، نوجوان، جوان، میانسال و یا پیر فرقی نمی کند، فقط کافی است از این همه اضطراب، نا امنی، فشار، تنهایی، و نرسیدن به خواسته های نامعقول و ضد و نقیض که ثمره ای غیر از تکبر برای انسان نمی آورد (چرا که قرآن می فرماید: «… و ما الحیوة الدنیا الا متاع الغرور» حدید20) دست برداشت و خسته و بی پناه رو به سوی تنها مأمن کرد و در آغوش خدا آرام گرفت آن وقت آرامش و جذابیت چراغ راه می شود و تازه اول راه است که در این جنگ که جهاد اکبر است، خدا را، دستوراتش را، توسل به تنها پناه های عالم «معصومین علیهم السلام» را کمک بگیرد وخدا را، اصل و مبدأ و ریشۀ وجودی خود را انتخاب کند و تصمیماتش را به اندازۀ هر لحظه دقیق گرداند.

یعنی در هر لحظه از زندگی اش بداند در کدام مرحله از زندگی اش است، نیازهایش در آن مرحله چیست، راه رسیدن به این نیازها کدام است، راهی را که معمول است کدام است که با این راه مثل قبل بدن چاق تر می شود و اضطراب کامل تر و آرامش کمتر و کدام راه با روح مجردش سازگار است که در این هنگام باید موبه مو دستورات را از شرع مقدس بگیرد و نصب العین خود قرار دهد و مطابق آن عمل کند، که در این صورت سختی هست و انکار دنیاداران، اما چقدر شیرین است دیدن یار و شاهد وصل را در آغوش کشیدن که خدا در دعای ماه رجب می فرماید: «انا جلیس من جالسنی و ذاکر من ذکرنی».

در نتیجه باید گفت: انسان ضعف دارد با تمام وجود می کوشد تا این نقص ها را برطرف کند چون دو بعد دارد پس دو نوع نقص را تجربه می کند، نقص مادی، خیالی، احساسی و عقلی را باید با وسایل دنیایی، با تلاش و کوشش بدست آورد و اما نقص بعد مجرد و روحش را فقط از طریق پیاده کردن اعتدال در همۀ زمان های زندگی اش و در تمام برخوردهایش می تواند برطرف کند و طریق اعتدال چیزی نیست جز پیمودن راه عقل در جاهایی که عقل تشخیص می دهد و پیمودن راه شرع در جاهایی که عقل راه به جایی نمی برد.

لازم به ذکر است که عقل در حداقل سه جا صاحب نظر است: در تمام چیزهایی که به بدن و پنج حسش بستگی دارد، در تمام چیزهایی که به خیالش مربوط است و در تمام چیزهایی که به احساساتش تعلق دارد، عقل قانونی کلی می دهد که هر آنچه آرامش، شادابی، لذت، تعادل، اعتماد به نفس و تعقل را برای انسان به ارمغان می آورد درست است و هر آنچه که برای انسان اضطراب، غم، عدم لذت از کاری که انجام می دهد و یا خیالی که تجربه می کند و یا احساسی که با تمام وجود آن را می چشد، عدم تعادل و عدم اعتماد به نفس و عدم تفکر و عصبیت را برای انسان به ارمغان می آورد بد است و شیطنت و باید از آن پرهیز کرد.

اما عقل حد اقل در سه جا هیچ نظری ندارد و هیچ ایده ای برای برطرف کردن مشکلات نمی تواند ارائه دهد: عقل درک می کند که انسان موجودی مجرد است و می فهمد که ناقص است اما راهی برای از بین بردن این نقص و به کمال رسیدن ابدی ندارد، که در این جا شرع باید به کمک عقل بیاید و قانون بدهد، دیگر عقل مبدأ وجودی را درک می کند اما ارتباط انسان با خدا چگونه باید باشد عقل راه حلی را ارائه نمی دهد و این جا هم شرع باید به کمک عقل بیاید، و دیگر انسان می خواهد در ارتباطات اجتماعی با دیگران بهترین رفتار را داشته باشد که در عین این که بهترین ارتباط را دارد کمال انسانیش هم متحقق شود و به علت ندانستن درون افراد نمی توان بهترین رفتار را انتخاب کرد و این جا هم عقل نیاز به شرع دارد.

و این چنین است که شرع در بهترین قانون موجود سه حکم فقهی و اخلاقی و اعتقادی را برای تأمین رشد بعد مجرد انسان توصیه کرده است و نیز برای تأمین بهترین رفتار با دیگران سفارش فرموده و راهی برای شناخت خدا و راه رسیدن به او را بیان نموده است و برای تحریک شدن در این مسیر چهارده نور را به عالم انسانی هدیه نموده است، سر و جان به فدای آن عزیزان.

السلام علیک یا صاحب الزمان به شما متوسل می شوم و از شما یاری می جویم.

فهرست منابع:

بدایة، محمد حسین طباطبایی، قم، موسسه نشر اسلامی، 1417 ه.ق

معراج السعادة، احمد بن محمد مهدی نراقی، قم، انتشارات هجرت، 1386

شواهد الربوبیة، محمد ابراهیم صدرالدین شیرازی، مشهد، دانشگاه مشهد، 1360

شرح اشارات، حسین بن عبدالله ابن سینا، شرح خواجه نصیرالدین طوسی و قطب الدین رازی، قم، مطبوعات دینی، 1383

تفسیر المیزان، محمد حسین طباطبایی، قم، انتشارات اسلامی، مترجم: سید محمد باقر موسوی همدانی، بی تا، تفسیر شریف لاهیجی

میزان الحکمة، محمد محمدی ری شهری، قم، دارالحدیث، 1377

معرفت النفس، تسنیم عبدالله جوادی آملی، قم، اسرا 1378

رازهایی درباره مردان که هر زنی باید بداند، باربارا دی آنجلس، تهران، معیار علم، 1389، مترجم: فاطمه محمدنیا

وحدت از دیدگاه عارف و حکیم، حسن حسن زاده آملی، قم، تشیع، 1379

معادشناسی، محمد حسین حسینی تهرانی، مشهد، انتشارات حکمت، 1360

هستی و علل آن، احمد بهشتی، قم، بوستان کتاب، 1383

هزار کلمه، حسن حسن زاده آملی، قم، مرکز انتشارات حوزه علمیه قم، 1374

فلسفه امامت و خاتمیت، مریم پوررضایی، بوستان کتاب، 1390

مفاتیح الحیوة، جوادی آملی، مرکز چاپ اسراء، 1392

منشور عقاید امامیه، جعفر سبحانی، موسسه امام صادق، 1389

فیض و فاعلیت وجودی از فلوطین تا صدرالمتألهین، سعید رحیمیان، بوستان کتاب، چاپ اول، 1381

آداب تعلیم و تعلم در اسلام، سید محمد باقر حجتی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، خرداد 1359

فلسفه اختلاق و مبانی رفتار، منوچهر صانعی دره بیدی، انتشارات سروش، 1377

اخلاق و تربیت اسلامی، محمد تقی رهبر و محمد حسین رحیمیان، انتشارات سمت، 1377

همیشه بهار اخلاق و سبک زندگی اسلامی، احمد حسین شریف، دفتر نشر معارف 1391

زندگانی پیشوایان ما ائمه دوازده گانه (ع)، عادل ادیب، مترجم: اسدالله حشری، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1365

اخلاق معاشرت، جواد محدثی، بوستان کتاب، 1389

برابری و تساوی حقوق زن و مرد از ديدگاه کنوانسيون رفع هر گونه تبعيض عليه زنان و اسلام

مليحه اسمعيلی

چکيده:

برابری و تساوی حقوق زن و مرد از جمله واژگانی است که بین کنوانسیون و اسلام به صورت مشترک به کار

گرفته است اما با وجود این اشتراک لفظی نباید از وجود تفاوت های مبنایی که ریشه در جهان بینی متفاوت دو دیدگاه دارد غفلت ورزید که در غیر این صورت مستلزم فدا شدن باورهای اصیل اسلام و ارزش های اصیل انسانی خواهد شد. از این رو برای دوری از این غفلت غیر قابل جبران بررسی این تعارضات ضروری به نظر می رسد برداشت غالب از نگاه کنوانسیون این است که اگر چه تفاوت های جنسیتی زن و مرد قابل انکار نیست ولی این تفاوت ها نباید منجر به تفاوت و تمایز در حقوق و قوانین شود. در حالی که در وضع قوانین و تکالیف اسلامی این تفاوت ها لحاظ شده است و آن را عین عدالت می داند. این مقاله می کوشد با رویکردی تحلیلی به واکاوی این موضوع از دیدگاه کنوانسیون و اسلام با حفظ وحدت مذاهب فقهی بپردازد.

واژگان کلیدی:برابری، تساوی حقوق زن و مرد، عدالت، تبعیض، کنوانسیون، اسلام

اهمیت امر به معروف و نهی از منکر و بررسی علل تاثیر ناپذیری آن در مخاطب

فاطمه قربانی[1]

چکیده:

امر به معروف و نهی از منکر از آموزه های بنیادین دین اسلام، دارای چنان اهمیت و جایگاهی است که اگر در جامعه ای اسلامی اجرا نشود و افراد در قبال آن احساس مسئولیت نکنند مرگ آن جامعه حتمی خواهد بود. این اثر که از نگرانی نگارنده نسبت به کمرنگ شدن اجرای این فریضه الهی در جامعه نشات گرفته ابتدا به تعریف و بیان جایگاه خطیر امر به معروف و نهی از منکر در دین اسلام می پردازد و سپس سعی در تبیین علل و عوامل به نتیجه بودن آن در جامعه امروز و ارائه راه حل برای آن دارد.

