مدرسه علمیه حضرت ولی عصر (عج) تهران

کتاب ده گفتار

تقوا وقایه

معنای لغوی :

برداشت غلط : بردا شتی که عموما رایج است و در ترجمه قرآن هم بعضی استفاده کرده اند،"ترس و پرهیزکاری “است،در صورتی که پرهیزکاری لازمه تقواست نه معنی آن.وقتی می خواهیم متقی باشیم، بخشی از آن این است که از گناهان دور باشیم ولی همه تقوا نیست.

برداشت درست : معنی درست تقوا که ریشه اش در وقایه است به معنای “حفظ و خود نگهداری” است.

معنای اصطلاحی :

برای رسیدن به هدف باید خودمان را از اموری حفظ کنیم تا ما را از مسیرمان دور نکند و یا مانع از رسیدن به آن هدف نشود.

تقوا اقتضا می کند راهی را انتخاب کنیم ، که نه تنها مانع حرکتمان به سمت هدف نشود بلکه کمک کند در این مسیر درست قدم برداریم.

تقوا لازمه انسان مسلکی (کسی که بر اساس اصول رفتار می کند) است. مسلکی بودن به معنای مسلمان بودن نیست ممکن است کسی مسلمان نباشد ولی مسلکی باشد ، پس تقوا به معنای عام لازمه انسانیت است . هر چند تقوا بر اساس مبنای دین یک پایه مستحکم پیدا می کند ولی دین لازمه تقوا نیست . در قرآن آمده ” هُدًى لِّلْمُتَّقِين” و نیامده “هدی للمومنین” ، یعنی یک نفر ممکن است مومن نباشد ولی در مسلک خود متقی باشد.

صفحات: 1· 2

جلسه هشتم مقدمات رد شبهه روز دوشنبه 95/06/08 در مدرسه علمیه حضرت ولی عصر (عج) برگزار شد در این جلسه موارد شناخت خودشناسی توضیح داده شد خودشناسی شامل 1. نیازها ( حس ظاهری ، حس باطنی )- 2. امکانات ( عقل ، سعی و تلاش ، مادی و معنوی ) - 3. مسیر ( به طرف حق ، به طرف ناحق ) - 4. موانع ( هوی و هوس ) ……..

چکیده

در هر زبان و گویشی اسلوب های خاصی در برابر متکلم و نویسنده قرار دارد که به وسیله آن ها می تواند کلام خود را با تأکید به مخاطب برساند. از جمله آن زبان ها بلکه بالاترین آن ها زبان قرآن، زبان عربی است که اسلوب های فراوانی از تأکید را در خود جای می دهد که توجه به آن ها، در تحلیل و تبیین دقیق معانی آیات، مهم و ضروری است.

این پایان نامه در سه فصل، اسلوب تأکید را با عناوین تأکید در اسناد، مسند و مسندالیه مورد بررسی قرار می دهد. شیوه ی جمع آوری مطالب، از جهت نوع، کتابخانه ای و به لحاظ روش، توصیفی است.

این پژوهش در صدد است بیان کند که؛ تأکید به سبب اغراض و فواید فراوانش، یکی از مهم ترین شیوه ها در بیان معانی و تفسیر آیات است. در جزء 30 قرآن هم، از این اسلوب، به صورت گسترده در رد انکار منکرین و بیان تهویل و عظمت قیامت، استفاده شده است.

کلیدواژه: تأکید، اسناد، مسند، مسندالیه، جزء 30 قرآن

                                                                           مریم علیپور- مرداد 95

چکیده

در قرآن کریم شیو‌ه‌های بیانی متعددی را می‌توان جست که در انتقال مفاهیم والای آیات، از عمق و گستردگی ویژه‌ای برخوردارند، که اسلوب استثناء یکی از آنهاست. شناخت دقیق این اسلوب و اشراف بر دقائق و ظرائف آن، علاوه بر اینکه در ایضاح معانی و ادراک صحیح مفاهیم آیات الهی موثر است، موجب ممانعت از بروز خطا در اعراب و تحریف در قرائت کتاب خدا می‌شود.