تأثیر معنویات بر سلامت جسم

فاطمه ظاهری دزفولی

چکیده:

بزرگ‏ترین هدف از آفرینش انسان رسیدن او به اوج کمال است. با توجه به آیه 56 سوره ذاریات «ما خلقتُ الجن و الانس إلا لیعبدون؛ و من جن و انس را نیافریدم مگر برای اینکه عبادت کنند»، تنها راه برای رسیدن به کمال عبادت است. عبادت یعنی وابستگی صرف که منجر به رهروی و اطاعت می‏گردد.

اگر دقیق‏تر بنگریم متوجه می‏شویم، معنویات که نقطه مقابل مادیات است و به عالم غیب و باطن مربوط می‏شود، همان عبادت است. ولی نه؛ بسیار دیده‏ایم که انسان‏ها عبادت را برای امور مادی و ظاهری مثلا رسیدن به بهشت می‏خواهند. ولی معنویات درجه‏ای بالاتر از عبادت است و منظور، عبادتی است که منیت در آن وجود نداشته باشد. پس می‏توان نتیجه گرفت که، معنویات باعث رسیدن انسان به کمال و رشد می‏شود و به تبع روح و جسم انسان نیز با تأثیرپذیری از آن به کمال می‏رسند.

با توجه به آنچه گفته شد، در این مقاله برآنیم تا به بررسی یک یک مصادیق معنویات و تأثیر آن بر سلامت جسم بپردازیم.

کلید واژه‌ها:سلامت- جسم- معنویات

تبیین جایگاه زن در اسلام و روایات و نگاهی به حدیث جهادالمرأة حسن التبعل

مریم علیپور[2]

چکیده:

جامعه ی انسانی با رفتار و منش یکایک افراد جامعه شکل می گیرد و این رفتارها در خانواده ساخته می شود. یک انسان از ابتدای تولد تا زمانی که بتواند پا به عرصه ی اجتماع بگذارد در خانواده پرورش می یابد و شخصیتش در آن شکل می گیرد. بنابراین، شخصیتش رابطه ی مستقیم با خانواده دارد. حال اگر این خانواده از ثبات و آرامش برخوردار باشد، فردی که به جامعه تحویل داده می شود نیز فرد باثباتی خواهد بود.

اساس خانواده با زن و شوهر شکل می گیرد و این همسران هستند که با چگونگیِ برقراریِ رابطه با یکدیگر می توانند آرامش را برای خودشان و سایر افراد خانواده فراهم کنند.

اکنون می خواهیم جایگاه زن را - به طور ویژه - مورد بررسی قرار دهیم. در این راستا به آیات و روایات مراجعه کرده و با نگاهی به روایت : ” اَلجَهادُ المِرأَةِ حُسنَ التَّبَعُّل” به این مهم می پردازیم.

باشد که خداوند یار ی گرِمان باشد.

کلید واژه:زن، تَبَعُّل، مادر، زوج، جهاد

اهمیت زبان و ادبیات فارسی از منظر مقام معظم رهبری

زینب ظاهری عبده وند[3]

چکیده:

زبان فارسی به سبب نامحدود بودن دایره ی لغات و گستردگی اش می تواند علوم بشری را به زبان ساده به همگان ارائه دهد که مقام معظم رهبری در این باره فرموده اند:زبان فارسی اینقدر ظرفیت وگنجایش دارد که دقیق ترین و ظریف ترین علوم و دانش ها می توانند با این زبان بیان شوند.ما زبان پر ظرفیتی داریم.

از دیدگاه مقام معظم رهبری زبان فارسی یک زبان زنده،شیرین و برخوردار از خصوصیات برجسته زبان شناسی است که هیچ محدودیتی ندارد و تمامی مفاهیم

مهم را می توان با آن بیان کرد. ایشان معتقدند:زبان فارسی به لحاظ دایره گسترده لغات و جنبه واژگانی و قدرت ترکیبی آن زبان نیرومندی است.

از میان ابزارهای زبان فارسی رهبر معظم به شعر توجه خاصی دارند و از نظر ایشان شعر یک ابزار بسیار شگفت برای ارائه فرهنگ خود به دیگر کشورهاست.

مقام معظم رهبری فرموده اند:(نمی شود باور کرد که نفوذ زبان فارسی به خاطر قدرت سیاسی کشور فارسی زبان است بلکه علت نفوذ چیز دیگری است ؛یک مقدار در ذات خود این زبان است یعنی ترکیب،شیوایی ویژه و آهنگی که این زبان دارد).زبان فارسی را می توان یک منبع معتبر برای علاقه مندان به علوم ادبی،حکمی و اخلاقی دانست چرا که این زبان و معارف الهی رابطه محکم و دیرینه ای با هم دارند.

رهبر عزیز فرموده اند: زبان فارسی زبان دوم اسلام است.

کلید واژه: مقام معظم رهبری. ادبیات. زبان فارسی. شعر. هنر

[1]فاطمه قربانی، طلبه سطح 2 مدرسه حضرت ولی عصر(عج)

[2]مریم علیپور، طلبه سطح 2 مدرسه حضرت ولی عصر(عج)

[3]زینب ظاهری عبده وند، طلبه سطح 2 مدرسه حضرت ولی عصر (عج)

چکیده مقالات طلاب ورودی 1390 مدرسه علمیه ولی عصر (عج) به توفیق الهی ، از بهمن ماه 1389 كه واحد پژوهش مدرسه علميه حضرت ولی عصر(عج) به طور رسمي وارد عرصه تلاش شد. ثمره اين همايش ها ارائه مقالاتي از طرف طلاب بود كه يا در كلاس روش تحقيق به عنوان كار درسي، یا به صورت مستقل تدوين شده بود.

طلاب ورودی
1390

مختصری از شرح وترجمه الهدایة فی النحو
آزیتا سامانی
چکیده
هنگام مطالعه نحو مقدماتی به زبان عربی و مواجه شدن طلّاب با مشکل درک مفاهیم عربی تصمیم گرفته شد که در سال جاری ، برای مطالعه ی کتاب الهدایه فی النحو شرح و ترجمه ای مختصر در قالب برنامه ی پاورپوینت تهیه شود تا مفاهیم نحو به صورت کاربردی ملکه ذهن طلاب گردد .
امید است به حول قوه الهی در پایان دوره آموزشی ، این شرح به صورت کامل تر تکمیل شود تا برای طلّاب به عنوان یک برنامه و ابزار آموزشی و کاربردی محسوب گردد.

تبیین جایگاه زن در اسلام باتکیه برحدیث جهاد المراه حسن التبعل
مریم علی پور
چکیده
جامعه ی انسانی با رفتار و منش یکایک افراد جامعه شکل می گیرد و این رفتارها د ر خانواده ساخته می شود . یک انسان از ابتدای تولد تازمانی که بتواند پا به عرصه ی اجتماع بگذارد در خانواده پرورش می یابد و شخصستش در آن شکل می گیرد . بنابر این ،شخصیتش در آن شکل می گیرد . بنابر این ، شخصیتش رابطه ی مستقیم با خانواده دارد . حال اگر این خانواده از ثبات و آرامش بر خوردار باشد ، فردی که به جامعه تحویل داده می شود نیز فرد با ثباتی خواهد بود .
دراینجا جایگاه زن به طور ویزه مورد بررسی قرار داده می شود . در این راستا به آیات و روایات مراجعه کرده و با نگاهی به روایت «الجهاد المراه حسن التبعل » به این مهم پرداخته می شود.

کلیدواژه : زن ، تبعل ، مادر، زوج ، جهاد
شرح حدیث‏ من عرف نفسه فقد عرف ربه
نرگس سرچهره
چکیده
از آن جا که انسان دائم در حرکت و سیر و سلوک است و حرکت او گاهی به سوی بالا و به اصطلاح سیر صعودی و گاهی به سوی پایین و سیر نزولی است،اگر زمام امور یک انسان در دست عقل و شرع باشد ،قهراً سیرش صعودی خواهد بود و اگر تابع هوا و هوس باشد یعنی زمام امرش به دست نفس و هواهای نفسانی باشد سیرش نزولی و منتهی به اَسفل السافلین خواهد بود.در این مقاله سعی شده که راه های پیروزی بر نفس و هواهای نفسانی نشان داده شود تا انسان ها در مبارزه با نفس آسان تر و روشن تر وارد معرکه شوندمعرفت نفس، به حکم حدیث شریف مَنْ عَرَفَ نفسَه فقد عَرَفَ ربَّهُ رهنمون معرفت رب است از این رو بعضی از عالمان و عارفان به تبیین حِکَمی و عرفانی آن پرداخته‏اند.برخی آنرا از قبیل «تعلیق به محال» دانسته‏اند و بعضی به طرق گوناگون در صدد توجیه و تبیین کیفیت معرفت رب از راه معرفت نفس برآمده‏اند.
کلیدواژه: نفس، عرف، سلوک،سیرنزول وصعود
زبان در گفتار معصومین علیهم السلام
ملیحه گنجی دوست
چکیده
«… ایاکم و تهزیع الاخلاق و تصریفها، و اجعلوا اللسان واحداً، ولیخزن الرجل لسانه، فانّ هذا اللسان جموحٌ بصاحبه. و الله ما أری عبداً یتقی تقوی تنفعه حتی یخزنَ لسانهُ …»زبان یک آلت گفتاری است که باید در حفظ آن بکوشیم زیرا اگر نسبت به آن مراقبت نداشته باشیم جرمش زیاد می شود و جبران خطایش سخت است .همچنین باید سخنان انبیاء عظام و ائمه معصومین را در نظر بگیریم و شیوه برخورد آنان و بیان آنان و سخنانشان را الگوی خویش قرار دهیم و تمیرین کنیم تا سخنانمان مانند آنان باشد و به احادیث وسخنانی که در مورد بیهوده گویی و سکوت گفته اند گوش دهیم و تمرین کنیم تا به احادیث شان عمل کنیم

کلید واژ ه : بیهوده گویی ، خاموشی ، آفات .

تقابل ذهن و قلب در دینداری
محدثه خداپرست
چکیده
موضوع این پژوهش رودرویی ذهن و قلب در دینداری است. این پژوهش شامل سه فصل و یک مقدمه ویک نتیجه گیری می باشد؛ دراین پژوهش ابتدا به معنای لغوی و اصطلاحی عقل و قلب از دیدگاه قرآن،احادیث، وشرع مقدس اسلام پرداخته شده، و سپس به تقابل و رابطه ی بین عقل و قلب در دینداری ، از نگاه قرآن و نهج البلاغه پرداخته شده است.
دیدگاه دین پیرامون عقل و قلب یک رابطه ی کاملا بهم مرتبط و وابسته ای میباشد؛ به طوری که در تمام عوامل مکمل یکدیگر میباشند. عقل از دو نوع عقل عملی و عقل نظری تشکیل شده است عقل نظری نیرویی است که با آن هست هاو نیست ها و باید هاونباید ها درک می شود که همان نیروی درک خیر ازشر میباشد

کلیدواژه: ذهن ، قلب، دینداری.
ولايت تكوينى زمينه اى براى ولايت تشريعى
آزاده جاویدی آل سعد
چکیده
ولايت تكوينى از امور باطنى و قدرتهاى نفسانى است كه يك انسان كامل هرچند كامل نسبى ، مى تواند آن را دارا باشد، به گونهاى كه اراده اش بر جهان هستى حاكم شود و چنين سلطه و قدرتى ، البته داراى مراتبى است كه تابع مراتب قرب به سوى خداى جهان است ، و از طريق قرب معنوى كه با تهذيب نفس و آشنا شدن به آخرين هدف قرب يعنى ذات اقدس احديّت ممكن است به دست بيايد و انسان را از مرحله عبوديّت تا ربوبيّت سير تكاملى دهد؛ يعنى انسان در اثر بندگى خدا، بتواند، خداگونه در اين جهان تصرّف نمايد كه در حديث چنين آمده كه : (اَلْعُبوديّةُ جُوهَرٌ كُنْهُهَا الرُّبوُبيَّة )بندگى خدا وپيمودن صراط قرب به حق ، گوهرى است كه باطن آن ربوبيّت ، يعنى قدرت وتوانايى الهى است.
کلید واژه: ولایت تشریعی، ولایت تکوینی، تهذیب نفس
اهمیت امر به معروف و نهی از منکر و بررسی علل تاثیر ناپذیری آن در مخاطب
فاطمه قربانی
چکیده
امر به معروف و نهی از منکر از آموزه های بنیادین دین اسلام، دارای چنان اهمیت و جایگاهی است که اگر در جامعه ای اسلامی اجرا نشود و افراد در قبال آن احساس مسئولیت نکنند مرگ آن جامعه حتمی خواهد بود. این اثر که از نگرانی نگارنده نسبت به کمرنگ شدن اجرای این فریضه الهی در جامعه نشات گرفته ابتدا به تعریف و بیان جایگاه خطیر امر به معروف و نهی از منکر در دین اسلام می پردازد و سپس سعی در تبیین علل و عوامل بی نتیجه بودن آن در جامعه امروز و ارائه راه حل برای آن دارد.

کلیدواژه : امر به معروف ، نهی از منکر، مخاطب، تاثیر

منتظر مصلح«ويژگي ها و وظايف فردي منتظران در عصر غيبت»
مریم زنگنه
چكيده
حضرت مهدي (عليه السلام) در روز جمعه پانزدهم ماه شعبان سال 255 هـ .ق متولد شدند. حضرت در سن 5 سالگي پدر خود حضرت امام حسن عسگري (عليه السلام) را از دست دادند. مدتي را در غيبت صغري به سر مي بردند و توسط نواب اربعه با مردم ارتباط داشتند. پس از فوت آخرين نائب او، ايشان به غيبت كبري رفتند و در غيبت طولاني به سر مي برند.از جمله وظايف فردي منتظران و وي‍ژگي هاي فردي يك منتظر مصلح اطاعت نكردن از معصيت كاران است، دومين وظيفه اطاعت از خدا و رسول او است همانطور كه در قرآن كريم آمده است: اطاعت از خدا و رسول و ائمه اطهار موجب نجات است. سومين وظيفه نگهداري و راه هاي نگهداري از دين است. چهارمين وظيفه انتظار فرج و پنجمين وظيفه همراهي زباني و جسمي با مردم است. يك منتظر واقعي نبايد از قرآن جدا شود و بايد به معرفي امام زمان بپردازد.
كليد واژه: انتظار فرج، منتظر ، اخلاص ، خودسازي ،تقوا ،مراقبت،تولي و تبرّي
تاثیر گناه در سیر وسلوک
مرضیه صادقی نسب
چکیده
انسان باید برای رسیدن به اخلاق نیکو باید با رذائل اخلاقی آشنا شود و اگر آن رذائل را در وجودخود یافت آنها را دفع کند و اگر به آن رذائل اخلاقی مبتلا نبود باید بکوشد که به آنها مبتلا نشود و انسان باید نفسش را از رذائل اخلاقی تخلیه کند و آن را به زیورهای فضایل اخلاقی آراسته کند. سالکی که برای تهذیب نفس قدم بر می دارد،شیطان حق را برای او باطل، و باطل را حق جلوه می دهد و می کوشد که در مراحل مختلف سلوک به گونه ای او را بفریبد و اگر موفق نشد در مراحل بعدی به کمین می نشیند.یکی از موانع سیر، پندار گرایی وگمان باطل است،چنانکه از مهمترین علل واسباب طهارت روح وصعود آن به سوی حق،معرفت صحیح است.

کلید واژه: تهذیب، نفس، سیر و سلوک ،گناه
ضرورت تکامل انسان وراهکارهای آن
فهیمه شفاعتی
چکیده
این مقاله، عهده‏دار بحث تکامل عرفانی انسان بر محور آموزه‏های قرآنی و مدار معارف اسلامی است. حرکت تکاملی انسان از «خود»؛ یعنی خود فطری و ملکوتی، رحمانی و فطری انسان آغاز می‏شود و با خدا یا دیدار الهی پایان می‏یابد. لازمه چنین حرکت استکمالی جوهری، فقرشناسی وجودی، بیداری و بینایی، درک و درد خدا داشتن، شریعت محوری، مجاهده مستمر با خواهشهای نفسانی و مراقبت کامل، حب الهی، بندگی خالصانه خدا، نوسازی معنوی مداوم، بازشناسی و بازیابی همیشگی، هدفشناسی و هدفداری است.

کلیدواژه:کرامت، بالندگی، عزّت، سعادت، انسان، اسباب کرامت، خداباوری.
نقش مردم درحکومت اسلامی
اعظم مقدومی
چکیده
مردم در مقام مشروعیت‌بخشی به ولایت فقیه در مقام ثبوت سهم ندارند؛ زیرا حاکمیت مطلق از آن خداوند است و فقط ولایت شخصی مشروعیت دارد که خداوند او را برای این مقام منصوب کرده باشد، اما منصوب الهی زمانی می‌تواند اعمال ولایت کند که دارای مقبولیت و پذیرش مردمی باشد. در غیر این صورت چون اعمال ولایت او بر مردم از روی اکراه است، ممکن نخواهد بود. مردم نیز اگرچه تکویناً مختارند که حاکمیت و حکومت خود را انتخاب کنند، تشریعاً به پذیرش حاکمیت الهی و ولی مأذون از سوی خداوند موظف‌اند و در صورت سرباز زدن از پذیرش حاکمیت ولی یادشده، معصیت کرده‌اند.

کلیدواژه: مشروعیت، ولایت فقیه، تشریع.

اثبات ولی فقیه از نظر عقل و نقل
مریم شریفی
چکیده
در عصر کنونی ای که ما در آنیم روزانه موضوعات مختلفی مورد بحث وگفتگو جامعه می شود حال برخی علمی برخی غیر علمی ، مذهبی و غیر مذهبی، هنری و غیر هنری و…اما با موضوعی کار داریم که دشمنان قسم خورده مان بر آن اند که اهمیت و جایگاه این مسئله را با ایجاد شبهات مختلف کمرنگ کنند و اگر هم بتوانند آن را از صفحه روزگار محوسازد چرا که زمانی که در مغرب زمین اندیشه ی جدایی از سیاست دین رواج داشت و دینتوانایی ‍پاسخگویی به مشکلات اجتماع را نداشت و این عدم توان از سوی سیاست مداران بهشدت ترویج یافته بود و همه ، هم این قضایا را پذیرفته بودند.

کلیدواژه : عقل ، نقل، ولایت فقیه.