این پژوهش - که به روش کتابخانه‌ای و در 4 فصل تدوین شده - در صدد است تا به قسمتی از این قاعده نحوی با عنوان اسلوب استثناء به «إلّا» در انواع متصل، منقطع و مفرّغ پرداخته، سپس با رعایت اقتصار و تکیه بر تعدادی از کتب نحوی و تفسیری، تاثیر این اسلوب را بر معنای برخی از آیات استثنائیه مورد تحلیل و بررسی قرار دهد.

هر یک از اقسام اسلوب استثناء به «إلّا»، دارای احکام اعرابی و ویژگیهای خاص خود هستند که اشراف بر آنها بسیار حائز اهمیت است. نوع متصل این اسلوب، به شکل منصوص در تعدادی از آیات قرآن کریم مشاهده می‌شود؛ اما نوع منقطع به صورت محتمل در وجوه متصل، منقطع و وصفیه بودن «إلّا»، بین مفسرین، محل بحث است. در استثناء به «إلّا» مفرغ، مستثنی منه محذوف است و مستثنی بر اساس نیاز عامل ماقبل «إلّا»، نقشهای مختلف می‌پذیرد. اسلوب استثناء به «إلّا» در انواع خود، دارای اثرات معنایی گوناگون از جمله قصر، تاکید، تعریض و … می‌باشد.

کلید واژه‌ها: قرآن کریم، نحو، استثناء به «إلّا»، متصل، منقطع، مفرّغ

                                                                        فاطمه قربانی- مرداد 95

چکیده

آدمی دارای ابعاد مختلفی است،که می­توان از جهات مختلف تقسیم بندی نمود. یکی از این تقسیم بندی ها بُعد جسم و روح در وجود انسانی است. روح در این وجود نقش اساسی دارد و در واقع عامل محرک در جسم روح می­باشد که بدون آن جسم جسدی بدون حرکت خواهد بود. روح نیز دارای ساحات مختلفی است. روح نباتی ، روح حیوانی و روح انسانی که با توجه به موجودات در عالم هستی هریک دارای بٌعدی از ابعاد روح هستند. گیاه دارای روح نباتی ، حیوان دارای روح گیاهی و روح حیوانی و انسان دارای هر سه بٌعد می­باشد. و روح درمیان انسان ها نیز دارای تفاوت هایی است و مراتبی دارد.روح ایمان، روح قوت، روح شهوت، روح البدن و روح القدس و روح در انبیاء دارای مرتبه روح القدس است و درانسان­های دیگر این مرتبه وجود ندارد. اما درنظریه تکاملی داروین تنها بُعد جسمانی انسان بررسی شده و تحقیقاتی که در این زمینه صورت گرفته است به لحاظ طبیعی و تجربی بوده است و صحبتی در مورد بعد روحانی در وجود انسان نشده است. داروین از موجودات آلی سخن به میان آورده که درمورد آن­ها نتوانسته به نتایج کاملی برسد. وجود مرتبه عقل در انسان را نیز جزئی از همین روند تکامل می­داند و معتقد است در این سیر تکاملی عقل در وجود انسانی شکل گرفته و به این مرتبه رسیده است. حال اینکه در انسان علاوه بر بُعد عقلانی، بُعد نفسانی و بُعد روحانی نیز وجود دارد. و اینکه ماده باید برای ارتقاء و رشد و تکامل دارای استعدادی باشد. یعنی اگرقرار است به گفته داروین میمون بینی باریک در روند تکاملی انسان شود باید درماده­اش این استعداد بالقوه وجود داشته باشد.حال آنکه داروین خود درمورد انتقال وراثتی و باقی ماندن ژن انتقال یافته در نسل­های بعدی سخن گفته است. ولی تاکنون موردی دیده نشده که انسانی بازگشت به نسلی که داروین از آن سخن رانده است داشته باشد.