چکیده مقالات طلاب ورودی 1389 مدرسه علمیه ولی عصر (عج) به توفیق الهی ، از بهمن ماه 1389 كه واحد پژوهش مدرسه علميه حضرت ولی عصر(عج) به طور رسمي وارد عرصه تلاش شد. ثمره اين همايش ها ارائه مقالاتي از طرف طلاب بود كه يا در كلاس روش تحقيق به عنوان كار درسي، یا به صورت مستقل تدوين شده بود.
طلاب ورودی
1389

کبر و آثار مترتب بر آن
الهه موسوی مقدم
چکیده
کبراعتماد بر خود بر تر بینی است که از توهم کمال خویش ونقص دیگران پدید می اید اثاری که از این خصلت درونی در افعال و رفتار بروز می کند،تکبر نام دارد،و اسباب فراوانی دارد که همه به عجب برمی گردند.تکبر علاوه بر کبر از اسبابی چون حسد،کینه و ریا نیز ناشی می شود.کبر دارای درجاتی است که بالاترین و بدترین آن کبر بر خداست.درمان عملی کبر بر این است که انسان فروتنی پیشه کند و درمان عملی آن به شناخت قدر و قیمت کمالاتی است که انسان به آنها کبر می ورزد.در صورتی که کمالاتی چون علم،عمل،اصل ونصب،جمال،قدرت،ثروت وفراوانی یاران و دوستان در میزان عقل ارزیابی شود،انسان در می یابد که جایی برای کبر نیست.

کلید واژه:کبر،عجب،فروتنی
بررسی شبهات مربوط به زناندر روایات
الهه موسوی مقدم
چکیده
در ایام نزول قرآن حرمت زن محفوظ نبوده است لذا قرآن بیش از حد توقع و انتظار در مسئله حرمت زن تکیه و در تمام شئون برای او سهمی قائل شده است و تصریح به برابری او با مرد در مقام انسانیت نموده است. خلقت زوجه از نفس واحده خود به تنهایی بر حفظ حرمت زن در قبال اشتباهات درد ناک و تصورات سخیفی که در مورد او واقع شده اکتفا می کند و همچنین او را از اینکه منبع رجس و نجاست و اصل شر و بلا دانسته اند نگاه می دارد زیرا زن از همان نفس واحده نشات گرفته است.و روایات شبهه دار با توجه به این آیات پاسخ داده می شود.و باید یادآور شد که در نقد احادیث می بایست عرف و شرایط زمانی و مکانی را در نظر گرفت زیرا در برخی موارد این روایات برگرفته از سنتهای مرسوم آن روزگار بوده است وریشه درشریعت ندارد لذا بر صلاحیت استدلال به این نصوص باید توقف کرد تا با کتاب خدا که معیار سنجش است مخالف نباشد.
کلید واژه:زن ، شبهه ، روایات، نقائص
روش های عملی امر به معروف و نهی از منکردر آیات و روایات
طوبی حاج محمدیان
چکیده
امر به معروف و نهی از منکر،نوعی ضابطه انضباط اجتماعی است؛یعنی محدود کردن تمایلات اشخاص در برابر مصالح جامعه وفردمی باشد و ضامن اجرای واجبات و نهی از منکر است.امر به معروف و نهی از منکر جزء اولین وظایف انبیاء در قرآن و نشانه بهترین بودن برای امت ذکر شده است.امر به معروف و نهی از منکر خود شرایطی دارد؛آنکه امر کننده به معروف و نهی کننده از منکر علم داشته باشد به اینکه آن عمل واجب یا حرام است پس در صورتی که علم به وجوب یا حرمت آن ندارد امر و نهی کردن از او واجب نیست. همچنین احتمال اثر بدهد .وآنکه باعث ضرر و مفسده یا بر خود یا دیگر مسلمانان نشود. آنکه تارک واجب یا فاعل حرام آثار پشیمانی و توبه در او ظاهر نشده و از جمله اموری که در این مقام لازم است رعایت شود آن است که علم به صدور گناه پیدا کرده باشد
کلید واژه : امربه معروف ، نهی از منکر، آیات ،انضباط اجتماعی.
موت در آیات وروایات
طوبی حاج محمدیان
چکیده
مرگ، از نظر قرآن امرى وجودى است; يك انتقال و عبور از جهانى به جهان ديگر است و لذا در بسيارى از آيات قرآن، از «مرگ» تعبير به «توفى» شده كه به معناى بازگرفتن و دريافت روح به وسيله فرشتگان است.خداوند ایجاد کننده مرگ و حیات است که در آیه 2 سوره ملک میفرماید: (الَّذِى خَلَقَ الْمَوْتَ وَ الْحَيَوة);كسى كه مرگ و زندگى را خلق كرد.وفات و توفى به معناى گرفتن تمامى يك چيز توسط خداوند و از دست دادن و اتلاف وقت و زمان به كار رفته است.موت در معانى گوناگونى در قرآن آمده است:در مقابل قوه ناميه موجود در انسان، حيوانات و نباتات؛ از بين رفتن قوه احساس؛ از بين رفتن قوه عاقله (جهل)؛ براى تشبيه هر امرى كه زندگى را تيره كند (موت مجازی )؛به معنای خواب; در مقابل حيات و از بين رفتن قوه حيوانى و جدايى روح از بدن.
کلید واژه:موت،فوت،مرگ،آیات و روایات.
نقش تربیت والدین،قبل از تولد فرزند
طوبی حاج محمدیان
چکیده
تربیت در لغت دارای معانی زیادی است که یکی از آنها پرورش دادن است.و در اصطلاح به معنای پرورش دادن استعدادهای نهفته انسان،وتمرین و ممارست وی که موجب به فعلیت رسیدن این استعدادها می شود.تربیت فرزند دارای دو مرحله است: مرحله قبل از تولد و مرحله بعد از تولدمرحله قبل از تولد:توجه داشتن به انتخاب همسر مناسب،رعایت کردن اصولی که ائمه در دوران قبل از تولدو حتی انعقاد نطفه تأکید داشته اند؛مانند پرهیز از لقمه حرام.و در دوران بارداری توجه کردن به نکاتی مثل تغذیه مناسب،پیشگیری از ابتلا به بیماریهای عفونی و تب دار،داروها،لباس و کفش مناسب،نرمشهای روزانه. مرحله بعد از تولد:وقتی مادر دوره بارداری خوبی را سپری کرده باشد،زایمان خوبی را هم در پی دارد.و در اهمیت دوران شیر دهی همین بس که هیچ شیری پربرکت تر از شیر مادر نیست.
کلید واژه :تربیت،فرزند،بارداری،تولد
رزق در آیات وروایات
شهربانو نیکوکار
چکیده
رزق یکی ازموضوعاتی است که همواره ذهن انسان رابه خویش مشغول داشته وازآنجائیکه یکی ازمباحث اعتقادی محسوب می شودمی توانددرجهت گیری فردبه سوی خداوندموثرباشد.عنوان این تحقیق مفهوم ،اقسام،مصادیق ومنابع رزق وهمچنین ویژگیهای رزق بهشتی ازدیدگاه قرآن است می باشد.رزق به معنای عطاوبخششی دائمی اطلاق می شود.برای رزق وجوهاتی ذکرشده ازجمله نبوت وباران.رزق به سه قسم تقسیم می شودرزق کریم ،معلوم،حسن مشیت روزی رسانی الهی ازروی حکمت وعدل الهی است وتلاش انسان هم موثرمی باشدکه ازآن جمله ویژگیهایی برای رزق بهشتی ذکرشده باارزش ترازمقام نعمتهای دنیایی وجاودانگی وپایان ناپذیری وبهره مندی تمام وقت بهشتیان ازروزیهای بهشت است ومنابع رزق هم آسمان وزمین می باشد.
کلیده واژه : رزق، روزی، رزاق، مشیت
ارتداد
شهربانو نیکوکار
چكيده
ارتداد با عنوان برگشتن از اسلام است و در اين مقاله بعد از تعريف لغوي و اصطلاحي اين واژه و همچنين آشنايي با تاريخچه آن سعي شده از اهميت و جايگاه اين بحث سخن گفته شود و علاوه بر اين از جايگاه آن در فقه اسلامي و ساير مذاهب همچون يهوديت و مسيحيت سخن به ميان آمده و آيا اينكه اين حكم در زمان فعلي اجرا ميشود يا نه . و همچنین مطرح شده که همه ی مذاهب فقهی اسلامی مواردی را برای تحقق ارتداد شرط می داند ، وبرخی از شرایط تحقق ارتداد مورد قبول بعضی از مذاهب فقهی نیست . اشاره شده که برخی از فقهای اماممیه ، توبه مرتد فطری را نمی پذیرند و گروه زیادی از انان همانند اهل تسنن توبه مرتد فطری را می پذیرند .درباره مرتدکیفرهایی همچون محرومیت از ارث ، زندان ابد ، تقسیم اموال ، اعدام و…. بیان شده است .
كليد واژه : ارتداد ، مرتد فطري ، مرتد ملي ، احكام تطبيقي ارتداد
محبت وبغض از نظر خداوند
معصومه مغانلو
چکیده
در پاسخ به این سوال که چطور انسان گناه کار وبا رذایل اخلاقی را می توان اصلاح کرد ،در قرآن کریم جستجو کردیم آیاتی راجب به محبت پیدا کردیم که شرط دوستی با خداوند راتبعیت الزامی دانست در آیات دیگری دوستی با دوستان خدادرآیات دیگری علاوه بر دوستی با دوستان خدا ، دشمنی بادشمنان خداملاک ایمان آورده شده بود علاوه براین آیات روایات متعددی از جانب ائمه معصومین راجب به حبّ و بغض آمده است .طبق آیات قرآن کریم وهمچنین روایاتی که از ائمه معصومین صلوات الله به ما رسیده انسانی که به دنبال سعادت دنیوی واخروی است بهترین راهی که برای پاک کردن جان وروح به او معرفی شده ،محبّت به خداوند ودوستان خداوند است واین محبّت دست بندگان رامیگیرد با همه کمکهایی که از این محبّت بدست می آورد به سرمنزل مقصود می رسد وهدف خداوند از خلقت انسان که (خلیفة الله) روی زمین می باشد ،محقق می شود.
کلیدواژه : حب ، بغض، قرآن
جهاد
سمیه محمدی
چکیده
جهادیعنی کوشش کردن،جهادسه نوع می باشدجهاددفاعی که این نوع جهاد برای دفع تجاوزانجام می پذیرد.جهادابتدایی که گاهی تجاوزدرسرزمینی خارج ازمرزهای یک کشوراسلامی واقع می شود؛ مانند تجاوز متجاوزان به مردم فلسطین ، بوسنی ، عراق وافغانستان وجهادبانفس بدترین دشمن سعادت ورستگاری آدمی ،نفس خودبین وهوس مداراوست قبل ازمبارزه ی بادشمن بیرون ،بایددرسایه تهذیب نفس دشمن درون رارام کنیم. جهاداکبرمقدم برجهاداصغراست ،گرچه جهاداصغر،مقدمه جهاداکبراست،زیراهمان نسبتی که بین تعلیم وتزکیه است، بین جهاداصغرواکبرهم برقراراست. لزوم مبارزه،بهره مندی ازنصرت خداوامدادهای غیبی ویاشکست وحرمان ازامدادهای غیبی هیچ یک مخصوص جهاداکبرنیست ،بلکه شامل هردوجهاداست.
کلیدواژه : جهاد، جنگ ،حیات، طیبه
انسان
سمیه محمدی
چکیده
انسان داراى نيروى عقل و فكر است كه با آن حقايق وجود مى شناسد و پيشرفتهاى مادى و معنوى تحصيل مى كند.انسان موجودى آزاد و مختار، مسير و هدف خود را انتخاب كند و به سوى آن حركت نمايد.و هنگامى كه خداوند به فرشتگان گفت كه من بشر را از گل مى آفرينم ، پس ‍ آنگاه كه او را به خلقت كامل بياراستم و از روح خود در او دميدم به او سجده كنيد و بعد مادى انسان منشاء طبيعت و تمايلات حيوانى اوست و بعد الهى او منشاء فطرت تمايلات فوق حيوانى اوست. انسان موجودی است مرکب ازجسم وروح ،که پس ازمرگ،جسم اومتلاشی می شودولی روح اوبه حیات خودادامه می دهد،ومرگ انسان به معنای فنای اونیست .ازاین جهت تابرپایی قیامت ، درعالم برزخ زندگی خواهدداشت.
کلیدواژه: انسان ،قرآن ،زندگی
درباره زندگی سید محمد کاظم طباطبایی یزدی(ره)
عاطفه مجیدی
چکیده
وی یکی از بزرگ ترین علما و مراجع جهان تشیع در قرن چهاردهم هجری است که پس از میرزای بزرگ و آخوند خراسانی تدریس در حوزه نجف اشرف و همچنین زعامت و مرجعیت جهان تشیع به او منتهی گردید. علامه یزدی در جوانی از یزد عازم اصفهان شد و مدتها نزد شیخ محمد باقر اصفهانی و علامه خوانساری و دیگر اعلام با دقت و عمیقانه تحصیل می نمود و از آنها اجازه اجتهاد دریافت داشت. او سپس عازم نجف شد و چند سالی از محضر درس میرزای بزرگ بهره مند شد و پس از فوت میرزا و آخوند خراسانی کرسی درس خارج او شهرت یافت. مدرس تبریزی در ریحانه الادب می نویسد: «آن جناب عالمی متقی، عادل محقق و مدقق، جامع تمام علوم دینیه در اصول و فروع، سید علمای امت و حامل لوای شریعت، از مفاخر شیعه بوده است. وی از علمایی می باشد که مخالف مشروطه بوده اند».
کلید واژه : محمد کاظم طباطبایی یزدی ، سید ، صاحب عروه
رجعت در آیات و روایات
عاطفه مجیدی
چکیده
رجعت به معنی بازگشت است ودرفرهنگ دینی عبارت است ازبازگشت اولیاء وحجت های الهی وگروهی ازمومنان خالص وکفاربه دنیا.. فلسفه رجعت درروایات ، روئیت عزت وشوکت مومنان وذلت وخواری ستمکاران وکافران بیان شده است.اصل اعتقاد به رجعت باتوجه به دلائل قرآنی وروائی آن ، جزءعقاید مسلم مذهب شیعه می باشد.درروایات ازرجعت،به عنوان “ایام الله” یادشده و اعتقادبه آن ازنشانه های شیعیان اهل بیت علیهم السلام شمرده شده است.طبق روایات ، اولین کسی که ازامامان معصوم علیهم السلام دردنیارجعت می کندامام حسین علیه السلام است که سالها حکومت خواهند نمود.

کلید واژه : رجعت ، مومنان ، کفار ،آیات

رتق و فتق
فاطمه کریمی
چکیده
آنچه در زندگی انسانها از اهمیت بسزایی بر خوردار است، پی بردن به حقیقت اشیا و فهم صحیح نسبت به موجودات است، و نیز معرفت پیدا کردن به کلام الهی در پرتو شناخت عمیق و دقیق موجودات پیرامون انسانها است. از جمله چیزهایی که ما را در رسیدن به این مقصود کمک می کند شناخت اوضاع فلکی است. که با بررسی دقیق آن، بطون بسیاری از آیات و روایات، خود را به ما نشان خواهد داد و اسرارشان بر ما مکشوف خواهد شد.و آن اینکه اولا در عالم دوره هایی بواسطه انطباق وانفتاح معدل النهار و منطقه البروج اتفاق افتاده و بشر امروزی در حال گذراندن یک دوره از هزاران دوره ای است که بر پیشینیان گذشته، است.

کلیدواژه: رتق و فتق؛ دحوالارض؛ ادوار و اکوار؛ تولد و توالد

تبیین مبانی فقهی و قانونی جبران ضرر و زیان
مریم عرفان پور
چکیده
همانطور که در مبانی و مواد قانونی توجه ویژه ای به جبران خسارات وارده از جانب افراد شده و در صورتی که فرد در نتیجه انجام یک فعل زیانبار و نامشروع موجب ورود خسارت به دیگری گردد مکلف به جبران خسارت اعم از مادی و معنوی می باشند ، در فقه مقدس اسلامی نیز مستفاد از قواعدی همچون اتلاف ، تسبیب و لاضرر به این نتیجه می رسیم که هیچ ضرر جبران نشده ای در اسلام وجود ندارد و افراد مکلف به جبران خسارات وارده به دیگران می باشند که البته این جبران خسارت استثتاهایی هم دارد که از آن جمله آن قاعده احسان است که بر اساس آن شایسته نیست که شخصی را که در نتیجه احسان و نیت خیر به دیگران ضرر وارد می کند ، مکلف به جبران خسارت کرد . در پایان پیشنهاد می شود با تبیین مبانی فقهی و قانونی و آگاه سازی و اطلاع رسانی هر چه بیشتر ، زمینه برای استفاده هر چه صحیح تر و کم ضررتر از فضای مجازی فراهم گردد.
کلیدواژه: ضررو زیان، قانون، خسارت، قاعده احسان
تربیت ولایی
فاطمه نصراللهی
چکیده
یکی از بزرگترین موانع موجود در تربیت دینی ، نا آشنایی متولیان تربیتی ، با مبانی اصیل دینی ، و ارائه آن به صورت «کما هوحقه» است.مهم ترین مسئله ، امر ولایت است ؛ حقیقت و اساس دین و طریق جریان آن ولایت می باشد ، اما هنوز این مسئله به منزله اصلی ترین مبنا در دین در میان نخبگان علمی و تربیتی ، به ظهور نیافته است .بنابر این پرداختن به هرگونه تربیت دینی و الهی ف جز با شناخت حقیقت ولایت امکان پذیر نیست!بر این اساس ، در این مقاله ابتدا مفاهیم تربیت از دیدگاه های مختلف مطرح ، و مباحث ولایت، تربیت ولایی و مبانی اصولی این نوع تربیت ، ارائه و آن گاه آثار این تربیت در زندگی انسان تبیین می شود . روش مورد استفاده در انجام این پژوهش ؛ از سخنان خطیب ارجمند آقای پناهیان وهم چنین مقاله منتشر شده در موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره) استفاده شده است.
کلیدواژه: تربیت ، تربیت دینی ، ولایت ، تربیت ولایی.

چکیده مقالات طلاب ورودی 1388 مدرسه علمیه ولی عصر (عج) به توفیق الهی ، از بهمن ماه 1389 كه واحد پژوهش مدرسه علميه حضرت ولی عصر(عج) به طور رسمي وارد عرصه تلاش شد. ثمره اين همايش ها ارائه مقالاتي از طرف طلاب بود كه يا در كلاس روش تحقيق به عنوان كار درسي، یا به صورت مستقل تدوين شده بود.
طلاب ورودی
1388

اثبات عقلی ونقلی ولایت فقیه
ثریا اروجی
چکیده
برای اثبات ولایت فقیه نیاز به بیان دلایلی است که به مهمترین آنها در این مقاله اشاره شده که از نظر دلایل عقلی و نقلی ولایت فقیه را اثبات می کنیم و اشاراتی به این داریم که چرا یک جامعه نیاز به ولی و سرپرست دارد تا بتواند یک جامعه ای دور از هرج و مرج داشته باشند.