کلید واژه ها: روح ، نظریه، تکامل ، نظریه تکاملی داروین

                                                                        زينب نصور جيرندهي- اسفند 94

چکیده

        منظور از کرسی های آزاداندیشی نشستی است که افراد متخصص بتوانند آزادانه نظراتشان را مطرح کنند تا مورد تضارب آراء قرار گیرند و در نهایت موجب تولید علم شوند. امروزه از نیاز های مهم کشور رشد و تولید علوم خصوصاً تولید و تقویت علوم انسانی اسلامی می باشد، که موجب استقلال و اقتدار  کشور شده و راه تسلط و نفوذ بیگانگان را می بندد. برای رسیدن به تولید علم باید شیوه صحیح وصول به این مهم بررسی شود. از دیدگاه مقام معظم رهبری (دامت برکاته) دو اصل اساسی برای ثمربخشی کرسی ها وجود دارد: 1- رعایت شرایط برگزاری کرسی صحیح2- تجاوز نکردن از حدود

      شرایط برگزاری به دو دسته کلی تقسیم می شوند: الف – شرایط درونی ب- شرایط بیرونی    

       منظور از شرایط درونی، شرایطی اند که به ساختار کرسی ها یا ویژگی آزاداندیشان  برمی گردند و منظور از شرایط بیرونی افراد، گروه ها و ارگان هایی هستند که خارج از این جلسات در گسترش و رونق آزاد اندیشی نقش دارند.

 حدود نیز به دو دسته تقسیم می شود:1- حدود بیرونی 2- حدود درونی

       حدود بیرونی مربوط به جنبه خارج از نفس آدمی است و اغلب جنبه اجتماعی دارد اما حدود درونی ویژگی هایی هستند که در اثر وجود ملکه تقوا در نفس انسان، رعایت می شوند.

       از دیدگاه مقام معظم رهبری اگر در کرسی ها این دو اصل اساسی رعایت شوند، موجب تولید علوم موردنیاز کشور و ایجاد اقتدار وثروت ملی، تبدیل شدن کشور به قطب علمی و مرجعیت دینی و از همه مهم تر بیدار کردن عقل جمعی که یکی از مهم ترین عوامل زمینه ساز ظهور امام عصر (عج) است، می شود.

     کلید واژه: کرسی آزاداندیشی، اصول ومبانی کرسی آزاداندیشی، حدود آزاداندیشی

                                                                                         زهرا گلی – بهمن 94

جلسه اول دور دوم کارگاه مقاله نویسی روز شنبه 95/06/06 در مدرسه علمیه حضرت ولی عصر (عج)

تشکیل شد در این جلسه درباره انتخاب موضوع شرایط موضوع و مساله و ریزش سوال ، انتخاب سوال

اصلی وسوال فرعی و نحوه سریع خواندن کتاب، توضیح داده شد.

رأَی ملِکُ اليَمَنِ أبرَهةُ أنَّ أهلَ اليمنِ يَحُجُّون إلی بيت اللهِ في مکَّةَ فأَقسمَ أن يَبنيَ في مدينة صنعاءَ بيتاً يَحُجُّ إليه العربُ و أهل اليمن.

ففَعل ذلک و بنَی بيتاً سمّاهُ «القَلِّيسَ» و نادَی في العربِ أنْ لا حجَّ إلاّ إلی «القَلِّسَ».

غَضِبَ العربُ و لطَّخوهُ بالأوساخِ فغضِبَ أبرهةُ و أقسمَ أنْ يَهدِمَ الکعبةَ.

جهَّزَ جيشاً و سارَ للحربِ. قال لجيشِه «أيُّها الجنودُ غداً صباحاً نهدِمُ بيت اللهِ فکونوا علی استعدادٍ.

لکن لمّا جاءَ الجنودُ إلی الفيل و أرادُوه أن يَقومَ لَم يَقُمْ و لَم يَمشِ معهم.

أمرَ أبرهةُ الجنودَ أن يَعملوا جُهدَهم في قيامه و لکنَّ الفيلَ بقيَ راقداً.

و بينما هُم علی هذه الحالِ مِن الإرتباک و إذا بالسَّماءَ تَتلَبَّدُ بالغُيومِ و يُظلِمُ الجوُّ و

تعصِفُ الرِّياحُ حاملةً الغُبارَ و الرِّمالَ فَسادَ الهَرجُ و المَرجُ بين الجيش و عَمَّت الفَوضَی.

أرسَلَ اللهُ عليهم طيراً أبابيلَ فتَجْرَحُهُم جروحاً عظيمة و تَقتُلُهُم. فأخذ الجنودُ يَهرُبُونَ و يَدُوسُ بعضُهم بعضاً.

لکنَّ الطيورَ لاحَقَتْ الهاربينَ و رَمَتْهُم بالحجارةِ فماتوا جميعاً و بَقيَ بيت اللهِ سالماً و ستَبقَی عبر القرون و الأعصار.