کلید واژه ها : ولایت ، ولی ، عقل ،ادله

خصوصیات یک حاکم دینی اسلامی
مژگان سادات علی آقایی
چکیده
حکومت و ولایت بنا به نظر اسلام مخصوص خدای متعال است و خداوند حاکمیت الهی را در بندگان برگزیده خود منسجم فرموده و همان ولایت الهی در ولایت ائمه(ع) مجسم شد و در دوران غیبت کبری هم به حسب حکم قطعی عقل و هم بر حسب ادله‌ی اسلامی، این ولایت مخصوص است به انسان دین‌شناس، عادل، بصیر به اوضاع زمان یعنی فقیه و در این که امروز شایسته‌ترین افراد برای حکومت فقیه جامع‌الشرایط است علی‌الاصول بین فِرَق اسلامی هیچ‌گو نه اختلافی نیست و همه قبول دارند که در هر شرایطی وقتی که ولی منصوب از قِبَل خدا نیست، وجود ندارد، آن کسی از همه شایسته‌تر است که به معیارهای اسلامی نزدیکتر باشد یعنی فقیه، جامع‌الشرایط، عادل، عالم و مخالف با هوای نفس یعنی همان چیزی که ما در قانون اساسی جمهوری‌اسلامی به عنوان ولایت فقیه شناختیم.
کلید واژه:علم واجتهاد،عدالت وتقوا،درایت ، تدبیر.
چیستی انسان
مژگان سادات علی آقایی
چکیده
خداوند بزرگ خاکی از قسمتهای گوناگون زمین از قسمتهای سخت و نرم و شور و شیرین و گردآور آب برآن افزود تا گلی خالص شد و با افزودن رطوبت چسبناک گردید که از آن اندامیخشکاندن ادامه داد تا زمان معین تا اندام انسان کامل گردید . آنگاه از روح خود درآن دمید تا بصورت انسانی زنده درآمد به انسان اعضا و جوارح بخشید تا در خدمت او باشد قدرت تشخیص به او داد تا حق و باطل رابشناسد و مزاج های گوناگون سردی و گرمی و… قرار داد سپس به فرشتگان فرمود که به او سجده کنید و همه سجده کردن بجز شیطان که غرور و خود بینی او را گرفت شقاوت و بدی براو غلبه کرد و به آفرینش خود که از آتش بود افتخار کرد و آفرینش انسان راپست شمرد.خداوند واجب الوجود است و دارای کمال مطلق و هیچ نقصی بر او متصور نمیشود درحقیقت آفرینش مخلوقات از وجود و سخاوت خداوند است.
کلیدواژه: انسان، خلقت، روح، گل
خلاصه ای از دروس مبادی
مژگان سادات علی آقایی
چکیده
نظر به اینکه مقاله فوق در رابطه با بخشی از مبادی العربیه می باشد و این کتاب به صورت عربی می باشد و استفاده از آن در مواقع ضروری برای طلابی که تسلط کافی به متن عربی ندارند سخت می باشد ، و هم مطالب ارائه شده در کتاب بالا است ، تلاش شد تا خلاصه ای از مطالب مورد نیاز در این کتاب را به صورت متن فارسی در اختیار طلاب عزیز قرار داده شود . باشد که مورد عنایت حضرت حق قرار گیرد .

شیطان
نرگس علی محمدی
چکیده
شیطان جزء اجنه بوده است و از آتش آفریده شده است و خداوند شیطان را از اول شیطان نیا فرید بلکه او موجودی از موجودات و مخلوقی از مخلوقات خداوند بوده است و به علت عبادات طولانی به درگاه خداوند همنشین و هم مرتبه با فرشتگان بود ولی بعد از نا فرمانی از دستور خداوند بر سجده بر انسان از صف فرشتگان طرد شد و ملعون تمامی موجودات گشت. نام شیطان از ابتدا شیطان نبود بلکه قبل از طرد شدن از درگاه الهی حرث (یا حارث) بوده ووقتی همنشین فرشتگان بوده است آن را عزازیل می نامیدند.شیطان دارای ذریه و اولادیست که برای گمراه کردن فرزند آدم از آنها کمک می گیرد و هر کدام از آنها کاری انجام می دهند مثل زوال،قفندر، رها، متکون،مذهب و ولهان. اینها از یاران شیطانند و آنها نیز هر کدام به خاطر کاری که می کنند این نامهای خاص را گرفته اند مثلا” زوال کارش دخالت در آمیزش و نکاح حرام است.
کلیدواژه: شیطان ، اجنه، آتش، رجیم، خلقت.
آسیب شناسی کتاب های هدیه های آسمانی
زینب رضایی
چکیده
اجتماعی شدن کودکان در مدارس از طریق دوستان،همبازیها،کلاس درس،معلم وسایر افراد در مدرسه صورت می گیرد.به این جهت بایدابتدا توجه خاص به کتابهای درس دینی داشت.اما رفتارهای دانش آموختگان نشانگر این است که بخش عمده ای از اهداف ، تحقق پیدا نکرده است. اهداف و سوالات تحقیق حاضر به شرح ذیل است:
-در متن و تصاویر کتاب دینی توجه به مبانی اخلاقی به چه میزان است؟
-در متن و تصاویر کتاب درسی موردنظرتوجه به هنجارهای اجتماعی به چه میزان است؟در متن و تصاویر کتب درسی دینی مورد توجه به مقوله علمی و آموزشی مفاهیم دینی تاچه میزان است؟

کلید واژه :آموزش، پرورش، تعلیم و تربیت،هدیه های آسمانی
گزارشی مجمل پیرامون فراما سونری درجهان
محبوبه نائب کبیر
چکیده
این گزارش در مورد بررسی سازمان فراما سونری و سیطره همه جانبه آن بر جهان است . و ضروری است پیش از آغاز بحث ،اشاره ای هر چند اندک به ریشه این واژه شود.
واژه فراماسون مرکب از واژه : ماسون به معنی بنّا وفری به معنی آزاد است که واژه مرکب فراماسون به معنی بنّای آزاد را تشکیل داده اند. فراما سونری تشکیلاتی منظم و جهانی است که برارکان دولت ها واکثر وجوه زندگی سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی جوامع سلطه یافته و بسیار آزادانه عمل می کند. در ادامه به ویژگی های این سازمان و سیطره آن برخی کشورها اشاره خواهیم کرد.

چکیده: فراماسون، بنا، جهانی.

برزخ
زهرا سادات ناجی
چکیده
آینده انسان، یکی از دغدغه های بشر است. با این که بسیاری از مردم فاقد قدرت پیش بینی و پیش گویی آینده کوتاه خود هستند، آینده پس از مرگ، هراس انگیزتر می نماید. این ناشناخته ماندن آینده، آدمی را چنان به هراس می افکند که به هر چیزی برای شناخت آن چنگ می زند.
البته هراس ازآینده از جهت تیرگی و تاریکی آن نیست، بلکه از آن جهت هراس انگیز است که اطلاعات و دانش کمی از آن دارد. در حقیقت ابهام آینده است که هراس دارد.انسان ها در طول تاریخ کوشیده اند تا به هر شکلی شده از آینده خود به ویژه آینده پس از مرگ اطلاعاتی به دست آورند. با توجه به مستند نبودن نقل قول ها در این زمینه، استناد به آیات و روایات تنها راه شناخت جهان پس از مرگ می باشد.
کلیدواژه : برزخ، آیات وروایات،عالم مثال،عالم ملکوت.
از دجال های دیجیتالی تا منبرهای مجازی
فاطمه ابوالحسنی
چکیده
تبليغ در لغت به معني رسانيدن است. و در اصطلاح رساندن پيام به ديگري از طريق برقراري ارتباط بمنظور ايجاد دگرگوني در بينش و رفتار او و بر سه عنصر اصلي پيام دهنده، پيام گيرنده و محتواي پيام مبتني است. و از آنجا که وظیفه هر مسلمان مخصوصا طلاب تبلیغ دین است، باید با توجه به شرایط زمان و مکان و توجه به شرایط، ابزار و محتوا انجام گیرد. یکی از ابزار های به روز بشر برای تبادل اطلاعات اینترنت میباشد که به سال 1389 و در ایران به سال 1371 باز میگردد.
سایت ها و وبلاگ ها نشریه های اینترنتی هستند که افراد با توجه به سلایق و روحیات به نشر و توضیع متون خود و یا دیگر منابع میپردازند که علاوه بر سهولت و ارزانی در ساخت آن میتوان به فواید دیگری چون آزادی عمل و عقیده، لینک،نظرات،آرشیو،جستجو و… اشاره کرد.
کلید واژه: اینترنت، طلاب، تبلیغ
غدیر معیار اطاعت
فاطمه ابوالحسنی
چکیده
هدف اصلى در اين نوشتار, غدير از دیدگاه اهل سنت است ، بيشتر مطالب اين تحقيق , از كتب معتبر اهل سنت است محلنقل هرحديث يا واقعه در كتابهاى مورد استناد, با ذكر مجلد هر صفحه تعيين , و دركتابنامه مشخصات هر كتاب از قبيل مؤلف , مترجم , ناشر, و تاريخ و محل نشر آمده است.
در مـواردى انـدك كه كتب اهل سنت از ذكر مطلبى غفلت كرده اند, به كتب معتبرشيعه مراجعه شده و آنها نيز همانندكتب اهل سنت به طور دقيق معرفى شدند در مواردى كهدر ذيل يك حديث بـه ذكـر يـك يـا چـنـد آدرس بـسنده شده , به اين معنا نيست كه آنحديث در مراجع ديگر يافت نمى شود, بلكه تنگى مجال باعث شده است كه به همينمقداراكتفا كنيم

کلید وا ژه : غدیر، اهل سنت ، امامت، امام علی علیه السلام
بررسی جایگاه فقهی و حقوقی کار خانگی زن
محدثه فتوحی
چکیده
خانواده نخستین کلبه هستی وشکوه آفریدگاری است .زن محوروتشکیل دهنده دولت عشق وصمیمیت ومهروراًفت درخانواده است .منزلت زن،منزلت خانواده است . زن باایمان وباتقوا،مدینه فاضله می سازد .زن ومرددرترازوی خلقت هردوبه یک اندازه مسئول وسازنده اند،کاستی ونقصان یکی دلیل بررجحان وبرتری دیگری نیست.

کلیدواژه : زن،فقه اسلامی،کارخانگی

تقابل زهد با خرید قسطی (لیزینگ)
محدثه فتوحی
چکیده
انتخاب اين نام امسال از سوی مقام معظم رهبری بسيار مدبرانه بود وبرای تحقق اهداف و دستاوردهای پيش روی اين جهاد مقدس ضروری است که ترويج فرهنگ صرفه جويی و قناعت، استفاده بهينه از منابع و گسترش فرهنگ كار و تلاش نهادینه شود. در این رابطه فرهنگی امروزه در ایران اسلامی باب شده است خرید قسطی است که می توان از آن به عنوان عامل رکود خانواده نام برد.
برای پی بردن به ارتباط لیزینگ و زهد و قناعت، به تعریف زهد و قناعت، ارزش و فوائد آن دو ازنظر حضرت علی(علیه السلام)، راه دستیابی به قناعت، پیام هایی در مورد قناعت و روایاتی در این باره پرداخته شده است.

کلید واژه: لیزینگ(خرید قسطی)، زهد، قناعت

طنز
سکینه بیدار
چکیده
در طنز هدف اصلی انتقاد است ؛انتقادی آمیخته به شوخی و ریشخند؛ گاهی مسائل به صورت عکس بیان می شود ، مثلا رذائل اخلاقی ، ستایش شده و فضائل اخلاقی مذموم قلمداد می شود.درواقع طنز فریادی که از نارسایی ها و ناهنجاری های جامعه دارد را پند گونه ابراز نمی کند بلکه در قالب های مزاح و شوخی به خورد مخالف می دهد.
نوشتار حاضر علاوه بر آشنایی مختصر با زیر شاخه های طنز ، اهمیت زیادی برای رعایت حریم طنز قائل است و آشنایی با آیات و روایات را برای رعایت خطوط قرمز الزامی می داند .

کلید واژه : طنز،هزل،هجو، فکاهه، لطیفه،مطایبه، طنزپرداز
اثبات عقلی و نقلی ولایت فقیه
سکینه بیدار
چکیده
انسان معتقد و مسلمان بعد از کسب رتبه ایمان و طی کردن اطاعت خدا و رسول و اولی امر در می یابد که به فرمان امامت پس از نبوت اصول دینش را جامعه عمل می پوشاند چه بسا از توحید و نبوت به امامت رسیده و وقتی امام دستوری می دهد در زمان غیبت افرادی با ویژگی های مذکور حاکمیت شما را بر عهده دارند وظیفه او همچنان اطاعت است فقیه جامع الشرایط توانایی اداره حکومتی را دارد که قریب به حکومت معصوم علیه السلام است و این امر مصلحت جامعه اسلامی را تامین می کند و واگذاری ولایت فقیه از جانب مردم مردود است

کلید واژه : حکومت ایده آل ، امنا الرسول ، خصانت ، عوائد ، توقیع شریف

جهاني شدن يا حكومت جهاني امام مهدي (عج)
مرجان ده آبادی
چکیده
عبارت معروف مارشال مك لوهان»،پرفسورمركزمطالعات رسانه هاي تورنتوومطرح كننده «دهكده جهاني»درسال 1964 پايه گذاري شد.دردنياي الکترونيک حوادث،اشياوموجودات دريکديگرفرومي روند،بايکديگررابطه پيدامي کنند،جدايي هاازبين مي رود،تمايزات فراموش ميگردد،شباهت هاخودنمايي مي کندوبدين ترتيب محيط جديدبوجودمي آيد. محيطي که مي توان آن رايک” دهکده جهاني ” نام گذاري کرد. وضعيت ونماي کلي جهان نیز، نشانگر اين است که خطر جنگ، فقر، نابرابري، پرخاشگري، سود جويي، ظلم وفساد وانحراف فراگير، به شدّت آن را تهديد مي کند وواحدهاي مستقل سياسي وبازيگران اصلي عرصه بين الملل، هر يک اقدامات خطر آفرين وبحران زا از خود بروز مي دهند. اين اضطراب والتهاب ونياز انسان ها به صلح وامنيت - به خصوص در جوامع اسلامي - زيربناي تشکيل حکومت جهاني اسلام، به رهبري مهدي موعود (عجل الله فرجه) است.
کلیدواژه: دهکده جهانی، مارشال مک لوهان، حکومت جهانی امام مهدی (عج)
ولايت فقيه
مرجان ده آبادي
چکیده
نظريه ولايت فقيه را حضرت امام خميني (ره) تببين نموده است و ” اكنون كه دوران غيبت امام (ع) پيش آمده و بناست احكام حكومتى اسلام باقى بماند و استمرار پيدا كند و هرج و مرج روا نيست، تشكيل حكومت لازم مى‏آيد. ولايت فقيه‏ دائره وجودي اين حكومت را بخوبي بيان مي كندزيرا اگر فرد لايقى كه داراى اين دو خصلت علم به قانون و عدالت باشد به پا خاست و تشكيل حكومت داد، همان ولايتى را كه حضرت رسول اكرم (ص) در امر اداره جامعه داشت دارا مى‏باشد؛ و بر همه مردم لازم است كه از او اطاعت كنند. پس ولايت فقيه‏ از امور اعتبارى عقلايى است و واقعيتى جز جعل ندارد؛ مثل اين است كه امام (ع) كسى را براى حضانت ، حكومت، يا منصبى از مناصب، تعيين كند. در اين موارد معقول نيست كه رسول اكرم (ص) و امام با فقيه فرق داشته باشد.
كليدواژه: ولايت فقيه، ولايت تكويني، ولايت تشريعي
اثبات ولایت فقیه از دیدگاه عقل و نقل
زینب نصور
چکیده
در جوامع کنونی حتی اجتماعات کوچک هیچ جامعه ای را نمی توان یافت که بی نیاز از رهبر یا مدیرباشند مگر جوامعی که قائل به هرج و مرج طلبی یا همان آنارشیسم هستند .بنابراین نیاز هرجامعه سبب میشود تا شخصی به عنوان حاکم از سوی همگان پذیرفته شود که میتواند از اهل کفر یا ایمان باشد.اما از آنجایی که شخص حاکم باید دارای تدبیرو دید اجتماعی سیاسی باشد و بتواند حکومت را براساس مصلحت اداره نماید و بدور از خطا و اشتباه باشد تنها یک شخص معصوم می تواند حاکمیت را برعهده داشته باشد اما در نبود وی باید شخصی عهده دار این امورباشد که بیشترین نزدیکی را به معصوم علیه السلام دارد ودر علوم دینی و اجتماعی و سیاسی قابلیت های ویژه را داشته باشد تا بتواند جامعه را در مسیرهای مختلف هدایت نماید و این شخص کسی جز ولی فقیه جامع الشرایط نمی تواند باشد.
کلید واژه: ولی فقیه، سیاست، اثبات،عقل، نقل
پژوهشی پیرامون غیـبـت
الهام خیام
چکیده
در این مقاله که شامل مسائلی درباره ی غیبت است به عنوان و اهداف آن می پردازد دراینجا غیبت را از جهت لغوی و اصطلاحی تقسیم بندی کردیم تا بیشتر با معانی آن آشنا شویم .غیبت مفهومی دینی ، اخلاقی وفقهی دارد که ازنظرعلما بخصوص حضرت امام ( ره) بیان شد .حکم غیبت ومقام وجایگاه غیبت دراحادیث مشخص است. غیبت ازبزرگترین گناهان است که مقایسه با زنا بدترین حالت گناه است چون هم حق الله است هم حق الناس است که باید دو طرف را راضی کند غیبت کردن مانند خوردن گوشت برادر مرده است. پس شنیدن غیبت هم به این حالت صورت می گیرید . غیبت فقط گفتاری نیست، بلکه ممکن است نوشتاری یا کرداری یا با اشاره باشد.به طور کلی هرحالت که باعث می شود فرد پشت کسی صحبت کند آنجا غیبت صورت می گیرید .
کلیدواژه : غیبت، اشدمن الزنا، گناه
الگوی آموزش دین در خانواده
مریم سادات روحبخش
چکیده
خانواده به عنوان رکن اصلی جوامع بشری والبته سرنوشت سازترین آنها همواره مورد توجه جامعه شناسان ومربیان امور تربیتی بوده است.این اجتماع کوچک قطع نظر از کارکرد روانی اش که کانونی آرامش زااست؛بستر ومکانی است که برای رفع نیازمندی های حیاتی وعاطفی انسان بناشده است.پرداختن به این بنای مقدس وبنیادین وحمایت وهدایت آن به جایگاه واقعی ومتعالی اش همواره سبب اصلاح خانواده بزرگ انسانی وغفلت از آن موجب دور شدن از حیات حقیقی وسقوط به ورطه هلاکت وضلالت بوده است. مقاله حاضر با تعریف خانواده و مورد بررسی قرار دادن تاریخچه ی آن و مشخص کردن جایگاه خانواده در اسلام و معرفی خانواده های برتر در قرآن و ویژگی های آنها ،و به چکونگی تربیت دینی فرزندان پرداخته است. و در پایان هم چند نکته را به عنوان نتیجه گیری بیان کرده است.
کلید واژه :خانواده ، دین ، تربیت ، اسلام ، قرآن
وظايف اختصاصي زن
زهرا نیتی
چکیده
منظور از اطاعت شوهر ايناست كه آن سري از دستوراتي را كه اسلام بر آن تأكيد كرده است. مثل : امور حقوقي،خانوادگي و اخلاقي.حال اگر خواسته مرد بر خلاف دستورات اسلام چه از لحاظ حقوقي،خانوادگي و اخلاقي باشد، زن مجبور به اطاعت از شوهر نمي باشد.به طور كلي، كار در منزل و اداره آن از وظايف زنمحسوب نمي شود، ولي از سنتهاي اسلامي است، كه زن آن را برعهده بگيرد. به نحوي كهپيامبر(صلی الله عليه و آله)، وظايف خانه را برعهده حضرت فاطمه (سلام الله عليها) وكارهاي بيرون منزل را برعهده حضرت علي (عليه السلام)قرار دارندپيامبر(صلیالله عليه و آله)در اين باره مي فرمايند : حق مرد بر زن اينست كه زن چراغ خانه راروشن كند، به تهيه غذا و آشپزي بپردازد، هنگام ورود شوهر از او استقبال كند، به اوخوش آمد بگويد .
کلیدواژه: زن، اطاعت، وظایف،
آشنایی با شیطان پرستی
الهه متین فر
چکیده
شیطان پرستی یکی از اعتقاداتی است که برخی به آن پیشینه هزاران ساله می دهند و دلیل آن را نیز پرستش هر موجود دارای قدرت توسط مردمان هزاران سال پیش و یا در نظر گرفتن دو خدای ضد هم یعنی خدای خیر و شر می دانند شیطان پرستی دنیایی را ترسیم می کند که هیچ روزنه امیدی برای آن متصور نیست به همین جهت شیطان پرستی را جهان تاریک می گویند . شیطان پرستی حقیقتی را جستجو می کند که در این جهان یافت نمی شود . خودکشی توجیهی اینگونه دارد اگر بپرسی چرا خودت را می کشی؟ پاسخ می دهد می خواهم به حقیقت برسم و حقیقت در این دنیا به دست نمی آید .عمده ترین نشانه شیطان پرستی را در تجاوز و قتل به ویژه در تجاوز به کودکان و نوجوانان به همراه قتل آنان باید دید..
کلیدواژه: شیطان پرستی، خودکشی، دو خدای ضدهم ، خیر و شر،قتل
برتری اسلام نسبت به ادیان دیگر
محبوبه باقریانی
چکیده
دین واژه ای عربی است که در لغت به معنای اطاعت و جزا آمده است و در اصطلاح به معنای اعتقاد به آفریننده ای برای جهان و انسان است و دستورات عملی دین نیزمتناسب با این عقاید می باشد . از این رو کسانی که به طور مطلق معتقد به آفریننده ای نیستند و پیدایش پدیده های جهان را تصادفی یا معلول فعل و انفعالات مادی و طبیعی می دانند بی دین نامیده می شودند اما کسانی که معتقد به آفریننده ای برای جهان هستند هرچند عقاید و مراسم دینی ایشان توام با انحرافات و خرافات باشد با دین شمرده می شوند و دین حق عبارت است : آیینی که دارای عقاید درست و مطابق با واقع بوده ،رفتارهایی را مورد توصیه و تاکید قرار دهد که از ضمانت کافی برای صحت و اعتبار برخوردار باشند . در میان انسانها انواعی از جهان بینی وجود داشته و دارد ولی همگی آنها را می توان براساس پذیرفتن ماوراء الطبیعه و انکار آن به دو بخش کلی مادی و الهی تقسیم کرد.
کلیدواژه: اسلام ، ادیان ،جهان بینی ،الهی ،مادی