و من ذلک الوقت سُمِّی هذا العامُ «عامَ الفيلِ».

اقتباس من کتاب «الاسلامُ دينٌ و حياةٌ» أتمَنَّی أن تَنالَ اعجابکم و أشکرکم مسبقاً

انسان موجودی اجتماعی است که نیازهای خویش را از طریق دیگران برآورده می‌سازد. بنابراین، هر کسی به دیگری نیاز دارد و بی‌دیگری نمی‌تواند نیازهای ابتدایی خود را نیز تامین کند. از جمله نیازهای بشری نیازهای مالی و مادی است که انسان‌ها با همکاری با یکدیگر آن را برآورده می‌سازند. بر این اساس اگر افراد جامعه‌ای به نیازهای مادی و مالی همدیگر بی‌توجه باشند، در شرایط ضداجتماعی قرار می‌گیرند و آثار و پیامدهایی برای این رفتارشان است که نویسنده با مراجعه به آموزه‌های قرآن درصدد تبیین گوشه‌ای از آنها برآمده است.
***
انفاق، راه‌یابی به دل‌ها
واژه انفاق از نفق به معنای راه نهانی در درون زمین است که جانورانی چون موش آن را می‌کنند تا راه‌های گریز و آمد و شد متنوع و متعددی داشته باشند. گرایش‌های این جانوران به جهات گوناگون و گریختن آنان در هنگام خطرها، کارآمدی این نفق را دو چندان می‌کند . کسی که انفاق می‌کند راه‌های گریز متعدد را برای خود می‌سازد که توانایی او را برای بهره گرفتن از فرصت‌ها و رهایی از تهدیدها دو چندان می‌کند.
انفاق هر چند به معنای اخراج مالی از ملک و ملکیت خود و بخشیدن آن به دیگری است (مجمع‌البیان، ج 1 - 2، ص 121) اما در اصطلاح قرآنی اختصاصی به مال و اخراج آن ندارد، بلکه اعم از مال و غیر مال و نیز از واجب و غیرواجب است. (مفردات الفاظ قرآن کریم، راغب اصفهانی، ذیل واژه نفق) بنابراین، هر گونه خدمات مالی و غیرمالی که شخص نسبت به دیگری انجام می‌دهد می‌تواند به عنوان یک عمل انفاقی و عمل صالح مطرح باشد و آثار و برکات انفاق بر آن مترتب شود.
از نظر قرآن، انفاق یک عمل صالح است که انسان‌های مومن و متقی به آن پایند بوده و همواره در کنار اعمال عبادی چون نماز به آن در قالب پرداخت زکات و صدقات و خدمت‌رسانی و مانند آن می‌پردازند. این عمل صالح عبادی که به قصد عبادت و بندگی انجام می‌گیرد، دارای آثار اجتماعی از جمله امنیت  اجتماعی و تقویت بنیه دفاعی جامعه (بقره، آیه 195؛ انفال، آیه 60) و رفع مشکلات اقتصادی از سوی ثروتمندان جامعه (نور، آیه 22) و آثار فردی چون آرامش درونی (بقره، آیات 262 و 265 و 274)، آسانی کار و زمینه‌ساز تسهیل امور دنیوی و اخروی (لیل، آیات 5 و 7)، آمرزش و بخشش گناهان (بقره، آیات 267 و 268)، قرارگیری در زمره صالحان (منافقون، آیه 10) و نیکوکاران و محسنان (آل عمران، آیه 134)، امدادهای خاص الهی (بقره، آیه 270)، برکت (بقره، آیه 245 و 272) و مانند آنها خواهد بود.
انسان اگر بخواهد در دل دیگران جا گیرد و بر دل‌ها حکومت کند، باید انفاق در همه اشکال آن را در دستور کار قرار دهد؛‌ چرا که با چنین رویه‌ای می‌توان محبت انسان‌ها را به دست آورد، انفاق عبادی موجب تقرب به خدا (توبه، آیه 99) و محبت الهی (بقره، آیه 195؛ آل  عمران،‌ آیه 134) می‌شود و کسی که محبوب و مقرب درگاه خداوند شد، خداوند او را در دل‌ها جا می‌دهد.

صفحات: 1· 2