صفت تقوا یکی از بارزترین صفاتی است که در قرآن کریم بسیار بر آن تاکید شده است و آیات متعددی در قرآن به مسأله تقوا و اوصاف متقین اشاره دارد. اینکه تقوا در لغت نامه های فارسی به معنای اجتناب و پرهیزکاری آمده است و در لغت نامه های عربی به معنای حفظ و صیانت نفس از آنچه که به آن ضرر و زیان می رساند موجب نمی شود که ما به دنبال یک تناقض در این دو معنا باشیم؛ چرا که هر دو به یک مفهوم اشاره دارند و آن همان نگهداری نفس است از انجام کارهای حرام و واداشتن نفس است به کارهای واجب و مستحب.

در این معنا تقوا نوعی حالت قلبی و ملکه ی نفسانی است که مایه ی بصیرت انسان به طاعت و معصیت (در مقام نظر) و پس از آن، محرک اراده ی او به رعایت اوامر و نواهی خداوند (در مقام عمل) است. حصول این معنا، منوط به تبعیت از اوامر و نواهی خداوند و مداومت بر آن است تا به اصطلاح اخلاقیون، آن حال به ملکه (در عرفان: مقام) تبدیل شود به این ترتیب عمل به طاعت و اجتناب از معصیت شرط لازم برای رسیدن به تقواست. در این تحقیق پس از روشن شدن ضرورت و اهمیت تقوا به بررسی عوامل پیدایش تقوا در قرآن می پردازد از آنجا که بر اساس نگاه قرآنی نتیجه مجموعه آثار تقوا در همه ی ساخت های وجودی و عملکرد آدمی بازخوردی گسترده داشته، قرآن کریم، فلسفه یا غایت بسیاری از قانون گذاری ها را رسیدن به تقوا می داند که به جهت اختصار به شش عامل پرداخته شد. به عنوان نمونه علامه طباطبائی عدالت را وسیله کسب تقوا می داند او هم چنین درباره ی نسبت هدایت و تقوا می فرماید که متقین مشمول دو گونه هدایتند: هدایت قبل از تقوا که محصول فطرت سلیم است و بر اثر آن انسان به تقوا روی می آورد و هدایت بعد از تقوا که هدایتی به واسطه ی قرآن و وعده ی خداوند و پاداشی از سوی اوست. همه ی آنچه را که قرآن به عنوان زمینه های بروز تقوا در شخص بیان می کند به امور و مسایلی باز می گردد که می توان از آن به عمل بر پایه آموزه های وحیانی و عرف و عقل یاد کرد. این گونه است که می توان گفت که تقوای الهی چیزی جز عمل به دانش و شناخت نیست؛ دانشی که برخاسته از گزاره ها و آموزه های وحیانی و عقلانی و عرف پسندیده عقلایی است. بنابراین تقوا همان عمل است و کسی نمی تواند مدعی وجود تقوا شود در حالی که به دانش و علم خویش عمل نمی کند. در مجموع مفهوم تقوا اهمیت و منزلت ویژه ای در قرآن کریم دارد. در آیه ی 13 سوره ی حجرات آمده  است که گرامیترین شما نزد پروردگار با تقواترین شماست و بدین ترتیب، تقوا موجب برتری انسانی دیگر نزد خداست.

تقوا در قرآن از جايگاه ويژه اي برخوردار است به گونه اي كه از محوري ترين مفاهيم قرآني قرار گرفته است . به عبارت ديگر تقوا بيانگر دينداري شخص است كسي كه فاقد تقواست در حقيقت فاقد دين در مفهوم قرآني است از اين رو سخن گفتن از تقوا به معناي سخن گفتن از دينداري است و بيان راه هاي دست يابي در حقيقت دينداري است.آيات قرآني به تقوا چنان مي نگرد كه اگر كسي تقوا نداشته باشد نمي توان از او اميد عمل هنجاري و شخصيت سالم را داشت . شخصيت سالم در حوزه روان شناسي ، و انسان معتدل در حوزه جامعه شناختي كسي است كه به تقوا رسيده باشد زيرا تقوا از چنان دربردارندگي برخوردار است كه همه حوزه هاي اعتقادي و عمل فردي و اجتماعي را شامل مي شود .از اين رو قرآن بيان مي كند كه تبيين راه ها و زمينه هاي تحصيل تقوا از اموري است كه مي بايست از جانب خدا روشن و تبيين گردد.

” و ما كان الله ليضل قوما بعد اذ هدئهم حتي يبين لهم ما يتقون ان الله بكل شي ء عليم”¹چون هدف اصلي خداوند از جعل احكام شريعت رسيدن به تقوي بوده نه تنها شرط پذيرش اعمال بلكه ملاك كرامت و برتري بندگان نزد خدا تقواست بر همين اساس قرآن به مخاطبان خويش تأكيد مي كند كه حق تقواي الهي را آن گونه كه شايسته ي اوست به جاي آورند تا بر اسلام از دنيا روند لذا  در نوشتار حاضر سعي شده تا راه هاي رسيدن به تقوا بر پايه ي آموزه هاي قرآني تبيين گردد.